صندوق سرمایه گذاری شاخصی چیست و چه نکاتی دارد؟

مطالب آموزشی

صندوق سرمایه گذاری شاخصی یکی از انواع صندوق های سرمایه گذاری است. عملکرد این صندوق بر اساس سرمایه گذاری روی سهم هایی است که در اصطلاح سهم های شاخص ساز هستند. سهم های شاخص ساز  سهام شرکت های بزرگ و معتبری هستند که دارایی بسیار بالاتری نسبت دیگر شرکت ها دارند و تاثیر بسزایی بر تغییرات شاخص بازار دارند. شاخص کل بورس یکی از اصطلاح هایی است که رقم آن را به طور روزانه از شبکه های خبری زیاد شنیده اید. شاخص بورس به میانگین فعالیت نمادهایی در بورس اشاره دارد که فعال هستند. در این بین شرکت های بزرگ تاثیر بیشتری بر رقم شاخص بورس دارند. بنابراین از اهمیت بالاتری نیز برخوردار هستند. حال در صندوق های سرمایه گذاری شاخصی تلاش مدیران صندوق بر سرمایه گذاری روی یکی از این شاخص های مهم است. برای این صندوق ها مدیران تلاش می کنند سبدی از اوراق بهادار ایجاد کنند که ترکیبی متناسب از وزن های مختلف یک شاخص مبنا باشد. بعضی از این شاخص های بزرگ که مورد نظر مدیران صندوق های سرمایه گذاری شاخصی در بازار بورس ایران است شامل شاخص کل بورس، شاخص کل هم وزن شاخص ۵۰ شرکت برتر و شاخص ۳۰ شرکت برتر است. بنابراین پرتفوی صندوق شاخص شامل اوراقی است که با یکی از شاخص های مهم بازار مطابقت دارد.

هدف صندوق سرمایه گذاری شاخصی

هدف صندوق های شاخصی انطباق پرتفوی سرمایه گذاری با شاخص بازار سهام است. آنها سعی دارند بیشتر سرمایه شان را در بازارهای شاخص سازی سرمایه گذاری کنند که مورد نظرشان است. بنابراین منابع سرمایه در صندوق شاخصی، بر اساس الگوی تعیین شده برای یکی از شاخص های موجود در بازار اعمال می شود. در حال حاضر صندوق های شاخصی فعال در ایران ۴ صندوق هستند. در صندوق های شاخصی سود سهام و سود سرمایه به سرمایه داران به طور منظم پرداخت می شود. این صندوق ها از اطمینان بالایی برخوردار هستند. در این صندوق ها به طور کلی ۸۰ درصد از دارایی روی سهم هایی که شاخص ساز و بزرگ هستند سرمایه گذاری می شود. و مابقی دارایی به اوراق با درآمد ثابت یا اوراق قرضه تعلق دارد. به طور کلی مدیران صندوق های شاخصی می توانند روی هر نوع شاخصی ورود کنند اما آنچه در ایران شانس ورود پیدا کرده است، شاخص بازار بورس است که اکثر صندوق های شاخصی روی آن تمرکز کرده اند.

انواع صندوق‌های شاخصی در ایران

صندوق های شاخصی فعال در ایران کم هستند و تعداد آنها به ۴ صندوق محدود است. سه صندوق شاخصی و یک صندوق مبتنی بر شاخص در ایران فعال هستند.

صندوق های شاخصی در ایران بر مبنای شاخص کل بورس فعال هستند و سرمایه گذاری آنها از طریق سامانه معاملات آنلاین سهام انجام می گیرد.

• صندوق سرمایه‌ گذاری شاخصی کارآفرین (صدور و ابطال)
• صندوق سرمایه‌ گذاری شاخصی کاردان (ETF)
• صندوق سرمایه‌ گذاری شاخصی بازار آشنا (ETF)
• صندوق سرمایه‌ گذاری شاخص ۳۰ شرکت بزرگ فیروزه (ETF)

ترکیب دارایی صندوق های شاخصی

هر صندوق سرمایه گذاری دارای استراتژی مربوط به خود است. در صندوق های شاخصی بیشتر سهام شرکت های بزرگ خریداری می شود و از این جهت بیشتر شبیه به صندوق های سهامی هستند. در اصل تفاوت صندوق های سهامی و صندوق های شاخصی در سهامی است که خریداری می کنند. برای صندوق های سهامی هر سهامی که سودآور باشد برای خرید مناسب است و روی آن سرمایه گذاری می کنند و به تاثیر آن سهام بر روی شاخص توجهی نمی کنند. اما در صندوق شاخصی بیشتر تمایل به خرید سهام شرکت های بزرگ است که تاثیر زیادی بر شاخص های اصلی و هم در بازار بورس دارند.

ریسک صندوق های شاخصی نسبت به صندوق های سهامی پایین تر است به همین دلیل مشارکت زیادی برای خرید سهام این صندوق ها وجود دارد. معمولا به افرادی که تمایل به سرمایه گذاری مطمئن در بورس دارند، مشارکت در صندوق های شاخصی پیشنهاد می شود.

نحوه عملکرد صندوق های شاخصی

برخی از صندوق های شاخصی به صورت قابل معامله ETF فعالیت می کنند. یعنی به صورت سهام در بورس ارائه می شوند. برای اینکه بتوانید در این صندوق ها سرمایه گذاری کنید نیاز به داشتن کد بورسی و عضویت در یک کارگزاری معتبر دارید.

برای خرید واحدهای صندوق های شاخصی که به حالت عادی معامله می شوند، از طریق وبسایت رسمی شرکت یا دفتر نمایندگی شرکت باید اقدام کنید.

مزایا و معایب صندوق های شاخصی

بدون شک هر نوع صندوقی می تواند مزایا و معایب خود را به همراه داشته باشد.

مزایا صندوق های شاخصی

کاهش هزینه های سبدگردانی

کاهش هزینه های کارمزد مدیریت صندوق

احتمال کسب سود بالا از نوسانات بازار

معایب صندوق های شاخصی

انعطاف پذیر نبودن به خصوص در شرایط مختلف بازار

احتمال ریسک کاهش قیمت واحدهای صندوق

سوالات متداول

جمع بندی

صندوق های سرمایه گذاری شاخصی که تعداد آنها روبه افزایش است بر مبنای بازدهی برابر با یکی از شاخص های مهم بازار سرمایه فعالیت می کنند. هدف اصلی آنها پیروی از یک شاخص مبنا است. در طول مقاله گفتیم که تفاوت صندوق شاخصی با صندوق سهامی در سهامی است که بر روی آن سرمایه گذاری می شود. در صندوق شاخصی روی سهامی تمرکز می شود که تاثیر زیادی روی شاخص بازار دارد در حالی که در صندوق سهامی توجهی به این موضوع نمی شود.

