صندوق قابل معامله یا Exchange-traded fund یکی از انواع صندوقهای بورسی است که قابلیت معامله شدن در سامانه های آنلاین معاملاتی را دارد. هر صندوق بر حسب دارایی های مختلفی که دارد به انواع گوناگون تقسیم بندی می شود. صندوق قابل معامله از انواع درآمد ثابت، طلا، مختلط و یا سهامی است. در این مبحث تلاش می‌کنیم به طور جامع به توضیح صندوق های ETF بپردازیم. با سبدگردان نوویرا همراه باشید.
ویژگی صندوق ETF چیست؟
صندوق های ETF از انواع قابل معامله هستند که در مقابل صندوق های مبتنی بر صدور و ابطال قرار می گیرند. این صندوق ها قابلیت معامله به سادگی و به صورت آنلاین را دارند. یعنی واحدهای صندوق قابل معامله از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری ها انجام می گیرد. در مقابل صندوق های مبتنی بر صدر و ابطال از طریق مراجعه حضوری یا سامانه های اختصاصی کارگزاری ها انجام می‌شوند. در ادامه انواع این صندوق ها و مزایا و معایب آنها را مورد بررسی قرار می دهیم.
انواع صندوق های ETF
صندوق های قابل معامله ETF از دسته‌های مختلف تشکیل شده اند.
• صندوق درآمد ثابت
• صندوق سهامی
• صندوق مختلط
• صندوق طلا
• صندوق املاک و مستغلات
هرکدام از این صندوق ها دارایی سرمایه گذار را به نحوی اختصاص می دهند که بتواند بازدهی خوبی برای سرمایه گذار فراهم آورد. این صندوق ها هرکدام قوانینی دارند که بر اساس امیدنامه و اساس نامه که از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین شده است، توسط مدیر صندوق اداره می شوند. به طور کلی تفاوت انواع صندوق های سرمایه گذاری در میزان ریسک پذیری و توزیع دارایی است.
صندوق درآمد ثابت ETF
همانطور که از نام این صندوق پیداست درآمد ثابتی را برای سرمایه گذار فراهم می آورند. مزیت این صندوق ها نسبت به سپرده گذاری بانکی در این است که بخشی از دارایی برای خرید سهام نیز در نظر گرفته می شود. در این شرایط وجود اوراق با درآمد ثابت و سپرده های بانکی سود مشخصی را تضمین کرده و در صورت رشد سهام خریداری شده، سود بیشتری برای صندوق فراهم می‌شود.
صندوق قابل معامله سهامی
سهام شرکت ها و اوراق درآمد ثابت مجموع دارایی های این صندوق است. صندوق سهامی با شاخص بورس ارتباط مستقیمی دارد. سرمایه گذاری در این صندوق ها در صورتی که بلند مدت باشد، می تواند سود مناسبی را به سرمایه گذاران در این بخش بدهد. اگر شاخص بازار با رشد مواجه شود، ارزش سهام شرکت‌های خریداری شده افزایش یافته و صندوق با بازدهی بالایی روبه رو می‌شود. از آنجاییکه صندوق سهامی با رشد بازار ارتباط مستقیم دارد، ریسک سرمایه گذاری در آن نیز بالاتر است.
صندوق مختلط قابل معامله
دارایی صندوقهای مختلط متشکل از سهام و اوراق با درآمد ثابت است. میزان پخش دارایی آن به نسبت ۶۰ به ۴۰ بین این موارد ترکیب می شود. اختصاص دادن میزان دارایی‌ها با مدیریت مدیر صندوق بر اساس نرخ بهره وری بیشتر و بررسی شرایط بازار صورت می گیرد.
صندوق قابل معامله طلا
این صندوق ها دارایی خود را به انواع سپرده‌های مبتنی بر طلا مثل گواهی سپرده و اوراق مبتنی بر طلا و درآمد ثابت اختصاص می دهند. میزان بازدهی این صندوق ها به نرخ دلار و انس جهانی طلا وابسته است. اما از مزایای آن می توان به نرخ کارمزد پایین و امکان سرمایه گذاری با مبالغ پایین را فراهم می کنند.
صندوق قابل معامله املاک و مستغلات
حداقل ۷۰ درصد دارایی صندوق مبتنی بر املاک خرید و اجاره یا اجاره با هدف اجاره دادن ملک است. مابقی دارایی نیز به موارد دیگری اختصاص پیدا می کند. مثل خرید واحدهای درآمد ثابت یا اوراق رهنی و غیره. به طور کلی صندوق های مبتنی بر املاک جایگزین بسیار مناسبی برای خرید فیزیکی ملک هستند چراکه مزایایی همچون خرید و فروش آسان، مدیریت حرفه ای و وجود ساختارهای روشن و قانونمند است.
