نسبت P/NAV چیست و چه کاربردی دارد؟

by عاطفه فرحناکی | تیر 23, 1403 | مطالب آموزشی

نسبت P/NAV یکی از ابزارهای مفید برای سرمایه‌گذاران در ارزیابی ارزش واقعی سهام یک شرکت است. این نسبت به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا بتوانند ارزیابی دقیق‌تری از وضعیت مالی و نقاط قوت و ضعف یک شرکت داشته باشند. زمانی که P/NAV یک شرکت پایین باشد، به این معنی است که قیمت سهام آن شرکت کمتر از ارزش دارایی‌های خالص آن است. یعنی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی این باشد که سهام آن شرکت ممکن است ارزنده و مناسب برای خرید کردن باشد. از طرف دیگر، اگر P/NAV یک شرکت بالا باشد، این امر ممکن است بیانگر آن باشد که سهام آن شرکت نسبتاً گران‌قیمت است.
همچنین، مقایسه‌ی P/NAV شرکت‌های مختلف در یک صنعت به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا وضعیت ارزشگذاری نسبی آن‌ها را در بازار تشخیص دهند. امری که به شناسایی شرکت‌های ارزنده‌تر در آن صنعت کمک می‌کند. به‌طور کلی، P/NAV یک ابزار تحلیلی مفید برای سرمایه‌گذاران است که به آن‌ها امکان می‌دهد تا تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد سرمایه‌گذاری اتخاذ کنند. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم با ما همراه شوید.

مفهوم نسبت P/NAV در بازار بورس چیست؟

P/NAV به معنای نسبت قیمت به ارزش خالص دارایی های شرکت است. ارزش خالص دارایی ها (NAV) شرکت برابر است با کل ارزش دارایی های شرکت منهای کل بدهی های آن.
این نسبت نشان می دهد که بازار چقدر برای هر واحد از ارزش خالص دارایی های شرکت، قیمت می پردازد. به عبارت دیگر، اگر P/NAV یک شرکت کمتر از ۱ باشد، به این معنی است که سهام آن شرکت ارزان قیمت است، زیرا بازار آن را کمتر از ارزش واقعی آن ارزیابی می کند.
برعکس، اگر P/NAV بیشتر از ۱ باشد، به این معنی است که سهام آن شرکت گران قیمت است، زیرا بازار آن را بالاتر از ارزش واقعی آن ارزیابی می کند.
تحلیل گران بازار بورس، معمولا به دنبال شرکت هایی هستند که P/NAV آن ها کمتر از ۱ باشد، زیرا این گونه شرکت ها ممکن است دارای پتانسیل رشد قیمت سهام بالایی باشند. برای مطالعه ادامه این مطلب حتما مقاله مرتبط را مطالعه کنید.

مطلب مرتبط: NAV یا ارزش خالص دارایی چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

مفهوم دقیق نسبت P/NAV به زبان ساده

نسبت P/NAV یکی از مهم‌ترین نسبت‌های مالی در تحلیل بنیادی شرکت‌های بورسی است. این نسبت نشان می‌دهد که قیمت سهام یک شرکت در بازار چقدر است در مقایسه با ارزش دارایی‌های خالص آن شرکت.

“P” در این نسبت به معنای “Price” یا قیمت سهام شرکت است.
“NAV” هم به معنای “Net Asset Value” یا ارزش دارایی‌های خالص شرکت است. این ارزش معمولا از تفاوت بین کل دارایی‌های شرکت و کل بدهی‌های آن محاسبه می‌شود.
پس در واقع P/NAV نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران در بازار بورس چقدر برای هر واحد از ارزش دارایی‌های خالص شرکت پرداخت می‌کنند.
مثلا اگر P/NAV یک شرکت ۰.۸ باشد، یعنی قیمت سهام آن شرکت ۲۰% کمتر از ارزش دارایی‌های خالص آن است. این می‌تواند نشانه ای از ارزنده بودن سهام آن شرکت باشد.
پس درک نسبت P/NAV به معامله‌گران کمک می‌کند تا بهتر ارزش واقعی یک شرکت را ارزیابی کنند و در نتیجه تصمیمات معاملاتی آگاهانه‌تری بگیرند.

