سبدگردان چیست؟

سبدگردانی یکی از خدماتی است که توسط شرکت‌های سبدگردان و یا کارگزاری‌های بورس اوراق بهادار که مجوزهای لازم را دارند؛ به مردم ارائه می‌شود. در واقع سبدگردانی یک امکانی است که به سرمایه گذاران داده می‌شود تا مسئولیت معامله‌هایی که در بورس اوراق بهادار انجام می‌دهند را به کسانی بسپارند که در واقع افراد حقوقی خبره در زمینه بورس و معاملات اوراق بهادار هستند و در این زمینه بسیار توانا هستند. ما در این مطلب از سایت نوویرا به ارائه توضیحات بیشتر و دقیق‌تر در این خصوص پرداخته ایم. لطفا تا انتها با ما همراه باشید.

سبدگردان کیست و چه می‌کند؟

سبدگردان یک شخص حقوقی و در واقع یک نهاد یا شرکتی است که دارای مجوزهای لازم و رسمی از سمت سازمان بورس و اوراق بهادار است که مسئولیت مدیریت دارایی و اموال سرمایه گذاران در بورس را می‌پذیرد. سبدگردان‌ها دارای سبدهای متعددی هستند و با داشتن افراد خبره و متخصص سعی در مدیریت دارایی اشخاص و سودآوری بیشتر می‌کنند. علاوه بر سبدگردانی این شرکت‌ها معمولا صندوق‌های سرمایه گذاری نیز دارند که با توجه به شرایط هرکدام، اشخاص می‌توانند دارایی‌های خود را برای کسب سود بیشتر به دست سبدگران بسپارند. شما می توانید در خصوص سبدگردان نوویرا به طور ویژه از این صفحه اطلاعات بیشتری کسب کنید.

تعریف دقیق سبدگردانی چیست؟

در فرایند سبدگردانی امور خرید و فروش و نگه داری اوراق بهادار سرمایه گذار، توسط سبدگردان انجام می‌شود. بدین منظور طبق قرارداد بسته شده میان شرکت سبدگردان و شخص حقیقی مدیریت سرمایه شخص حقیقی به شرکت واگذار می‌گردد.
سبد سرمایه گذار نیز مجموعه ای از دارایی‌های فرد سرمایه گذار است. به عنوان مثال سبد سرمایه گذاری فرد می‌تواند شامل اوراق، گواهی سپرده سهامی عام و… باشد. این دارایی‌ها به طور مستمر توسط شرکت سبدگردان بررسی و میزان سود و بازدهی آن بررسی می‌شود. برای کاهش ریسک و مدیریت دارایی اشخاص می‌توان سبد سرمایه گذاری را از دارایی‌های متنوع انباشته کرد تا هم ریسک خطر کاهش سرمایه، کم و کمتر شود و البته میزان رشد ناگهانی سرمایه کاهش می‌یابد. در این صورت سرمایه گذاری مطمئن تری خواهید داشت.
بنابراین در مقوله سبدگردانی معمولا سوددهی ثابت وجود نخواهد داشت چراکه نواسانات بازار سرمایه، تاثیر مستقیمی بر سوددهی سبد می‌گذارد. سرمایه گذاران باید بدانند که انتظار سوددهی مثبت با اولین بازدهی و در کوتاه ترین برهه امری غیرحرفه ای است. افت و خیز و بالا و پایین شدن وضعیت سبد سرمایه گذار یک امر بدیهی است و نباید این امر را مبتنی بر محقق شدن سود یا متضرر شدن و از دست دادن سرمایه دانست. همواره باید بدانید که بهترین بازه زمانی برای انتظار سودآوری از این بازار، سبدگردانی میان مدت و بلند مدت است. با داشتن آگاهی‌های لازم در خصوص کارکرد بورس و اوراق بهادار شما می‌توانید سرمایه گذاری ایمن‌تر و مطمئن‌تری داشته باشید. بنابراین هنگام ورود به بازار سبدگردانی حتما به شرایط بورسی و سرمایه گذاری باید آگاه باشید.

