صندوق سرمایه گذاری مشترک یا Mutual Funds یکی از انواع سرمایه گذاری غیر مستقیم برای کسانی است که می خواهند سرمایه خود را بیشتر کنند. مدیران حرفه ای و خبره در راس این صندوق ها فعالیت دارند و با جمع آوری سرمایه افراد مختلف به سرمایه کلانی دست پیدا می کنند که می توانند این سرمایه را صرف خرید اوراق مختلف و سهام می کنند تا بتوانند به سرمایه و درآمد بیشتری دست پیدا کنند. با این روش ریسک سرمایه گذاری کاهش پیدا کرده و منجر به رونق کسب و کار و بازار سرمایه می شود. افرادی که در امر سرمایه گذاری مبتدی هستند و اطلاعات زیادی در خصوص نحوه سرمایه گذاری در بازار بورس را ندارند، به راحتی با وجود این صندوقهای سرمایه گذاری می توانند کسب درآمد کنند. با ما در سبدگردان نوویرا همراه باشید.
آشنایی با صندوق سرمایه گذاری مشترک
در کشورهای پیشرفته همچون آمریکا این نحوه سرمایه گذاری یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای پس انداز کردن و نگاه به آینده در بین مردم به حساب می آید. خوشبختانه با روند صعودی که در بازار بورس ایران وجود دارد، افراد تمایل بیشتری به این سبک از سرمایه گذاری از خود نشان داده اند.
در سرمایه گذاری مشترک، افراد مختلف پول های خود را در اختیار مدیران صندوق ها که افراد باتجربه و حرفه ای در این امر هستند؛ قرار می دهند. این سرمایه جمع آوری شده صرف خرید و تشکیل یک سبد از دارایی های متنوع همچون سهام، اوراق بهادار و اوراق با درآمد ثابت می شود. هر کدام از این دارایی ها ویژگی های خاص خود را دارند و با تجمیع این موارد به صورت حرفه ای و مدیریت شده سبدی با بازدهی مناسب و ریسک کنترل شده تشکیل می شود.
سهم سرمایه گذاران در صندوق مشترک
هر فرد با توجه به سرمایه ای که دارد یک واحد یا تعداد بیشتری از واحدهای سرمایه گذاری را می‌خرد. به این ترتیب مالکیت هر شخص با توجه به واحدهای خریداری شده دارایی خواهد داشت و به همان نسبت بازدهی کسب می کند.
پرتفوی یا سبد دارایی‌های هر صندوق می تواند متفاوت از دیگری باشد اما سعی بر آن است که به صورت کنترل شده مدیریت شود. بازدهی هر صندوق متفاوت از دیگری است و مقدار کسب سود آن به مدیریت صندوق و تحولاتی که بر روی واحدهای خریداری شده روی می دهد به طور مستقیم وابسته است. اگر نمی‌دانید سبدگردان چیست و چه می کند، مطلب مرتبط را مطالعه کنید.
سرمایه گذاری غیر مستقیم مردم از طریق صندوق مشترک
در واقع صندوقهای مشترک نوعی سرمایه گذاری غیر مستقیم محسوب می شود. افراد باید اساسنامه و امیدنامه مرتبط با هر صندوق را مطالعه کنند. بعد از آشنایی با نحوه کارکرد و قوانین مرتبط با هر صندوق، می توانند به دلخواه صندوق مورد نظر خود را انتخاب کنند. در این راه مشاوران شرکت های سبدگردان و کارگزاری ها می توانند افراد را با توجه به میزان سرمایه و میزان ریسک پذیری سنجیده و به آنها بهترین نوع صندوق سرمایه گذاری متناسب با خودشان را معرفی کنند. بدین ترتیب ارکان مدیریتی صندوق به طور مستقیم روی سبدهای متنوع فعالیت دارند، اما دیگر نیازی به نظارت و حضور مستقیم خود سرمایه گذار نیست.
ارکان مدیریتی صندوق سرمایه گذاری مشترک چه کسانی هستند؟
در راس همه امور رکن های فعالی هستند که نظارت مستقیم بر روی انجام کارها دارند و خودشان مسئول اصلی مدیریت صندوق هستند. ارکان صندوق سرمایه گذاری مشترک شامل:
- مجمع صندوق
- مدیر صندوق
- متولی صندوق
- ضامن صندوق
- حسابرس
- کارگزاران صندوق
اکنون توضیحات مختصری در خصوص هر یک بخوانید:
- مجمع صندوق بالاترین رکن صندوق است که وظیفه اصلی آن انتخاب مدیر صندوق، متولی ضامن و حسابرس است. در این مجمع افرادی که دارنده حداقل نصف به علاوه یک واحد سرمایه گذاری ممتاز دارای حق رای صندوق حضور دارند.
- کسی که متخصص بازار سرمایه است و رکن اجرایی صندوق است مدیر صندوق نامیده می شود.
- متولی رکن نظارتی صندوق به حساب می آید که در امیدنامه هر صندوق هویت آن مشخص خواهد بود.
- ضامن توسط مجمع صندوق انتخاب شده و بعد از تایید توسط سازمان بورس و اوراق بهادار در امیدنامه معرفی می گردد. وجود ضامن برای زمانی است که نقدینگی کافی در صندوق برای ابطال واحدهای خریداری شده وجود نداشته باشد.
- حسابرس نیز یک رکن نظارتی است که توسط سازمان بورس تایید شده و در مدت زمان مشخص شده به انجام امور محوله طبق اساسنامه می پردازد.