بازده سرمایه گذاری چیست؟

مطالب آموزشی

مفهوم بازده در سرمایه گذاری بورس چیست؟ همه سرمایه گذاران برای اینکه بتوانند به سود بیشتری دست پیدا کنند، اقدام به سرمایه گذاری در بورس می کنند. بدیهی است که همه انتظار دارند سرمایه خود را چندین برابر کنند. اما آنچه که افراد از سود معامله انتظار دارند و آنچه که بدست می آورند همیشه یکسان نیست و می تواند بیشتر و کمتر باشد. سودی که در هر دوره زمانی تعیین شده به سهامدار می رسد مفهوم بازده یا سود ومزایای به دست آمده است که با عنوان بازده سرمایه گذاری یا نرخ ROI شناخته می شود. در واقع باید هزینه های سرمایه گذاری با توجه به نرخ سود به دست آمده مقایسه شده و اختلاف آن به دست آید. ROI معیاری برای بررسی میزان سوددهی در سرمایه گذاری است.  این سود می تواند به صورت روزانه، ماهانه، سالانه یا فصلی و غیره باشد. بسته به اینکه سرمایه گذار در چه نوع سهامی سرمایه گذاری کرده است می تواند انتظار بازده طولانی مدت یا کوتاه مدت داشته باشد. حال به تفاوت های بازده واقعی و بازده مورد انتظار می پردازیم.

بازده واقعی سرمایه گذاری چیست؟

بازده واقعی سرمایه و سودی است که طی مدت زمان تعیین شده به سرمایه گذار بازمی گردد. این مقدار می تواند بسته به نوع سبد سهامی که فرد انتخاب کرده است متغیر باشد. منافعی که هر فرد در بازار بورسی به دست می آورد می تواند شامل افزایش قیمت سهام باشد و یا سودی باشد که به صورت نقدی در بازه زمانی مشخص به حساب سرمایه گذار واریز می شود. معمولا در صندوق های سرمایه گذاری عنوان می شود که بازده در چه مدت زمانی محاسبه می شود و به حساب سرمایه گذار به صورت نقدی واریز می گردد. اگر فردی در هر نوع از انواع صندوق های سرمایه گذاری مشارکت داشته باشد، بحث سود و بازدهی را از همان ابتدا می تواند مطرح کند و به صورت واضح با انتظارات خود مقایسه کند. در برخی مواقع همه اتفاقاتی که می افتد با آنچه که ما انتظار داریم یکسان نیست. به همین منظور شرکت های سبدگردان سعی میکنند در ابتدا شخصیت هر فرد را از لحاظ مختلف مثل میزان ریسک پذیری و انتظارات از ثمره سرمایه گذاری روشن کنند. در برخی مواقع لازم است افراد نگاه بلند مدتی نسبت به سرمایه گذاری داشته باشند تا بتوانند به بازدهی مناسبی دست پیدا کنند. در مقابل برخی از سهم ها هم وجود دارند که به صورت دوره ای رشد داشته و باید در کوتاه مدت خرید و فروش شوند.

به طور کلی بازده واقعی حاصل از افزایش قیمت سهام و سود نقدی است که از موارد مختلفی به دست می آید. مثل فروش حق تقدم سهام، افزایش قیمت سهام. مثلا در شرایط رکود در بازار ملک ، افرادی که در این زمینه سرمایه گذاری کرده اند با رکود مواجه می شوند. بنابراین این افراد باید تا خارج شدن از رکود صبر کنند تا سهام خود را به قیمت پایین تر بفروشند و از این سرمایه خارج کنند.

فرمول محاسبه بازده سرمایه گذاری ROI

برای اینکه بدانید بازده حاصل از سرمایه گذاری چقدر بوده است، باید فرمول ROI را به کار برد. این فرمول سود خالص سرمایه گذاری را بر هزینه کلی سرمایه گذاری تقسیم می کند. بدین ترتیب از همه پولی که از سرمایه گذاری به دست آمده است( چه نقد و چه غیر نقد) هزینه های سرمایه گذاری را کسر کنید. مقدار به دست آمده سود خالص یا ROI است.

کاربرد محاسبه ROI برای محاسبه و ارزیابی انواع مختلف سرمایه گذاری است.

بازده مورد انتظار یا پیش بینی شده

به طور معمول سرمایه گذاران اهداف خاصی برای سرمایه گذاری خود دارند و با توجه به تحلیل بازار انتظارات خود را از بازار در نظر می گیرند. در ابتدای هر سرمایه گذاری سهامدار تحلیل می کند که مثلا قیمت ملک در چند ماه آینده افزایش داشته باشد. بنابراین بنا را بر این می گذارد که مثلا بازده بدون ریسک بازار ۱۵ درصد باشد، بنابراین با توجه به انتظار سرمایه گذار از روند بازار سرمایه گذار انتظار بازده ۳۰ درصدی را از بازار ملک دارد.

در مواردی هم ممکن است سرمایه گذار با هیچ مقدار سود نقدی روبرو نشود. در این صورت بازده صفر خواهد بود. لازم به ذکر است که انتخاب نوع صندوق سرمایه گذاری بر دریافت سود نقدی و بازده تاثیر مستقیم و صددرصدی دارد.  به عنوان مثال افراد ریسک گریز می توانند در صندوق های با درآمد ثابت سرمایه گذاری کنند ، بنابراین در دوره زمانی مشخص شده مبلغ مشخصی را دریافت خواهند کرد؛ هرچند این سود زیاد باشد یا کم .

سوالات متداول

جمع بندی

به طور کلی بازده سودی است که از سرمایه گذاری به دست می آید. این سود می تواند با انتظارات فرد از بازار سرمایه متفاوت باشد. همیشه بازار با سود همراه نیست و همیشه هم با ضرر همراه نیست. با ترکیب دارایی ها و تشکیل سبد سهام یا پرتفوی قوی می توانید بازدهی سرمایه گذاری را افزایش دهید و از ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک بازار در اما باشید. مدیریت سرمایه امر بسیار مهمی است که افراد خبره بازار سرمایه به خوبی می توانند از عهده آن برآیند. به همین منظور افرادی که تازه به دنیای بازار مالی پا گذاشته اند می توانند با ورود به صندوق های سرمایه گذاری و مشاوره گرفتن از سبد گردان نوویرا ریسک معاملات خود را کاهش داده و خود را به سوددهی بالاتر نزدیک کنند.

سبد سهام یا پرتفوی چیست؟

مطالب آموزشی

پرتفوی یا سبد سهام همان دارایی هایی است که سهامداران در بورس با آنها سرمایه گذاری کرده اند. دارایی های افراد بنا به دلایل مختلفی صرف خرید سهام، اوراق قرضه، کالا ارز و غیره می شود. به طور کلی سبد دارایی یا سبد سهام به مجموعه ای از دارایی های بورسی اشاره دارد که سهامداران سعی دارند با ترکیب آنها سود بیشتر و بالاتری ببرند. در این مطلب از سبدگردان نوویرا سعی برآن داریم این مفهوم را بیشتر شرح دهیم. در ادامه همراه ما باشید.