چرا P/NAV اهمیت دارد؟

نسبت P/NAV اهمیت زیادی در ارزیابی صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارد. این نسبت به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا ارزش واقعی صندوق را با قیمت بازار آن مقایسه کنند. اگر P/NAV کمتر از ۱ باشد، ممکن است نشان‌دهنده فرصت خرید مناسبی باشد، در حالی که P/NAV بالاتر از ۱ می‌تواند به معنای حباب قیمتی باشد. به‌طور کلی، P/NAV ابزاری کلیدی برای شناسایی ارزش‌گذاری مناسب و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری است.

استفاده از P/NAV به چه کار می آید؟

• تحلیل مقایسه‌ای: با استفاده از نسبت P/NAV، سرمایه‌گذاران می‌توانند صندوق‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کنند. این کار به سرمایه گذار کمک می‌کند تا بفهمند کدام صندوق‌ها به‌طور نسبی ارزان‌تر یا گران‌تر هستند. به عبارتی، اگر یک صندوق P/NAV کمتری داشته باشد، ممکن است نشان‌دهنده این باشد که ارزش آن بیشتر از قیمت بازارش است، و این می‌تواند فرصت خوبی برای خرید باشد.
• تخصیص دارایی: P/NAV همچنین به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در مورد نحوه تقسیم سرمایه خود بین انواع مختلف دارایی‌ها بگیرند. وقتی سرمایه‌گذاران می‌خواهند ریسک و بازده را بهینه کنند، می‌توانند از P/NAV برای شناسایی صندوق‌هایی استفاده کنند که ارزش‌گذاری مناسبی دارند و در نتیجه می‌توانند به بهبود عملکرد کلی سبد سرمایه‌گذاری کمک کنند. به این ترتیب، با استفاده از P/NAV، می‌توانند بهترین تصمیم‌ها را برای سرمایه‌گذاری‌های خود بگیرند.

کاربرد P/NAV چیست؟

نسبت P/NAV به چند طریق قابل استفاده و کاربرد است:

ارزیابی ارزش سهام:

P/NAV به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا ارزش واقعی و عادلانه‌ی سهام یک شرکت را تعیین کنند. اگر P/NAV پایین باشد، یعنی قیمت سهام کمتر از ارزش دارایی‌های خالص آن است و سهم ممکن است ارزنده و مناسب برای خرید باشد.

مقایسه بین صنایع:

با مقایسه P/NAV شرکت‌های مختلف در یک صنعت، می‌توان به وضعیت ارزشگذاری نسبی آن‌ها در بازار پی برد. این امر برای تشخیص شرکت‌های ارزنده در صنعت مفید است.

ارزیابی استراتژی‌های شرکت:

P/NAV می‌تواند نشان دهد که آیا مدیریت شرکت در جهت افزایش ارزش آن برای سهامداران تلاش می‌کند یا خیر. اگر P/NAV پایین باشد، ممکن است مدیریت نتوانسته به درستی از دارایی‌های شرکت استفاده کند.

پیش‌بینی آینده ارزش سهام شرکت ها

بررسی روند P/NAV در طول زمان می‌تواند به پیش‌بینی آینده کمک کند. اگر P/NAV در حال افزایش باشد، نشان‌دهنده ارزش‌افزایی شرکت است.
بنابراین P/NAV یکی از شاخص‌های مفید در تحلیل بنیادی شرکت‌ها و ارزیابی ارزش سهام است که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند. درک درست از اصطلاحات بورسی به افراد در سرمایه گذاری بهتر کمک می کند.

NAV صندوق چیست؟

NAV یا “Net Asset Value” به معنای “ارزش خالص دارایی‌ها” است و یک معیار مهم در ارزیابی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری به شمار می‌آید. NAV محاسبه می‌شود با جمع‌کردن کل ارزش دارایی‌های صندوق، از جمله سهام، اوراق قرضه و سایر دارایی‌های مالی، و سپس کسر کردن کل بدهی‌های آن صندوق. به عبارت دیگر، NAV نشان‌دهنده ارزش واقعی تمامی دارایی‌های یک صندوق است که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا متوجه شوند چه مقدار ارزش واقعی در هر واحد از صندوق وجود دارد.

نسبت P/NAV، که به معنای نسبت قیمت به ارزش خالص دارایی‌های صندوق است، ابزاری است که برای ارزیابی قیمت فعلی بازار صندوق در مقایسه با ارزش واقعی دارایی‌های آن استفاده می‌شود.