چگونه به شرکت سبدگردان اطمینان کنیم؟

بعد از کسب آگاهی‌های لازم در خصوص بازار سرمایه گذاری سبدگردانی، مهمترین مساله این است که به چه کسی می‌توانیم اعتماد کنیم که دارایی هایمان را به او بسپاریم؟ معمولا شرکت‌های سبدگردان برای اخذ مجوز رسمی و آغاز فعالیت باید شرایط خاصی داشته باشند. مثل سرمایه حداقلی لازم برای شروع فعالیت، احراز صلاحیت حرفه ای هیئت مدیره و سهامداران و همچنین داشتن مجوز سبدگردانی. نکات مهمی وجود دارد که در هنگام سرمایه گذاری باید به آن توجه کرد.

داشتن ساختار سبدگردانی و تیم تحلیلی برای مدیریت سبدهای مالی

بدست آوردن بازدهی مناسب از سرمایه گذاری بسیار مهم است. به همین ترتیب تداوم این بازدهی در دوره‌های مختلف نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. به همین منظور سبدگردان‌ها برای مدیریت سبد مالی مشتریان، باید بتوانند افراد مختلف را در قالب گروهی منسجم و متبحر گردهم آورند و بتوانند اقداماتی متناسب با پایداری و تداوم سوددهی در بازار سرمایه انجام دهند. داشتن یک تیم تحلیلی قوی و خبره باعث می‌شود این شرکت‌ها بتوانند مشتریان خود را در بلند مدت راضی نگه دارند.

داشتن سابقه درخشان در مدیریت دارایی و میزان بازدهی آنها

هرچه یک شرکت سبدگردان در دوره‌های مختلف بازدهی متناسب و بیشتری کسب کرده باشد، به موفقیت بیشتری رسیده است؛ با بررسی صندوق‌های سرمایه گذاری می‌توان به میزان موفقیت و سودآوری سبدگردان پی برد. اغلب شرکت‌های سبدگردان دارای صندوق‌های سرمایه گذاری تحت مدیریت خود هستند. معمولا در وب سایت سبدگردان‌ها میزان افت و خیز و نمودار صندوق‌های سرمایه گذاری قرارداده شده است. شما به راحتی می‌توانید با مراجعه به وب سایت از عملکرد و سابقه سبدگردانی شرکت مورد نظر اطلاع پیدا کنید.

میزان منابعی که شرکت‌های سبدگردان در اختیار دارند

برای پی بردن به این موضوع که آیا یک سبدگردان برای سرمایه گذاری مناسب است یا خیر بررسی و اطلاع از میزان دارایی‌های تحت مدیریت آنها می‌تواند کمک کننده باشد. انواع صندوق‌های سرمایه گذاری مختلف با ضامن‌های متفاوت، نشان از اطمینان اشخاص حقوقی مختلفی است که منابع خود را جهت سرمایه گذاری و مدیریت بهتر در اختیارشان قرارداده اند. به زبان ساده تر اگر یک سبدگردان بتواند منابع مالی و دارایی‌های زیادی را مدیریت کند، قطعا یک اطمینان خاطر برای سرمایه گذاران جدید خواهد بود. داشتن منابع مختلف این امکان را به مشتریان می‌دهد که در صندوق‌های سرمایه گذاری مختلفی امکان سرمایه گذاری داشته باشند. برخی افراد قدرت ریسک پذیری بالایی دارند اما برخی دیگر ریسک پذیری کمتری دارند و مایل به دریافت درآمد ثابت از صندوق‌های سرمایه هستند. بنابراین داشتن منابع متعدد باعث پوشش دهی بیشتر برای خواست مشتریان می شود. یک سبدگردان با مدیریت ابزارهای مختلف می‌تواند شرایطی متناسب با ریسک مشتریان فراهم کند.