سبد سهام چیست؟

همانطور که می دانید سهامداران برای کسب سود بیشتر وارد بورس شده و با هر میزان دارایی که دارند متناسب آن خریدهایی را انجام می دهند. یعنی پول خود را صرف خرید سهام، اوراق قرضه، سهام کالا، ارز و بسیاری موارد از این قبیل می کنند.

شاید شما با مثال ( همه تخم مرغ های خود را در یک سبد قرار ندهید) آشنا باشید. با این مثال بهتر می توانید متوجه مفهوم سبد سهام شوید. سهامداران بورسی سعی می کنند با تنوع بخشیدن به دارایی های خود ریسک ناشی از سرمایه گذاری را کاهش دهند و به سود بالاتری دست پیدا کنند. به این ترتیب اگر در یک دارایی ضرر کنند و نتوانند به سوددهی خوبی برسند با سود قسمت دیگری از دارایی خود، می توانند این ضرر را جبران کنند.

در بین سهامداران سبد سهام به سبد پرتفوی نیز مرسوم است. یعنی افراد در سبد سهام خود مجموعه ای از چندین سهم مختلف از شرکت ها را خریداری کرده اند. پرتفوی سهامی اشاره به مجموعه ای از سهام های مناسب از شرکت ها و صنایع مختلف در بازار است که منجر به کاهش ریسک غیرسیستماتیک شده و بازدهی مناسبی را برای سهامدار فراهم می کند.

ما قبلا در مطلب انواع ریسک سرمایه گذاری در مورد اهمیت این موضوع در بازار مالی بورس صحبت کرده ایم.

چرا باید سبد سهام تشکیل دهیم؟

اگر بخواهیم به زبان ساده مفهوم و دلیل ایجاد سبد سهام یا پرتفوی را توضیح دهیم باید بگویم برای اینکه بتوانیم ریسک ناشی از سرمایه گذاری را کاهش داده و آن را مدیریت کنیم نیاز به تشکیل پرتفوی داریم. پرتفوی به ترکیبی از دارایی ها گفته می شود که سهامدار آنها را برای سرمایه گذاری انتخاب می کند. ایجاد تنوع در دارایی ها در بین سهامداران بورسی به عنوان یک قانون شناخته می شود و اهمیت بسیار زیادی دارد. مدیریت دارایی برای کسب سود موضوع بسیار با اهمیتی است به همین دلیل سهامدار باید بتواند با تنوع بخشیدن به سبد پرتفوی خودش ضرر حاصل از یک دارایی را با سود دارایی دیگری جبران کند.

اگر فردی بخواهد همه دارایی خودش را در یک دارایی صرف کند، با کاهش ارزش آن دارایی چه اتفاقی می افتد؟ بدیهی است که همه سرمایه خودش را از دست می دهد و ضرر بسیار بزرگی می کند. اما اگر این فرد بتواند دارایی را در بخش های مختلفی تقسیم کند با نوسان بازار و کاهش یا افزایش قیمت ها، جلوی ضرر هنگفت را می گیرد. برای کاهش ریسک سیستماتیک خصوصا برای افراد ریسک گریز، تشکیل سبد سهام یک ضرورت به حساب می آید.

مزیت های مهم تشکیل سبد سهام چیست؟

به غیر از اینکه تشکیل سبد سهام یا پرتفوی ریسک سرمایه گذاری را کاهش می دهد چه مزیت مهم دیگری دارد؟ آیا افرادی هم که در سطح خرد وارد بازار بورس شده و می خواهند سرمایه گذاری داشته باشند باید سبد سهام تشکیل دهند؟ این سوالی است که اغلب تازه واردان بورسی می پرسند. مدیریت دارایی ها امر بسیار مهمی است که برای داشتن سرمایه گذاری مناسب چه در سطح کلان و چه در سطح خرد به آن نیاز خواهید داشت. کسی که سرمایه گذاری می کند می تواند با بررسی بازارهای مختلف  یک پرتفوی مناسب از همه بازارها داشته باشد. بازارهای مختلفی مثل بازار طلا، مسکن، خودرو و غیره در بورس وجود دارند. حال در هر کدام از این بازارها می توان پرتفوی متنوعی را انتخاب کرد. صنایع مختلف را بررسی کرده و نمادهای خوب را انتخاب کرد. در این شرایط پرتفوی متنوع می تواند بازدهی بسیار مناسبی را برای افراد ایجاد کند.

بنابراین با تشکیل سبد علاوه بر کاهش ریسک سرمایه گذاری به مزایای دیگری نیز دست پیدا خواهید کرد. از جمله این مزایا:

• کسب بازدهی مناسب با توجه به میزان ریسک پذیری سرمایه گذار
• داشتن آرامش ذهنی  و خیال آسوده تر با توجه به نوسانات و شرایط مختلف بازار
• امکان جابجایی دارایی ها با توجه به شرایط
• کاهش اشتباهات در سرمایه گذاری

به طور کلی فردی که  سبد سهامی تشکیل می دهد می تواند خیال خود را از چندین جهت آسوده کند و مدیریت سرمایه گذاری خوبی داشته باشد. بهتر است افراد تنوع بخشیدن به دارایی ها را به عنوان یک اصل بپذیرند تا بتوانند در بازار مالی به سود برسند. در این شرایط افراد به راحتی می توانند دارایی خود را جابه جا کرده سهام مورد نظر را خرید و فروش کنند. بخشی از دارایی را از بورس خارج کنند یا دارایی بیشتری را در یک دارایی خاصی اضافه کنند و به این ترتیب نقدینگی بالاتری دارند، ریسک سرمایه گذاری کمتری را پذیرا می شوند. به این ترتیب می توانند منطقی تر عمل کرده و با کاهش هیجانات بازار مدیریت قوی تری بر روی دارایی خود داشته باشند.

مدیریت سبد سهام

بهینه سازی سبد سهام از جمله مهمترین اموری است که افراد باید در نظر داشته باشند. در هنگام تشکیل سبد سهام این امر را به خاطر داشته باشید و به مرور زمان در بازه های زمانی مختلف باید این مورد را بررسی کنید. این طور نیست که گمان کنید در ابتدا باید چینش بسیار قوی داشته باشید. با منطق پیش بروید و سعی کنید دارایی خود را برای مواردی اختصاص دهید که عملکرد بالاتری از خودشان نشان داده اند. به این ترتیب به مرور زمان کل بازدهی سبد پرتفوی خود را بررسی کرده و می توانید در خصوص تعویض سهم ها و دارایی خود تصمیم گیری کنید.

 یک سبد سهام می تواند شامل سهام، اوراق مشتقه، گواهی سپرده کالایی، اوراق بدهی، اوراق با درآمد ثابت و بسیاری از موارد دیگر باشد. بسیاری از اوراق مشتقه مثل اختیار معامله یا قراردادهای آتی هم می تواند بخشی از دارایی سبد پرتفوی شما را تشکیل دهید. انتخاب هوشمندانه و مدیریت قوی سبد می تواند برگ برنده شما در معاملات بورسی باشد.