اگر نسبت P/NAV کمتر از ۱ باشد، این نشان‌دهنده این است که قیمت بازار صندوق کمتر از ارزش واقعی دارایی‌های آن است. این وضعیت ممکن است به دلیل نگرانی‌های بازار، عدم شناخت کافی از صندوق یا عوامل دیگر باشد. برای سرمایه‌گذاران، این یک علامت مثبت و خوب است، زیرا می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که صندوق پتانسیل رشد قیمت بالایی دارد و فرصت خرید خوبی به شمار می‌آید.

برعکس، اگر نسبت P/NAV بیشتر از ۱ باشد، به این معناست که قیمت بازار صندوق بالاتر از ارزش واقعی آن است. این به این معنی است که بازار به نوعی خوش‌بینانه‌تر از ارزش واقعی صندوق عمل می‌کند، و ممکن است نشان‌دهنده حباب قیمتی یا انتظارات غیرواقعی سرمایه‌گذاران باشد.
تحلیل‌گران بازار بورس معمولاً به دنبال صندوق‌هایی هستند که P/NAV آن‌ها کمتر از ۱ باشد، زیرا این نوع صندوق‌ها می‌توانند فرصتی برای سرمایه‌گذاری با پتانسیل بازده بالا باشند. این موضوع به ویژه در مواقعی که بازار نوسان دارد یا در شرایط رکود اقتصادی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. به‌طور کلی، P/NAV یک ابزار مفید برای سرمایه‌گذاران است تا بتوانند تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مختلف اتخاذ کنند. توجه به P/NAV و تحلیل آن می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا نقاط قوت و ضعف صندوق‌ها را شناسایی کرده و فرصت‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری را بیابند.

روش محاسبه P/NAV چگونه است؟

برای محاسبه نسبت P/NAV (Price to Net Asset Value) یک شرکت، به صورت ساده باید دو مقدار را در نظر بگیریم:

قیمت سهام (Price):
این مقدار همان قیمت فعلی هر سهم شرکت در بازار است.
ارزش دارایی خالص (Net Asset Value – NAV):
این مقدار نشان‌دهنده ارزش کل دارایی‌های شرکت پس از کسر بدهی‌های آن است. برای محاسبه آن باید:

• مجموع ارزش دارایی‌های شرکت را محاسبه کنیم.
• مجموع بدهی‌های شرکت را از آن کم کنیم.
• حاصل را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم.

برای محاسبه ارزش خالص دارایی از فرمول زیر استفاده می کنیم:

بدهی‌ها – ارزش کل دارایی‌ها =NAV

فرمول P/NAV

فرمول P/NAV به زبان ساده به این شکل است:

P/NAV = قیمت هر سهم (Price) / ارزش دارایی خالص هر سهم (NAV) {{P/NAV= قیمت روز بازار تقسیم بر ارزش خالص دارایی (NAV) }}

قیمت بازار: این قیمت، مبلغی است که شما برای خرید یک واحد از صندوق پرداخت می‌کنید.
NAV: ارزش خالص دارایی‌ها است که نشان‌دهنده ارزش واقعی دارایی‌های صندوق منهای بدهی‌های آن است.
بنابراین، برای محاسبه P/NAV، شما قیمت بازار را بر NAV تقسیم می‌کنید. اگر نتیجه کمتر از ۱ باشد، یعنی صندوق ارزان است و اگر بیشتر از ۱ باشد، یعنی صندوق گران است.

به عنوان مثال، اگر قیمت هر سهم ۲۰ تومان و ارزش دارایی خالص هر سهم ۲۵ تومان باشد، نسبت P/NAV برابر با ۰.۸ خواهد بود.

رابطه میان ارزش ذاتی و قیمت بازار در نسبت P/NAV

رابطه میان ارزش ذاتی (Intrinsic Value) و قیمت بازار (Market Price) در نسبت P/NAV به این صورت است:
اگر P/NAV < 1:

یعنی قیمت بازار سهام کمتر از ارزش ذاتی آن است. به عبارتی، سهم دارای ارزش ذاتی بالاتری نسبت به قیمت بازار است. این نشان می‌دهد که سهم احتمالاً دچار قیمت‌گذاری پایین است و می‌تواند فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاری باشد. اگر P/NAV = 1: یعنی قیمت بازار سهام معادل با ارزش ذاتی آن است. در این حالت، سهم به طور دقیق ارزش‌گذاری شده است.