محبوبیت در بین سهامداران

کسب اطلاع و پرس و جو از سایر مشتریان سبدگذار می‌تواند در انتخاب سبدگردان بهتر و مطمئن تر به شما کمک کند. بهترین راه اطلاع از نحوه عملکرد صندوق‌های سرمایه گذاری است. بدون شک با بررسی سوابق سبدگردان و جستجو از افرادی که سابقه همکاری با سبدگردان داشته اند به شما در انتخاب بهتر کمک می‌کند. حتما قبل از اینکه منابع و دارایی خود را در اختیار یک مجموعه سبدگردان قراردهید از مشتریان سابق پرسو جو کنید و سابقه فعالیت آنها را بررسی کنید. بدین ترتیب می توانید با خیالی آسوده تر سبدگردان خوبی را انتخاب کنید.

چه میزان دارایی را برای سبدگردانی اختصاص دهیم؟

قبل از شروع سرمایه گذاری دقت داشته باشید که چه میزان وجه را برای سرمایه گذاری در سبدگردان اختصاص می‌دهید. بدون شک این پول باید مازاد درآمد و پول سرمایه گذاری باشد نه آنچه که به مبلغ آن نیاز مبرم دارید. همواره باید پول خانه و ماشین که برای آرامش شما ضروری هستند را کنار بگذارید؛ سپس میزان مازاد این مبلغ را برای سرمایه گذاری در بازار بورس قرار دهید. گرفتن وام و قرض کردن از دوستان و آشنایان برای ورود به بازار سرمایه گذاری بورس و اوراق بهادار به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. به امید رسیدن به سرمایه های کلان در زمان کوتاه وارد بازار سرمایه گذاری نشوید و یک دوره بلند مدت را برای کسب سود و بازدهی متناسب در نظر بگیرید. بهترین راه کسب ثروت داشتن دارایی‌های مختلف مثل خانه، ماشین، طلا و غیره است و برای پس انداز و کسب سود مازاد در این بازارها سرمایه گذاری کنید.

چه مدت زمانی برای سرمایه گذاری در سبدگردانی کافی است؟

همانطور که گفتیم باید سرمایه اضافی تان را برای سرمایه گذاری در بازار بورس و سبدگردانی اختصاص دهید. بنابراین دادن زمانی کافی برای دیدن نتایج خوب و بهره وری بالا لازم است. به طور میانگین سعی کنید که حداقل یک سال پولتان را در بازار نگه دارید. البته نگاه طولانی مدت بستگی به نوع صندوق و نوع سرمایه گذاری شما دارد. مثلا صندوق جسورانه بیشتر متعلق به افراد حقوقی است و بازده طولانی مدت دارد. اما صندوق اهرمی برای سرمایه گذاری بلند مدت مناسب نیستند. باید فرصت کافی برای سودآوری را به بازار و سرمایه گذار بدهید. هنگامی که یک سبدگردان باتجربه انتخاب کرده اید، دیگر نگران رکود بازار نخواهید بود چراکه با سرمایه گذاری مناسب و انتخاب سپرده‌های بانکی می‌توانید به راحتی دوران رکود بازار بورس را پشت سر بگذارید.

شناخت میزان ریسک پذیری سرمایه گذار در ورود به بازار سبدگردانی

افرادی که وارد بازار بورس و اوراق بهادار می شوند باید بدانند که ورود به این بازار به معنای پذیرش ریسک است. حالا اینکه هر فرد تا چه درجه ای میزان ریسک پذیری دارد می تواند از سبدهای مختلف سبدگردانی استفاده کند. معمولا شرکت های سبدگردان هنگام ورود سرمایه گذار به بازار سرمایه موارد مهمی را متذکر می شوند و با پرسیدن سوالات مختلف میزان ریسک پذیری سرمایه گذار را می سنجند. همه افرادی که علاقمند به ورود به بازار سرمایه گذاری هستند می توانند وارد این بازار بشوند؛ اما باید دقت کنند که با توجه به میزان ریسک پذیری خود از خدمات مالی مختلف در این بازار استفاده کنند. باید دقت کرد که سرمایه گذاران با وعده سود و بهره وری سریع در زمان کوتاه به دام نیفتند. باید با توجه به درجه ریسک سرمایه گذار اقدام کرد و قرارداد نوشته شده میان سرمایه گذار و سبدگردان به درستی بسته شود.