حال برای اینکه بتوانید سبد سهامی خودتان را به صورت بهینه تنظیم کنید، نکاتی را به شما خاطر نشان می کنیم.

نکات مهم در بهینه سازی سبد سهام

ترکیب دارایی ها با تنوع مناسب می تواند کارایی و عملکرد بسیار مناسبی را به شما بدهد. در ادامه این نکات را در هنگام چینش سبد سهامی تان در نظر داشته باشید:

سعی کنید انواع اوراق بهادار را انتخاب کنید.

برای تنوع بخشیدن به سبد سهامی خوشبختانه در بورس گزینه های مختلفی پیش روی شماست. خرید اوراق یا سهام یک شرکت به تنهایی پیشنهاد نمی شود و ریسک بالایی دارد. برای مدیریت ریسک بهتر سعی کنید از انواع اوراق بهادار مثل اوراق با درآمد ثابت یا خرید صندوق کالایی یا انواع ابزار مشتقه که کمک میکنند ریسک معاملات به حداقل برسد، به صورت ترکیبی استفاده کنید. یعنی چند درصد از دارایی خود را صرف خرید انواع مختلف اوراق بهادار کنید.

از همه فرصت های ریسک استفاده کنید.

سعی کنید از همه فرصت هایی که بازار در اختیار شما قرار می دهد استفاده کنید تا به بازدهی مطلوبی دست پیدا کنید. ترکیب مناسب از سهام کم ریسک نقد شونده و سهام بزرگ و کوچک در بازار می تواند سبد شما را بهینه کند.

صنایع مختلف و پیش رو را بشناسید و بر روی آنها سرمایه گذاری کنید.

در دوره های زمانی مختلف صنایع گوناگون فرصت رشد بالایی دارند. مثلا دوران تحریم یا نوسان نرخ دلار باعث میشود در برخی صنایع که خرید و فروش دلاری است و تاثیر مستقیمی بر کسب و کار آنها دارد، بازدهی و رونق بیشتری وجود داشته باشد.مثلا اگر دلار با رشد همراه باشد، صنایع دلاری موفق تر عمل می کنند.

ایجاد تناسب و وزن متناسب دارایی ها

به عنوان مثال سهمی را خریداری نکنید که نزدیک به ۸۰ درصد از دارایی شما را به خود اختصاص دهد. در این صورت ریسک سبد شما بالاست و تمام پرتفوی شما تحت تاثیر این عامل قرار خواهد گرفت. چینش مناسب و تناسب بیین سهام های مختلف یک ترکیب برنده را برای شما رقم خواهد زد.

ریسک پرتفوی سهام

همواره ریسک ریزش قیمت یا افزایش قیمت وجود دارد. سهامداران با توجه به میزان ریسک پذیری خود می توانند بسیار محافظه کارانه اقدام کنند یا بسیار جسور باشند. اما در این بین مدیریت ریسک و رعایت بحث مالی رفتاری یا behavioral finance باعث می شود از هیجانات کاذب دوری کنید و بتوانید پرتفوی مناسبی را برای خودتان تشکیل دهید. با تنوع بخشیدن به سبد سهام می توانید ریسک پرتفوی خود را کاهش دهید. در نظر داشته باشید که اگر همه دارایی خود را به یک نوع سهام اختصاص دهید و با توجه به شرایط جامعه آن صنعت با ریزش همراه باشد. مثلا در صنعت املاک سرمایه گذاری کرده اید و خرید و فروش ملک در بازار با رکود همراه شده است. در این صورت نقدینگی شما با چالش جدی روبه رو خواهد شد و ارزش سهامتان نیز کاهش پیدا می کند. با ترکیب و تخصیص دارایی به موارد مختلف ریسک پرتفوی را مدیریت می کنید.

انواع پرتفوی سهام

همانطور که تا به اینجا متوجه شده اید، چینش دارایی و ترکیب دارایی در سبد سهام شما می تواند برگ برنده یا سقوط شما در بازار باشد. بنابراین بسیار مهم است که با توجه به ویژگی های شخصیتی خودتان سبد پرتفوی را به خوبی ایجاد کنید. برخی از انواع رایج سبدهای سهامی شامل موارد زیر است:

• پرتفوی ترکیبی
• پرتفوی تهاجمی محور یا جسورانه
• پرتفوی تدافعی محور و محافظه کارانه
• پرتفوی متمرکز بر درآمد حاصل از سهم
• پرتفوی سفته بازانه متمرکز بر سهم

سوالات متداول

جمع بندی

در این بحث به این موضوع پرداختیم که سبد سهام یا پرتفوی چیست و چگونه می توانیم بهترین پرتفوی را برای خودمان تشکیل دهیم. خوشبختانه در بازار بورس انواع مختلف صنایع حضور فعال دارند و ترکیب مختلفی از بازارهای پرریسک و پربازده و کم ریسک و محافظه کارانه وجود دارد. با این شرایط افراد می توانند با ترکیب مناسبی از دارایی ها سبد سهامی قوی برای خودشان تشکیل دهند.

خبر خوب این است که سهامداران در این بازار تنها نیستند. با سرمایه گذاری و همکاری با شرکت های سبد گردان می توانید بهترین سبدسهامی را برای خودتان تشکییل دهید. مدیریت قوی و شناخت بازار برای بازدهی بالا حرف اول را می زند. مدیران صندوق های سرمایه گذاری و سبدگردانی بهترین گزینه برای ورود به بازار بورس و آشنایی شما با این نحوه سوددهی از بازار مالی است. درباره سبدگردانی نوویرا می توانید از این صفحه به اطلاعات مهم تری دست پیا کنید. اگر نمیدانید سبدگردانی چیست این موضوع را از دست ندهید.

انواع مجامع شرکت های بورسی و بررسی وظایف آنها

مطالب آموزشی

مجامع بورسی جلساتی هستند که با حضور مدیران و سهامداران شرکت تشکیل شده و در مورد مهمترین امور مربوط به شرکت مثل افزایش سرمایه یا تقسیم سود و صورتهای مالی تصمیم گیری می شود. این مجامع تاثیر بسیار مهمی بر قیمت سهام دارند به همین دلیل افرادی که در بورس فعالیت می کنند و مبادلاتی را در بورس انجام می دهند، باید با این مجامع و اتفاقاتی که در آنها رخ می دهد آشنا باشند. به همین دلیل در موضوع امروز سبدگردان نوویرا به این موضوع پرداخته ایم. با ما همراه باشید.

مجمع بورسی چیست؟

مجمع بورس یک جلسه عمومی است که در آن مدیران ارشد و صاحبان سهام حضور دارند. این مجامع بورسی به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند.