اگر P/NAV > 1:
یعنی قیمت بازار سهام بیشتر از ارزش ذاتی آن است. در این حالت، سهم ممکن است دچار ارزش‌گذاری بالا باشد و فرصت چندانی برای سرمایه‌گذاری نداشته باشد.

نکته مهم:
نسبت P/NAV می‌تواند در طول زمان تغییر کند، بنابراین مهم است که سرمایه‌گذاران به روندهای تاریخی این نسبت توجه کنند. بررسی تغییرات P/NAV در طول زمان به آن‌ها کمک می‌کند تا الگوها و نوسانات بازار را شناسایی کنند و تصمیمات بهتری در مورد سرمایه‌گذاری بگیرند، به جای اینکه فقط به یک نقطه خاص تکیه کنند.

NAV خوب است یا بد؟

NAV یا “ارزش خالص دارایی‌ها” معیاری است که نشان می‌دهد یک صندوق سرمایه‌گذاری چقدر ارزش دارد. به طور کلی، ارزیابی اینکه NAV “خوب” یا “بد” است، به خود NAV بستگی ندارد، بلکه به نسبت P/NAV و شرایط بازار مرتبط است.

NAV بالا:
اگر NAV یک صندوق به طور کلی بالا باشد، می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که دارایی‌های صندوق ارزشمندند و ممکن است عملکرد خوبی داشته باشند.
با این حال، اگر قیمت بازار صندوق نیز بالاتر از NAV باشد (یعنی P/NAV بیشتر از ۱ باشد)، ممکن است به این معنا باشد که بازار به صندوق خوش‌بین است و قیمت آن ممکن است در حال حاضر حبابی باشد.
NAV پایین:
یک NAV پایین می‌تواند نشانه‌ای از این باشد که دارایی‌های صندوق ارزان‌تر هستند یا تحت فشار قرار دارند.
اگر P/NAV کمتر از ۱ باشد، می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که صندوق به طور بالقوه ارزان است و ممکن است فرصت مناسبی برای خرید باشد.
در نتیجه به طور کلی، NAV به تنهایی خوب یا بد نیست. برای ارزیابی بهتر، باید NAV را در کنار قیمت بازار و نسبت P/NAV بررسی کنید. تا بتوانید تصمیم گیری بهتری در خصوص سرمایه گذاری تان داشته باشید.

عدد مناسب برای نسبت P/NAV چند درصد است؟

در مورد اینکه “عدد مناسب” برای نسبت P/NAV چقدر باشد، نمی‌توان یک مقدار ثابت و همیشگی ارائه داد. این مقدار بسته به عوامل مختلفی متفاوت خواهد بود:

• برخی صنایع معمولاً نسبت P/NAV بالاتری دارند، مانند صنایع فناوری و رشد بالا. در مقابل، صنایع قدیمی‌تر و بالغ‌تر معمولاً نسبت P/NAV پایین‌تری دارند.
• شرکت‌های نوپا و در حال رشد معمولاً نسبت P/NAV بالاتری دارند، در حالی که شرکت‌های بالغ‌تر نسبت P/NAV پایین‌تری دارند.
• در بازارهای داغ و رونق اقتصادی، نسبت P/NAV به طور کلی بالاتر است. در بازارهای بحرانی و رکود اقتصادی، این نسبت به طور معمول کمتر است.
• به طور کلی، محدوده مناسب برای نسبت P/NAV در بازارهای عادی بین ۰.۷ تا ۱.۳ در نظر گرفته می‌شود. اما باید این نسبت را در بافت صنعت و شرایط کلی بازار ارزیابی کرد تا بتوان قضاوت دقیق‌تری داشت.

در بحث نسبت P/NAV (قیمت به ارزش خالص دارایی‌ها)، کارشناسان معتقدند که سهام‌هایی با نسبت زیر ۱۰۰% ارزش خرید دارند. به طور کلی، بسیاری از آنها ۷۰% را عدد مناسبی برای این نسبت می‌دانند. اما نکته مهم این است که این نسبت با توجه به تغییرات قیمت‌های بازار، خود نیز دچار نوسان می‌شود. به عبارت دیگر، این نسبت متغیر است و نمی‌توان یک عدد ثابت را برای آن در نظر گرفت.

بسیاری از تحلیلگران بازار سرمایه توصیه می‌کنند که سهام‌هایی را خریداری کنید که نسبت P/NAV در آن‌ها زیر ۵۰% باشد. این بدان معناست که این سهام‌ها با قیمتی به مراتب کمتر از ارزش ذاتی خود در حال معامله هستند.