تنظیم قرارداد سبدگردانی

با توجه به نکات گفته شده و تعیین درجه ریسک سرمایه گذار نوبت این است که قرارداد بین سرمایه گذار و سبد گردان یا همان شخص حقوقی منعقد شود. این قرارداد رسمی است و مطابق با فرم سازمان بورس است. براساس این قرارداد یک کد بورسی سبدگردانی به طور ویژه برای سرمایه گذار از طریق شرکت سپرده گذاری مرکزی صادر می‌شود. این کد که به نام سرمایه گذار صادرشده، در اختیار شرکت سبدگردان خواهد بود و با توجه به قراردادی که بین آنها بسته شده است، اختیار آن دست سبدگردان است و شرکت می تواند به طور قانونی معاملات لازم را انجام دهد.

در قرارداد مذکور موارد مهمی باید ذکر شود:

آیا سبدگردانی نسبت به سپرده گذاری در بانک مزایایی دارد؟

مسلما مهم ترین مزایای سبدگردانی، سود بیشتر از سپرده گذاری در بانک است. به طور کلی هنگامی که شما در بانک سپرده گذاری می کنید ضمن حفظ اصل پول به طور سالانه مبلغی را به عنوان سود دریافت خواهید کرد. اما این یک سرمایه گذاری کم ریسک است. به هیچ عنوان بدون ریسک نیست چراکه نظام بانکی کشور نیز شرایط خاص خود را دارد. از طرف دیگر هنگامی که با یک شرکت سبدگردانی قرارداد منعقد می کنید، شرکت سبدگردان متعهد می شود که بتوانید طی مدت قرارداد با برآوردهای معقول و ریسک مناسب، بازده بیشتر از سود بانکی را برای سرمایه گذار فراهم آورد. کارمزد سبدگردانی از مبلغ سود بیش از سود سپرده بانکی از شما گرفته می شود. بنابراین برای اینکه سبدگردان بتواند کارمزد خود را دریافت کند همواره تلاش می کند با سرمایه گذاری و انجام معاملات معقول بازده بیشتری را ایجاد کند تا بتواند کارمزد خود را نیز برداشت کند.
بنابراین با توجه به توضیحات ارائه شده سبدگردان سعی می‌کند سود بیشتر از سپرده بانکی برای شما ایجاد کند، تا خود نیز بتواند به درآمد برسد.

در چه صورتی امکان کلاهبرداری در سبدگردانی وجود دارد؟

همانطور که در ابتدای مقاله ذکر کردیم شرایط خاصی برای تعیین عملکرد خوب و بد یک سبدگردان وجود دارد. سبدگردانی که مجوزهای لازم را از سازمان بورس دریافت کرده است برای حفظ این مجوز باید نسبت به حفظ دارایی سرمایه گذار و کسب سود بیشتر تلاش کند تا بتواند مجوز سبدگردانی خود را مجددا تمدید کند. به همین دلیل مشتری مداری، داشتن کادر مجرب و حرفه ای، ارائه گزارشات روشن و واضح به سرمایه گذار و در جریان امور قرار دادن سرمایه گذار از جمله اصول مهمی است که باید رعایت شود. شرکت ها و افراد زیادی برای دریافت مجوز سبدگردانی به سازمان بورس مراجعه می کنند اما تنها تعداد اندکی از آنها موفق به اخذ مجوز می شود. معمولا قرارداد شروع در سه نسخه طبق مفاد سازمان بورس منعقد می شود که هر سه نسخه نزد سازمان بورس بررسی می شود. در صورت تایید یک نسخه نزد سازمان بورس باقی مانده و دو نسخه دیگر به سبد گردان و سرمایه گذار داده می شود.
یک حسابرس از سمت سازمان بورس جهت بررسی امور و بررسی پیشرفت امور طبق صلاح مشتری تعیین می گردد که در فواصل زمانی موظف است به سرمایه گذار گزارشاتی تحویل دهد. سیستم گزارش دهی سبدگرانی سیستمی است که مشتری با ورود به آن می تواند در جریان بیشتر امور قرار بگیرد و بر کار سبدگردان نظارت داشته باشد.