1. مجمع عمومی موسس
2. مجمع عمومی عادی سالیانه
3. مجمع عمومی فوق العاده
4. مجمع عمومی عادی بطور فوق العاده

تشکیل هر نوع مجمعی توسط  هیئت مدیره شرکت باید اعلام شود که این امر از طریق انتشار در روزنامه رسمی یا سایت کدال یا سایت خود شرکت به اطلاع سایرین می رسد. در این آگهی اطلاعات لازم در خصوص زمان و مکان تشکیل مجمع به اطلاع عموم خواهد رسید.

• ۱- مجمع عمومی موسس

یکی از مجامع بورسی مهم که با حضور موسسین شرکت و سهامداران اولیه شرکت تشکیل می شود، مجمع عمومی موسس است. از اهداف اصلی این مجمع می توان به تشکیل یک شرکت سهامی عام اشاره کرد. به همین منظور این مجمع تلاش می کند تا وظایفی مثل انتخاب مدیران شرکت و بازرسان، بررسی نحوه پذیره نویسی، مبلغ کافی برای تشکیل و شرکت و اموری از این قبیل را انجام دهد.

این مجمع برای ثبت شرکت تشکیل می شود. اگر شرکت به ثبت برسد دیگر تشکیل نخواهد شد. در مراحل بعدی و برای بررسی وضعیت شرکت و صورت های مالی آن، مجمع عمومی عادی تشکیل خواهد شد و این وظایف را به عهده می گیرد.

از جمله موارد مهمی که در این مجمع صورت می پذیرد می توان به این موضوع اشاره کرد که تصمیمات این جلسه با رای دو سوم حاضرین مجمع به تصویب می رسد. در این مجمع حضور سهامدارانی که تعهد تامین حداقل نصف سرمایه شرکت را داده اند، الزامی است. اگر حضور افراد برای تشکیل مجمع به حد نصاب نرسد، این جلسه با حضور افرادی که حداقل یک سوم سرمایه شرکت را پذیرفته اند تشکیل خواهد شد. در نهایت تصمیماتی که در این جلسه اخذ می شود با رای اکثریت یعنی دو سوم جمعیت حاضر در جلسه به تصویب می رسد.

• ۲- مجمع عمومی عادی سالیانه

این مجمع همانطور که از نام آن پیداست جلسه ای است که یک بار در سال و در زمان پایان سال مالی انجام می شود. این جلسه از جمله مهمترین جلسات انواع مجامع بورس است. چرا که برای تصمیم گیری در خصوص سود نقدی تقسیمی تصمیمات مهمی گرفته می شود. این جلسه با حضور سهامداران و مدیران شرکت تشکیل می شود. از جمله وظایف این مجمع می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انتخاب روزنامه کثیرالانتشار
• انتخاب مدیران جدید و هیئت مدیره شرکت
• انتخاب بازرسان برای سال مالی جدید
• تصویب صورت های مالی شرکت
• تصویب ترازنامه
• تقسیم منافع
• تعیین خط مشی شرکت و تصویب آن و هر اقدامی که به صلاح شرکت باشد.
• و… .

از آنجائیکه این جلسات باید یکبار در سال تشکیل شود و سال مالی بسیاری از شرکت ها در اسفندماه است؛ قانون یک مهلت ۴ ماهه را برای برگزاری این مجمع در سال به شرکت ها داده است. بنابراین معمولا مجمع عمومی عادی سالیانه در ماه های اردیبهشت، خرداد و یا تیر برگزار می شود. و این سه ماه را فصل مجامع شرکت های بورسی می نامند.

در مورد سود شرکت و تقسیم سود آن در مجامع بورسی باید گفت لازم است در زمان تشکیل مجمع عمومی عادی سالیانه شما هم عضو سهامدار شرکت باشید تا بتوانید در سود شرکت سهیم باشید. بر طبق ماده ۹۰ قانون تجارت تقسیم سود بین سهامداران، پس از تصویب مجمع عمومی عادی جایز خواهد بود و تقسیم ده درصد از سود خالص بین سهامداران الزامی است. این نکته را در نظر بگیرید که شرکت ها همیشه سودده نیستند و گاهی تصمیم بر این می شود که سود را برای توسعه شرکت نگه دارند و آن را تقسیم نکنند. از طرفی تقسیم سود با افت قیمت یا افزایش قیمت سهام شرکت پس از بازگشایی رابطه دارد.

• ۳- مجمع عمومی عادی بطور فوق العاده

این مجمع همان کارهایی را انجام می دهد که قرار است در مجمع عمومی عادی سالیانه انجام شود. تفاوت آن در این است که اگر موارد ضروری پیش بیاید که در حیطه صلاحیت مجمع عادی سالیانه باشد اما زمان آن در هنگام ۴ ماه پایان مالی نباشد، به جای مجمع سالیانه، مجمع عمومی عادی بطور فوق العاده تشکیل می شود. مثلا اگر نیاز باشد هیئت مدیره جدید انتخاب شود و در خارج از بازه زمانی سالیانه باشد مجمع عمومی عادی بطور فوق العاده برگزار خواهد شد.

در این جلسه لازم است بیش از نیمی از افرادی که سهامدار هستند و حق رای دارند حضور داشته باشند. اگر تعداد نفرات به حد نصاب نرسد، در دومین بار با هر تعداد از سهامداران مجمع برگزار خواهد شد. تصمیمات اخذ شده در این جلسات با رای نصف به علاوه یک حاضرین در مجمع به تصویب نهایی می رسد.

• ۴- مجمع عمومی فوق العاده

در برخی از مواقع لازم است در خصوص روند فعالیت شرکت تصمیمات مهمی اخذ شود. مواردی مثل افزایش یا کاهش سرمایه، تغییر اساسنامه شرکت، تغییر سال مالی شرکت و غیره. این تصمیمات مهم که در صلاحیت مجمع عمومی عادی نیست باید توسط مجمع عمومی فوق العاده اخذ شود. بنابراین برای تشکیل این مجامع زمان خاصی تعیین نشده است.

برای تشکیل این مجمع لازم است نیمی از دارندگان سهام شرکت که حق رای دارند حتما در جلسه حضور داشته باشند. اگر در مرحله اول این تعداد به حد نصاب نرسد؛ در مرحله دوم با حضور بیش از یک سوم سهامداران، تشکیل خواهد شد. تصمیماتی که در این جلسه اخذ می شود، اگر با رای اکثریت دو سوم حاضرین در جلسه رو به رو شود، معتبر خواهد بود.