تفاوت صندوق ETF با صندوق سرمایه گذاری مشترک در چیست؟
ساختار این دو نوع صندوق به طور کلی مشابه یکدیگر است. اما صندوقهای مشترک فقط در پایان روز و بعد از محاسبه NAV قابلیت خرید و فروش دارند که در صندوق های قابل معامله اینطور نیست و در طول روز قابلیت خرید و فروش دارند. بنابراین مزیت بالاتری نسبت به صندوق سرمایه گذاری مشترک دارند. به علاوه معافیت مالیاتی و هزینه های پایین از مزایای صندوق قابل معامله است.
انتخاب بهترین نوع صندوق مبتنی بر معامله ETF
- انتخاب بهترین صندوق همواره برای افراد مختلف با استراتژی های گوناگون، متغیر است. به عنوان مثال شاید صندوقی که برای آقای X با ریسک پذیری متوسط مناسب باشد، برای آقای Y اصلا مناسب نباشد و تجربه خوبی را به همراه نداشته باشد. فاکتورهایی را افراد هنگام سرمایه گذاری باید مدنظر قرار دهند:
- استراتژی سرمایه گذار
- میزان ریسک پذیری سرمایه گذار
- مبلغ سرمایه ای که فرد می‌خواهد در بازار مالی بورسی سرمایه گذاری کند.
- انتظارات فرد از بازده صندوق
- نگاه بلند مدت یا طولانی مدت سهامدار
- علاقه سهامدار به نحوه استراتژی هرکدام از صندوق ها
- درخواست دریافت سود ماهانه یا پس از معامله
گفتیم که هر کدام از انواع صندوق ها دارایی خود را به میزان مشخصی طبق قانون صندوق مورد نظر تقسیم می کنند. در بین صندوقهای مبتنی بر معامله
- صندوق درآمد ثابت ، ریسک پایین
- صندوق سهامی، ریسک بالا
- صندوق مختلط، ریسک متوسط
دارند. بنابراین اطلاع از نحوه سرمایه گذاری و بازدهی مورد انتظار می تواند برای شما بهترین صندوق را شناسایی کند. به علاوه سبدگردان نوویرا یکی از شرکت های سبدگردانی است که با دانش به روز سرمایه داران زیادی را به خود جلب کرده است.
مزایای صندوق مبتنی بر معامله ETF
- نقدشوندگی بالا
- داشتن سبد سهام
- معافیت از مالیات
- پرداخت کارمزد پایین
- ساز و کار شفاف
در صندوقهای مبتنی بر معامله بازارگردان وارد معامله شده و با ایجاد عرضه و تقاضا به خرید و فروش واحدهای این صندوق می‌پردازد. اگر تاریخچه صندوق های سرمایه گذاری را ببینیم، متوجه خواهیم شد که این صندوق ها سالهاست که در حال فعالیت هستند و در طول دهه اخیر رشد چشمگیری را داشته اند.
معایب صندوق ETF
از جمله معایب صندوق های مبتنی بر معامله شامل مدیریت غیر مستقیم سبد سهام است. یعنی باید مدیریت دارایی را که در صندوق گذاشته اید به مدیریت صندوق بسپارید و خودتان بر روی آن نظارتی ندارید. به علاوه دارندگان سهام صندوق های ETF امکان حضور در مجامع سالانه را ندارند.
سود صندوق های ETF چگونه به حساب سرمایه گذار واریز می‌شود؟
سود حاصل از معاملات در دوره‌های مشخص و ثابت به دارندگان این واحدها پرداخت می شود. سود این صندوق‌ها از اختلاف قیمت خرید و فروش واحدهای آن کسب می‌شود. در برخی از صندوق‌ها این پول به صورت ماهانه به حساب سهامداران واریز می‌شود. اما در برخی از صندوق‌ها سود حاصل از خرید و فروش به سرمایه گذار داده می شود. بنابراین در ابتدای افتتاح حساب در صندوق های مبتنی بر معامله از شرایط دریافت سود مطلع شوید.
سوالات متداول صندوق ETF
جمع بندی
صندوق های مبتنی بر معامله ETF از جمله صندوق های پرطرفدار برای افرادی هستند که خودشان به طور مستقیم مایل به فعالیت در بورس نیستند و از آگاهی و اطلاعات لازم و کافی نیز برخوردار نیستند. صندوقهای مبتنی بر معامله توسط افراد مدیر و خبره در بازار بورسی مدیریت می شود و تلاش آنها بر کسب سود بیشتر است تا هم سرمایه گذار بتواند به سود بیشتر برسد و هم مدیران صندوق‌ها کارمزد خود را دریافت کنند. بنابراین با انتخاب صندوقی که با ریسک پذیری شما همخوانی دارد می‌توانید به درآمد برسید.