در نتیجه، می‌توان گفت که بهترین نسبت P/NAV برای خرید سهام، زیر ۵۰% است. این بدان معنی است که سهام‌ها با قیمتی کمتر از نصف ارزش واقعی خود در حال معامله هستند و از این رو ارزش خرید بالایی دارند.

NAV صندوق طلا

P/NAV برای صندوق‌های طلا به همان روش صندوق‌های دیگر کار می‌کند، اما با تمرکز بر روی ارزش خالص دارایی‌های طلا. بیایید به زبان ساده توضیح دهیم:

NAV صندوق طلا:
NAV در یک صندوق طلا نشان‌دهنده مجموع ارزش طلاهایی است که صندوق در اختیار دارد، منهای هرگونه بدهی. به عبارت دیگر، NAV نشان می‌دهد که هر واحد از صندوق واقعاً چقدر طلا دارد.
قیمت بازار:
قیمت بازار صندوق طلا، مبلغی است که شما برای خرید یک واحد از این صندوق پرداخت می‌کنید.
فرمول P/NAV:
P/NAV را می‌توان با تقسیم قیمت بازار بر NAV محاسبه کرد:
P/NAV = قیمت بازار تقسیم بر NAV

حالا بیایید این فرمول را بررسی کنیم. به فرض اگر P/NAV کمتر از ۱ باشد، به این معناست که قیمت بازار صندوق طلا کمتر از ارزش واقعی دارایی‌های آن است. که می‌تواند نشانه‌ای از این باشد که صندوق ارزان است و ممکن است فرصت خرید خوبی باشد.
اگر P/NAV بیشتر از ۱ باشد، یعنی قیمت بازار بالاتر از NAV است. این وضعیت می‌تواند نشان‌دهنده خوش‌بینی بازار باشد، اما همچنین ممکن است نشان‌دهنده حباب قیمتی باشد.

مثال:
فرض کنید NAV یک صندوق طلا ۱۰۰ تومان است و قیمت بازار آن ۹۰ تومان. در این صورت: P/NAV= 90/100= 0.9 این یعنی P/NAV کمتر از ۱ است، و ممکن است نشان‌دهنده این باشد که صندوق ارزان است.
به طور کلی، P/NAV در صندوق‌های طلا به شما کمک می‌کند تا بفهمید آیا قیمت بازار صندوق منطقی است یا نه و آیا ممکن است فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری وجود داشته باشد یا خیر؟

عوامل تأثیرگذار بر P/NAV:

عوامل متعددی بر نسبت P/NAV تأثیر می‌گذارند که درک آن‌ها برای سرمایه‌گذاران مهم است. یکی از این عوامل، تقاضا و عرضه در بازار است. وقتی تقاضا برای یک صندوق خاص زیاد باشد، قیمت بازار آن ممکن است بالاتر از NAV شود. همچنین، شرایط بازار نیز نقش مهمی دارد؛ نوسانات اقتصادی و تغییرات قیمت دارایی‌ها، مانند طلا یا سهام، می‌تواند به‌طور مستقیم بر NAV تأثیر بگذارد.
علاوه بر این، مدیریت صندوق نیز در این میان تأثیرگذار است. اگر مدیران صندوق عملکرد خوبی داشته باشند و بتوانند سود مناسبی ایجاد کنند، سرمایه‌گذاران ممکن است بیشتر از NAV برای واحدهای صندوق قیمت بپردازند. با این حال، باید توجه داشت که P/NAV به تنهایی نمی‌تواند تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری را تضمین کند، و برای ارزیابی بهتر باید به سایر عوامل، مانند هزینه‌ها و ریسک‌ها، نیز توجه کرد. توجه به زمان نیز اهمیت دارد؛ زیرا P/NAV می‌تواند در طول زمان تغییر کند و بررسی روندهای تاریخی آن می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کنند. به طور کلی عوامل زیر بسیار با اهمیت هستند و باید در نظر گرفته شوند:

• اگر تقاضا برای یک صندوق خاص زیاد باشد، قیمت آن ممکن است بالاتر از NAV باشد و برعکس.
• نوسانات اقتصادی و تغییرات قیمت دارایی‌ها می‌تواند به‌طور مستقیم بر NAV و قیمت بازار تأثیر بگذارد.
• عملکرد مدیران صندوق و توانایی آن‌ها در ایجاد بازده می‌تواند بر قیمت بازار و در نتیجه P/NAV تأثیر بگذارد.
• تغییرات در نرخ بهره، تورم و سایر عوامل اقتصادی کلان می‌تواند بر احساس بازار و قیمت‌گذاری صندوق‌ها تأثیر بگذارد.
• اخبار مثبت یا منفی در مورد صندوق یا بازارهای مالی به‌طور مستقیم بر قیمت بازار و P/NAV تأثیر خواهد گذاشت.