- کارگزاران صندوق نیز کسانی هستند که با مدیر صندوق به طور مستقیم در ارتباط اند. این کارگزاران برای انجام امور مرتبط از سازمان بورس مجوز فعالیت دارند.
صندوق های مشترک سرمایه گذاری چه بازدهی دارند؟
درآمدی که از صندوق های مشترک بدست می آید به سه دسته کلی تقسیم می شود.
۱- درآمد نقدی از سود سهام و بهره وری از اوراق قرضه ای که در صندوق وجود دارد.
۲- افزایش ارزش سرمایه گذاری طبق افزایش قیمت اوراق بهادار
۳- افزایش ارزش دارایی صندوق
نکته ای که در خصوص صندوق ها وجود دارد این است که در برخی از صندوق ها این امکان وجود دارد که سود حاصل را دوباره در خود صندوق سرمایه گذاری کنید. به این ترتیب سهام بیشتری خواهید داشت و سود بیشتری نیز به دست خواهید آورد. معمولا در صندوق های مشترک به طور سالانه بین سرمایه گذاران تقسیم می شود.
کارمزد هزینه های صندوق مشترک چقدر است؟
هزینه کارمزد صندوق با توجه به کارمزدی است که باید به ارکان صندوق مثل مدیر و متولی پرداخت شود. خدماتی که این افراد انجام می دهند و ضمانت نقدینگی که ضامن می پردازد، هزینه بر است. اما به صورت دوره ای هزینه حسابرس، تاسیس و تسویه، و عضویت کانون ها و غیره نیز وجود دارد. بخش دیگر هزینه ها نیز مربوط به زمان و تعداد فرایندهای صدور و ابطال واحدهای سرمایه گذاری است. سرمایه گذاران می توانند با مطالعه کامل قوانین و ضوابط حاکم بر صندوق ها بر روی مدت زمان سرمایه گذاری و نحوه عملکردشان توجه داشته باشند تا بتوانند هزینه های جانبی را به حداقل برسانند.
با چه میزان سرمایه می توان در صندوقها مشارکت داشت؟
با هر مبلغی می توان سرمایه گذاری را شروع کرد. اما به طور کلی دو نوع صندوق وجود دارد:
صندوق های سرمایه گذاری به طور کلی دو نوع هستند برخی از صندوقهای سرمایه گذاری با سرمایه متغیر وجود دارند که در هر زمانی آماده فروش سهام به مردم هستند . قیمت سهام این صندوق ها طبق ارزش خالص دارایی NAV هر سهم است.
اما در مقابل صندوق های با سرمایه ثابت نیز وجود دارند که مثل هر شرکت سهامی دیگر، سهام می فروشند. سهام این صندوق ها با عرضه و تقاضا در بازار ارتباط مستقیم دارد و ممکن است با ارزش خالص دارایی هر سهم کمی متفاوت باشد.
صندوق ها طبق چه اصولی فعالیت می کنند؟
صندوق ها امیدنامه و اساسنامه مختص خود را دارند و فعالیت آنها طبق قوانین و اختیاراتشان است. صندوقها تلاش می کنند تا در چهارچوب قانونی خود فعالیتهایی را انجام دهند تا منجر به افزایش سرمایه سهامداران شود. تمام فعالیتهای صندوق های سرمایه گذاری طبق قوانین مصوب توسط سازمان بورس و اوراق بهادار است. مدیران موظف هستند تا به طور کامل از قوانین هر صندوق پیروی کنند. به عنوان مثال در یک صندوق بخشی حداقل ۷۰ درصد از دارایی صندوق باید به خرید سهام در یک صنعت به خصوص اختصاص یابد. بنابراین طبق قانون هر صندوق موظف است دارایی خود را صرف خریدهای مشخصی کند و مدیران صندوقها موظف اند این قوانین را رعایت کنند.
رواج صندوق های سرمایه گذاری مشترک
صندوقهای مشترک در دو دهه اخیر رواج و محبوبیت بیشتری نسبت به گذشته پیدا کرده است. افراد زیادی خصوصا در آمریکا در این صندوق ها سرمایه گذاری کرده‌اند. به همین منوال در ایران نیز اکنون صندوقهای زیادی در حال فعالیت هستند که طبق قوانین صندوقها در حال تلاش برای جذب و افزایش سرمایه هستند. انواع صندوق های سرمایه گذاری قوانین مختلفی دارند تا افراد بتوانند با ویژگی های مختلف در آنها سرمایه گذاری کنند. مطالعه قوانین هر صندوق از طریق امید نامه و اساسنامه مرتبط با آن میسر است. اگرچه سرمایه گذاران نابلد نیازی به دانش دقیق در خصوص نحوه فعالیت صندوق ها ندارند، اما بهتر است با مطالعه قوانین آنها به درستی از نحوه بازدهی و پرداخت سود آگاه باشند.
سوالات متداول
جمع بندی
صندوق های مشترک سرمایه گذاری از اشتراک سرمایه افراد مختلف بدست می آید تا مبلغ این سرمایه افزایش یافته و در مقیاس بزرگ در امور خاصی سرمایه گذاری شود. صندوق مسئولیت دارد از طرف مردم (سهامداران) طبق قوانین وضع شده از سمت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت کند. و یک پرتفوی قوی تشکیل دهد. مدیر صندوق می تواند سبد دارایی متنوعی را طبق قوانین صندوق ایجاد کند.