از جمله اقدامات مهم در مجمع عمومی فوق العاده:

• تغییرات در اساسنامه شرکت
• تغییر در سرمایه شرکت ( افزایش یا کاهش سرمایه)
• انحلال شرکت قبل از موعد
• انتشار اوراق قرضه
• تصویب سهام ممتاز
• تبدیل شرکت از سهامی عام به خاص
• تبدیل سهام بی نام به  بانام و بالعکس

اطلاعیه زمان و مکان برگزاری مجامع

برای هر شرکت یک روزنامه کثیرالانتشار به عنوان روزنامه رسمی معین شده است. لازم است شرکت ها حداکثر ۴۰ روز و حداقل ۱۰ روز قبل از تشکیل مجامع اطلاعیه و آگهی دعوت مجمع را در روزنامه منتشر کنند. به علاوه آین آگهی در سایت کدال و سایت خود شرکت نیز باید منتشر شود. تا سهامداران از آن اطلاع پیدا کنند. به علاوه اطلاعات مهمی از شرکت مثل صورت های مالی، گزارش فعالیت هیئت مدیره شرکت یا زمانبندی پرداخت سود نقدی پیشنهادی و هر اطلاعاتی در این زمینه که شرکت منتشر می کند در سایت کدال قابل مشاهده است.

توقف نماد شرکت برای برگزاری مجامع

قبل از این که مجامع برگزار شوند نماد مربوط به آنها متوقف خواهند شد. معمولا این زمان ۲ روز کاری قبل از برگزاری مجمع خواهد بود.

اطلاع از تصمیمات اخذ شده در مجامع

اگر فردی به عنوان سهامدار شرکت نتوانست در مجمع حضور پیدا کند، می تواند از طریق سایت کدال https://codal.ir/  از اطلاعیه ها و تصمیمات مجمع در مورد سهم مورد نظر با خبر شود.

سوالات متداول

جمع بندی

در این مطلب از نوویرا سعی کردیم انواع مجامع و تصمیماتی که در آنها اخذ می شود را بازگو کنیم. این مجامع با حضور سهامداران و افرادی که عضو هیئت مدیره شرکت هستند تشکیل شده و تصمیمات مهم اخذ شده در سایت کدال قابل انتشار خواهد بود.

حق تقدم سهام در بورس چیست؟ چگونه از آن استفاده کنیم؟

مطالب آموزشی

گفتیم که شرکت ها برای گسترش طرح های خود و توسعه شرکت، از روشهای متداولی برای افزایش سرمایه استفاده می کنند. در زمان افزایش سرمایه با مفهومی به عنوان حق تقدم سهام روبرو هستیم که موضوع اصلی این مقاله را تشکیل می دهد. حق تقدم سهام اوراقی است که در زمان افزایش سرمایه توسط شرکت ها مطابق با قوانین تجارت، منتشر می شود و در اختیار سهامداران شرکت قرار می گیرد. در این مطلب از نوویرا با ما همراه باشید تا جزئیات بیشتری را مورد بررسی قرار دهیم.

تعریف حق تقدم سهام

حق تقدم اوراقی است که در اختیار سهامداران شرکت قرار می گیرد. تعداد هر حق تقدمی که به افراد تعلق می گیرد، به تعداد سهام و میزان درصد افزایش سرمایه وابسته است. ارزش اسمی هر برگه حق تقدم ۱۰۰۰ ریال یا ۱۰۰ تومان است. شما به عنوان سهامدار حق انتخاب دارید. می توانید از حق تقدم خود استفاده کنید و ارزش اسمی حق تقدم را پرداخت کرده و در شرکت سهام جدید داشته باشید. و اگر مایل به انجام این کار نبودید می توانید حق تقدم خود را در بازه زمانی دوماهه که برای این کار در نظر گرفته شده است، بفروشید. قیمت حق تقدم برابر است با قیمت سهام منهای ارزش اسمی آن. در واقع قیمت حق تقدم برابر است با ارزش روز سهام منهای ۱۰۰۰ ریال. اگر هم تمایلی به فروش حق تقدم نداشتید به علاوه پولی هم برای دریافت آن نپرداختید، شرکت به جای شما اقدام به استفاده از حق تقدم استفاده نشده می کند.

نکته ای که در مورد استفاده از حق تقدم و تبدیل آن به سهام وجود دارد، این است که شما با خرید سهام جدید به همان نسبتی که از قبل سهام شرکت را داشتید، سهام خواهید داشت. یعنی نسبت سهام شما از کل شرکت تغییری نمی کند.

بعد از اعلام حق تقدم شرکت بسته به اینکه این افزایش سرمایه به چه منظوری استفاده خواهد شد، قیمت سهام شرکت و حق تقدم آن می تواند با افزایش روبه رو شود. یعنی باید دید این افزایش سرمایه برای پرداخت بدهی هاست یا صاحبان شرکت می خواهند خط تولید جدید راه بیندازند یا شرکت را گسترده تر کنند ؟ با توجه به پتانسیل رشد شرکت، حق تقدم و ارزش سهام شرکت بالا می رود.

حق تقدم سهام به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

سهامدارانی که قبل از توقف نماد به علت افزایش سرمایه جزو سهامداران شرکت بوده اند، شامل حق تقدم می شوند.

تعداد حق تقدم برای هر سرمایه گذار چقدر است؟

شاید برایتان سوال باشد که هر سهامدار چه تعدادی حق تقدم را دریافت می‌کند؟ تعداد حق تقدم بستگی به تعداد سهام شما و درصد افزایش سرمایه دارد. مثلا اگر شما ۱۰۰ سهام از شرکت داشته باشید، با افزایش ۱۰۰ درصد سرمایه شرکت، به شما ۱۰۰ حق تقدم تعلق می گیرد.

به عبارتی برای محاسبه حق تقدم باید درصد افزایش سرمایه را در نظر گرفت. نسبت به تعداد سهام شما از شرکت و همچنین درصد افزایش سرمایه تعداد حق تقدم دریافتی شما مشخص می شود.

رابطه درصد مالکیت و حق تقدم سهام

برای آنکه راحتتر به مفهوم حق تقدم و رابطه آن با مالکیت و سهام سهامداران پی ببریم به این مثال توجه کنید.

درنظر داشته باشید زمانی که شرکت بخواهد به اندازه ۱۰۰درصد افزایش سرمایه بدهد، در این روش تلاش می کند با فروش حق تقدم این سرمایه را فراهم کند. بنابراین سهامداران اگر بخواهند درصد مالکیت خود را حفظ کنند، باید مبلغ مرتبط با ارزش اسمی حق تقدم را بپردازند. این امتیاز مثبتی است برای سهامدارانی که از قبل سهام یک شرکت را خریده اند. شرکت با استفاده از فروش حق تقدم و دریافت مبلغ اسمی آن سرمایهمورد نیاز خود را فراهم می کند. و بعد می تواند این سرمایه را در مواردی نظیر طرح های جدید و پرداخت بدهی و توسعه شرکت هزینه کند. به همین دلیل به این روش افزایش سرمایه که از طریق انتشار حق تقدم انجام می شود، افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی گفته می شود.