سوالات متداول

جمع بندی

این نسبت نشان دهنده ارزش سهام نسبت به ارزش ذاتی آن است. زمانی که این نسبت زیر ۱۰۰% باشد، بدین معناست که سهام با قیمتی کمتر از ارزش واقعی خود معامله می‌شود و فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاری است. بسیاری از کارشناسان نسبت P/NAV حدود ۷۰% را به عنوان عدد مناسبی برای خرید سهام می‌دانند. با این حال، این نسبت به دلیل نوسانات قیمتی بازار دچار تغییر و نوسان می‌شود و نمی‌توان یک عدد ثابت را برای آن در نظر گرفت. در مجموع، می‌توان گفت که بهترین نسبت P/NAV برای خرید سهام، زیر ۵۰% است؛ یعنی سهام‌هایی که با قیمتی به مراتب کمتر از ارزش ذاتی خود در بازار عرضه می‌شوند.

تابلو خوانی در بورس چیست؟

by عاطفه فرحناکی | تیر 21, 1403 | مطالب آموزشی

تابلوخوانی در بورس به فرآیند تجزیه و تحلیل نمودارهای قیمت و حجم معاملات اوراق بهادار در بازار سرمایه اطلاق می‌شود. این رویکرد به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا الگوهای رفتاری سهام و روندهای بازار را شناسایی کرده و بر اساس آن تصمیمات سرمایه‌گذاری مناسب را اتخاذ کنند. تابلوخوانی شامل موارد مختلفی مثل بررسی نمودار های قیمت و حجم معاملات بازار و تجزیه و تحلیل الگوهای قیمتی است که در این مطلب سعی برتوضیح بیشتر آن داریم. با ما همراه باشید.

تابلو خوانی چیست؟

تابلوخوانی در بازار سرمایه به بررسی و تحلیل نمودارهای قیمتی و حجم معاملات سهام یا سایر ابزارهای مالی اشاره دارد. هدف از این رویکرد، شناسایی الگوها و روندهای موجود در بازار است تا سرمایه‌گذاران بتوانند بر اساس آن، تصمیمات سرمایه‌گذاری مناسب‌تری اتخاذ کنند.
تابلوخوانی شامل موارد زیر است:

• بررسی نمودارهای قیمت
• تحلیل حجم معاملات
• بررسی اندیکاتورهای تکنیکال
• تجزیه و تحلیل الگوهای قیمتی

تجزیه و تحلیل روندها، حمایت‌ها، مقاومت‌ها و الگوهای قیمتی جهت پیش‌بینی حرکات آتی قیمت.
ارزیابی حجم خرید و فروش به منظور تشخیص قدرت و ضعف روند بازار.
استفاده از شاخص‌های فنی مانند RSI، MACD، میانگین متحرک و غیره برای شناسایی سیگنال‌های خرید و فروش.
شناسایی الگوهای پیش‌بینی‌کننده مانند سر و شانه، مثلث، پرچم و غیره.
این رویکرد به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در بازار سرمایه اتخاذ کنند.

هر کدام از موارد گفته شده می تواند اطلاعات مختلف و مفیدی را در اختیار سرمایه گذاران و فعالان بورس قرار دهد. برای نمونه به چند مورد از مهمترین موارد در ادامه توجه کنید:

تحلیل نمودار قیمت:
بررسی روندهای صعودی و نزولی،
شناسایی سطوح حمایت و مقاومت
تشخیص الگوهای قیمتی مانند سر و شانه، مثلث، پرچم و غیره

تحلیل حجم معاملات:
بررسی حجم خرید و فروش برای تأیید یا رد روندهای قیمتی
شناسایی سیگنال‌های قوی خرید و فروش بر اساس حجم

استفاده از اندیکاتورهای تکنیکال:
شاخص‌های نوسان‌گیر مانند RSI، MACD برای تأیید روندها
شاخص‌های تریند مانند میانگین متحرک برای شناسایی جهت حرکت بازار

تجزیه و تحلیل الگوهای قیمتی:
بررسی الگوهای پیش‌بینی‌کننده مانند سر و شانه، مثلث، پرچم و غیره
شناسایی نقاط ورود و خروج مناسب بر اساس این الگوها

تابلوخوانی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا بازار را بهتر درک کرده و تصمیمات آگاهانه‌تری در خصوص خرید، فروش و نگهداری سهام اتخاذ نمایند.