صندوق سرمایه گذاری با سبدگردانی چه تفاوتهایی دارد؟

صندوق های سرمایه گذاری در سهام در اصل فرق اساسی با سبدگردانی ندارد و تنها در چند مورد متفاوت است.
۱- صندوق سرمایه گذاری به نام یک شخص نیست و و به طور مشترک متشکل از افرادی است که در این صندوق سرمایه گذاری کرده اند اما در فرایند سبدگردانی سرمایه گذاری به اسم شخص انجام می گیرد.
۲- در سبد گردانی محدودیتی برای سرمایه گذاری در هر صنعت وجود ندارد اما در صندوق های سرمایه گذاری مدیران باید درصد سرمایه گذاری در هر سهم را مطابق دستورالعمل‌های ارائه شده رعایت کنند.
۳- در سبدگردانی هر سرمایه گذار می‌تواند با نام کاربری و رمز عبوری که دارد وارد سامانه شده و از نزدیک در جریان امور دارایی خود باشد و خرید و فروش های انجام شده را مشاهده کند. اما در صندوق سرمایه گذاری مشترک اینگونه نیست. شما تنها می توانید ترکیبی از دارایی های صندوق بر حسب نوع صنعت و همچنین ۵ سهام اول صندوق و دارایی که به خود اختصاص داده اند را ببینید.
۴- صندوق سرمایه گذاری ارکان نظارتی و اجرایی دارد. اساسنامه و امیدنامه دارد که از سمت سازمان بورس تایید شده است. اما در سبدگردانی قرارداد در سه نسخه تعیین می شود که یکی نزد سازمان بورس دومی نزد سبدگردان و سومی نزد سرمایه گذار یا مشتری قرار می‌گیرد. یک حساسبرس امین تعیین می شود که در فواصل زمانی گزارشی از نحوه عملکرد سبدگران به مشتری ارائه می دهد.
۵- کارمزد سبدگردانی و صندوق با یکدیگر متفاوت است. در سبدگردانی از میزان سودی که بانک به شما می دهد مازاد آن محسابه خواهد شد اما کارمزد صندوق هنگام ابطال واحد های سرمایه گذاری بسته به میزان قیمت روز صدور و ابطال واحد سرمایه گذاری از ۱تا ۵ درصد هزینه ابطال در برخواهد داشت.

سوالات متداول

جمع بندی

در این مطلب با مفهموم سبدگردان آشنا شدیم و دانستیم که شرکت‌های سبدگردان، اشخاص حقوقی با مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار هستند که با داشتن تیم مجرب و افراد خبره در این بازار می توانند فرایندی را برای افزایش بازدهی و کسب سود بیشتر از دارایی های سپرده شده را طی کنند. با بررسی عملکرد این شرکت‌ها در گذشته و میزان فعالیت و بازدهی و سودآوری آنها می‌توانید اعتماد بیشتری به شرکت‌های سبدگردان داشته باشید و با خیالی آسوده و با آگاهی دارایی خود را به این شرکت ها بسپارید. این نکته را فراموش نکنید که عملکرد سبدگردان را در مدت کوتاه و با اولین سود و زیان بررسی نکنید و برنامه میان مدت و بلند مدت برای سپرده گذاری داشته باشید. بدیهی است که در دوره های مختلف شاهد سود و زیان متغییر در میزان سرمایه گذاری تان باشید.