با توجه به توضیحات ارائه شده اکنون باید بدانید که چرا با خرید حق تقدم درصد مالکیت شما حفظ می شود و افزایش نمی یابد. چراکه با افزایش سرمایه شرکت اگر مالکیت سهام شما یک درصد باشد و شرکت بخواهد سرمایه خود را دوبرابر کند و صددرصد افزایش بدهد، شما باید حق تقدمی را که به خودتان اختصاص پیدا کرده است خریداری کنید. تا بتوانید درصد مالکیت خود را حفظ کنید با فروش حق تقدم درصد مالکیت شما کاهش یافته و با خرید آن درصد مالکیت شما حفظ خواهد شد.

نماد حق تقدم در بورس

هر شرکت بورسی یک نماد مخصوص به خود در بورس دارد. به همین ترتیب حق تقدم نیز نماد مخصوص به خود را دارد. این نماد با افزودن حرف (ح) به انتهای نماد شرکت ساخته می شود.

انواع روش‌های استفاده از حق تقدم برای سهامداران

سهامداران در مواجهه با برگه حق تقدم ۳ گزینه انتخاب دارند:

1. حق تقدم خود را در مهلت مقرر شده ۲ ماهه بفروشند
2. مبلغ ارزش اسمی حق تقدم را پرداخت کنند.
3. هیچ کاری در مقابل برگه حق تقدم خود انجام ندهند.

زمانی که شرکت برای افزایش سرمایه اقدام کرده و حق تقدم منتشر می کند، در پرتفوی مربوط به سهامداران مشخص خواهد شد. سهامداران می توانند در مهلتی که برای استفاده از حق تقدم که معمولا دوماه است اقدامات لازم را انجام داده و تصمیم گیری کنند.

پرداخت مبلغ اسمی حق تقدم : اگر سهامداری بخواهد این مبلغ را پرداخت کند، پس از مدتی حق تقدم آن تبدیل به سهام خواهد شد. برای استفاده و پرداخت حق تقدم، بعد از تصویب افزایش سرمایه از محل آورده نقدی در مجمع، سهامداران گواهی حق تقدم را پر کرده و با فیش واریزی وجه نقد به شرکت ارسال می کنند. روش های پرداخت مبلغ حق تقدم در هر شرکتی با توجه به اطلاعیه آن متفات است. جزئیات پرداخت مبلغ حق تقدم در سایت کدال منتشر می شود. بعد از گذراندن مراحل قانونی در نهایت با ثبت آگهی افزایش سرمایه در سایت کدال حق تقدم به سهام تبدیل می شود.

فروش حق تقدم: برای معاملات حق تقدم دوره زمانی ۲ ماهه تعیین می شود. در این مدت زمان سهامداران می توانند اقدام به فروش حق تقدم خود کنند. در برخی مواقع ممکن است این دوره دو ماهه تمدید شود. دامنه نوسان حق تقدم سهام در بورس، دو برابر دامنه نوسان سهام شرکت است. دامنه نوسان حق تقدم سهام در فرابورس، با دامنه نوسان سهام شرکت برابر است.

در معاملات حق تقدم محدودیتی در تعداد فروش حق تقدم وجود ندارد و حق تقدم می تواند چندین بار بین افراد به خرید و فروش برسد.

در صورتیکه قیمت حق تقدم از قیمت پایانی سهم کمتر باشد، افراد با خرید حق تقدم ارزانتر سود می کنند. البته افراد باید دوره های تابلو خوانی، نوسان گیری و همچنین ترفندهای مختلف در بورس را فرابگیرند تا بتوانند از خرید و فروش حق تقدم به نفع خودشان بهره ببرند.

حالت سوم در مقابل حق تقدم( عدم پرداخت ارزش اسمی یا فروش حق تقدم) : حالت سوم شرایطی است که فرد در قبال حق تقدم خود هیچ کاری انجام ندهد. یعنی سهامدار در مهلت تعیین شده برای پرداخت مبلغ اسمی سهام اقدامی نکرده و آن را نفروخته است. در این شرایط بعد از اینکه نماد حق تقدم متوقف شد، حق تقدم هایی که ارزش اسمی آنها پرداخت نشده مشخص خواهد شد. در این جا خود شرکت در مرحله پذیره نویسی عمومی، حق تقدم ها را به فروش می رساند. مبلغ حاصل بعد از کسر کارمزد و هزینه ها، به حساب سهامدار واریز می شود. جزئیات مراحله پذیره نویسی نیز در سایت کدال موجود است. افراد با انتخاب نام نماد، گروه اطلاعایه و نوع اطلاعیه می توانند از جزئیات آنها باخبر شوند.

برای شرکت در پذیره نویسی به صورت اینترنتی و غیر حضوری از طریق سامانه ذینفعان بازار سرمایه اقدام کنید.

مزایا و معایب حق تقدم چیست؟

حق تقدم برای سرمایه گذار و شرکت می تواند با مزایا و معایبی همراه باشد:

از جمله مزایای حق تقدم:

• حق تقدم یک منبع تامین مالی برای شرکت ها است.
• صادر شدن حق تقدم با کاهش قیمت خود سهم همراه است. بنابراین سهامدارانی که از حق تقدم استفاده میکنند متضرر نمی شوند.
• سهامداران می‌توانند با استفاده از اولویتِ مالکیت شرکت که با حق تقدم ایجاد شده، سهام شرکت را به قیمت ارزانی بخرند.

از جمله معایب حق تقدم:

• فرآیند تبدیل حق تقدم به سهام طولانی و زمانبر است.
• برخی مواقع انتشار حق تقدم باعث می‌شود تا سهامداران نسبت به عملکرد مالی و سلامت اقتصادی شرکت دچار شک و تردید شوند و به همین دلیل قیمت سهام بعد از بازگشایی دچار ریزش می‌شود.

سوالات متداول

جمع بندی

حق تقدم سهام یک برگه بهاداری است که در زمان افزایش سرمایه به سهامداران تعلق می یگرد. افراد می توانند از این حق تقدم استفاده کنند و یا آن را در بورس به دیگران بفروشند. اگر هم هیچ کاری در مقابل حق تقدم انجام ندهند، شرکت خودش می تواند این ورقه را بفروشد. حق تقدم بعد از مرحله  پذیره نویسی امکان فروش ندارد. بنابراین سهامداران در این هنگام باید منتظر تبدیل شدن حق تقدم به سهام باشند.

حق تقدم استفاده نشده برای افرادی که نه حق تقدم خود را فروخته اند و نه در مهلت مقرر ارزش اسمی را پرداخت کرده اند،  بعد از اتمام پذیره نویسی عمومی و حراج شدن حق تقدم های استفاده نشده، شرکت اطلاعیه را منتشر می کند که در آن نحوه پرداخت این حق تقدم ها مشخص می شود. این اطلاعات در سایت کدال موجود است.

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی چیست؟ روند آن چگونه است؟

مطالب آموزشی

یکی از راه های افزایش سرمایه و تامین مالی شرکت های بورسی و فرابورسی استفاده از روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی است. به این طریق وجه نقدی وارد شرکت شده و شرکت می تواند ساختار مالی خود را اصلاح کرده و طرح های توسعه ای را گسترش دهد. شرکت ها برای اینکه بتوانند در بازار رقابتی حفظ قدرت کنند و طرح های توسعه ای خود را دنبال کنند نیاز به تامین منابع دارند. روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی از جمله رایج ترین روش های جذب سرمایه است. ما در این مطلب از سبدگردان نوویرا جزئیات این روش ها بیشتر بازگو می کنیم. با ما همراه باشید.

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی چیست؟

افزایش سهام منتشره یک شرکت، افزایش سرمایه است. برای اینکه شرکت بتواند پاسخگوی نیازهای نقدینگی خود باشد و در بازار رقابت قدرت خود را حفظ کند باید از روش های افزایش سرمایه استفاده کند. به طور کلی ۴ روش افزایش سرمایه وجود دارد که این ۴ مورد عبارتند از :

• افزایش سرمایه به روش سهام
• افزایش سرمایه از محل سود انباشته یا سهام جایزه
• افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی
• افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران
• افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران

حال در این مطلب به جزئیات روش چهارم می پردازیم.

آشنایی با چگونگی روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی یک روش نسبتا طولانی است. در این روش ابتدا به سهامداران امتیاز حق تقدم داده می شود و این حق تقدم ها تبدیل به سهام می شود. بخشی از این فرآیند از طریق مطالبات و آورده نقدی است اما با سایر روش ها تفاوت هایی نیز دارد. به طور کلی فرآیند افزایش سرمایه از محل آورده نقدی شامل موارد زیر است:

• پیشنهاد افزایش سرمایه از سوی اعضا هیئت مدیره در مجمع عمومی فوق العاده
• بررسی و اظهار نظر حسابرس و بازرس قانونی در مورد افزایش سرمایه شرکت
• ارسال درخواست افزایش سرمایه به سازمان بورس و اوراق و بهادار
• بررسی درخواست شرکت توسط  سازمان بورس
• اعلام موافقت ضمنی یا عدم موافقت یا موافقت مشروط با افزایش سرمایه از سوی سازمان بورس
• اگر سازمان بورس موافقت ضمنی خود را اعلام کند، ادامه فرآیند بدین ترتیب انجام می شود.
• توقف نماد معاملاتی برای برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده
• تشکیل مجمع عمومی فوق‌العاده به جهت پذیره نویسی و افزایش سرمایه و انتشار آگهی آن
• دادن امتیاز حق تقدم به سهامداران و بازگشایی نماد
• تعیین مهلت استفاده از حق تقدم
• اتمام مهلت پذیره نویسی و فروش حق تقدم‌های استفاده نشده توسط شرکت
• تبدیل حق تقدم‌ها به سهام شرکت در پرتفوی سهامداران

حق تقدم سهام چیست؟

حق تقدم اوراق بهاداری است که نشان می دهد دارنده آن صاحب یا مالک آن تعداد مشخصی از سهام شرکت مورد نظر را دارد. در واقع این اوراق به سهامداران شرکت تعلق دارد. برگه حق تقدم در افزایش سرمایه به آورده نقدی منتشر می گردد. گاهی نیز افزایش سرمایه از آورده نقدی با سلب حق تقدم صورت می گیرد که جزئیات آن با روش معمول متفاوت است. اما به طور معمول حق تقدم متعلق به سهامداران کنونی است و ارزش آن معادل ۱۰۰۰ ریال است. توجه کنید که حق تقدم دارای نمادی متفاوت از سهام شرکت است و با افزودن حرف (ح) به انتهای نماد شرکت مشخص می شود.

قیمت سهم بعد از افزایش سرمایه چگونه خواهد بود؟

بعد از افزایش سرمایه قیمت سهم تغییر پیدا می کند. برای به دست آوردن قیمت سهم از فرمول زیر استفاده می شود.

مهلت استفاده از حق تقدم چقدر است؟

برای استفاده از حق تقدم معمولا ۶۰ روز را مقرر می کنند. در صورتی که شرکت درخواست بدهد یا در صورت موافقت بورس یا فرابورس این مهلت برای ۳۰ روز دیگر یعنی یک ماه قابلیت تمدید دارد. سرمایه گذار برای فروش حق تقدم خود، باید در این ۲ ماه اقدام کرده و از امتیاز خود استفاده کند.

سرمایه گذار در مقابل حق تقدم ۳  انتخاب دارد

در حالت اول با پرداخت ۱۰۰۰ ریال بابت هر حق تقدم به حساب شرکت واریز می کند. در سامانه کدال مشخصات این حساب در آگهی آن موجود است. با این کار افزایش سرمایه برای سرمایه گذار ثبت شده و فرد حق امتیاز حق تقدم را به سهام تبدیل کرده و به پرتفوی خودش اضافه می کند.

در حالت دوم سرمایه گذار می تواند حق تقدم خود را به دیگری واگذار کند و آن را بفروشد.

در حالت سوم نیز اگر دو حالت بالا اتفاق نیفتد یعنی فرد حق تقدم خود را نفروشد و مبلغ آن را به حساب شرکت واریز نکند، شرکت می تواند بعد از مهلت مقرر شده حق تقدم استفاده نشده را بفروشد. مدت حراج حق تقدم های استفاده نشده ۳۰ روز است و به صورت اطلاعیه پذیره نویسی عمومی از طریق سامانه کدال به سهامداران اطلاع رسانی می شود.

مطالبات حال شده سهامداران به چه معناست؟

هنگام محاسبه سود سالیانه شرکت، سهامداران عمده که بخش زیادی از سود شرکت به آنها تعلق دارد، سودی دریافت نمی کنند تا نقدینگی شرکت خارج نشود. در این شرایط دیگر نیازی به پرداخت ۱۰۰۰ ریال مبلغ هر سهم ندارند چرا که آنها از قبل این مقدار را پرداخت کرده اند. بنابراین در اصطلاح به آن ها مطالبات حال شده یا مطالبات دریافت شده می گویند.

مزایا و معایب افزایش سرمایه از محل آورده نقدی چیست؟

سوالات متداول

جمع بندی

افزایش سرمایه از محل آورد‌ه نقدی و مطالبات حال شد‌ه سهامداران یکی از انواع روش‌های متداول افزایش سرمایه است. چراکه در مدت زمان کم، سرمایه زیادی را در اختیار شرکت قرار می دهد. در این روش حق تقدم به سهامداران تعلق می‌گیرد و پس از مدت زمان مقرر شد‌ه و واریز وجوه از سوی سهامداران، این حق تقدم‌ها به سهام شرکت تبدیل می‌شوند. قیمت سهم پس از افزایش سرمایه تغییر می‌کند که فرمول آن در طول مقاله مطرح شد. شرکت ها در بورس و فرابورس، برای تامین مالی و افزایش توسعه شرکت از این روش استفاده می کنند.