آموزش تابلوخوانی در بورس برای چه کسانی مفید است؟

آموزش تابلوخوانی می‌تواند برای همه سرمایه‌گذاران مفید باشد، اما میزان اهمیت و کاربرد آن برای هر فرد متفاوت است. به طور کلی، آموزش تابلوخوانی بیشتر برای افراد زیر مناسب و ضروری است:

• سرمایه‌گذارانی که به طور فعال در بازار سهام معامله می‌کنند و به دنبال شناسایی فرصت‌های کوتاه‌مدت هستند، از آموزش تابلوخوانی بیشترین بهره را خواهند برد.
• حتی سرمایه‌گذارانی که به دنبال سرمایه‌گذاری بلندمدت هستند، می‌توانند از آموزش تابلوخوانی برای شناسایی نقاط ورود و خروج مناسب استفاده کنند.
• معامله‌گران حرفه‌ای که به طور تمام‌وقت در بازار فعالیت می‌کنند، آموزش تابلوخوانی را به عنوان یک مهارت ضروری برای موفقیت در این حوزه در نظر می‌گیرند.
• سرمایه‌گذارانی که با سرمایه‌های محدود فعالیت می‌کنند، می‌توانند از آموزش تابلوخوانی برای مدیریت ریسک و افزایش بازدهی استفاده کنند.
• با این حال، افرادی که به طور تصادفی و بدون هدف در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند، ممکن است نیاز کمتری به آموزش تابلوخوانی داشته باشند. اما آگاهی در هر زمینه ای به سواد مالی و دانش شما کمک می کند تا بتوانید بیشترین بهره وری را داشته باشید.

اهمیت آموزش تابلو خوانی در بورس

آموزش تابلوخوانی در بازار سرمایه بسیار مهم و ضروری است، برای پی بردن به این مهم به دلایل زیر توجه کنید:

افزایش سودآوری سرمایه‌گذاری:
تابلوخوانی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا زمان ورود و خروج مناسب از بازار را شناسایی کنند. این امر می‌تواند به افزایش بازده سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک منجر شود.
مدیریت ریسک:
تابلوخوانی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا نقاط ورود و خروج مناسب را شناسایی کرده و ریسک معاملات خود را مدیریت کنند. این امر به کاهش زیان‌های احتمالی و حفظ سرمایه کمک می‌کند.
درک بهتر بازار:
آموزش تابلوخوانی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا الگوها و روندهای موجود در بازار را بهتر درک کرده و بر این اساس تصمیمات سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌تری اتخاذ نمایند.
استقلال تصمیم‌گیری:
با آموزش تابلوخوانی، سرمایه‌گذاران می‌توانند به طور مستقل تحلیل‌ها و تصمیم‌های خود را انجام دهند و کمتر وابسته به توصیه‌های دیگران باشند.
افزایش اعتماد به نفس:
آشنایی با تابلوخوانی و توانایی تحلیل روندها و الگوهای بازار، به افزایش اعتماد به نفس سرمایه‌گذاران در معاملات کمک می‌کند.
بنابراین آموزش تابلوخوانی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا بازار را بهتر درک کرده و تصمیمات سرمایه‌گذاری آگاهانه‌تری اتخاذ نمایند. ضروری است افراد بتواند دانش و مهارت خود را در این زمینه بالا ببرند.

سایت tsetmc در تابلوخوانی بورس چه کمکی به ما میکند؟

سایت tsetmc (تابلوی نمادهای بورس اوراق بهادار تهران) یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین ابزارهای تابلوخوانی در بورس ایران است. ( آموزش کار کردن با سایت tsetmc ) این سایت به سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بازار سرمایه کمک‌های زیادی می‌کند:

نمایش تابلو معاملات لحظه‌ای
سایت tsetmc امکان مشاهده تابلوی معاملات لحظه‌ای را برای تمام نمادهای بورسی فراهم می‌کند. این قابلیت به تحلیل گران کمک می‌کند تا بتوانند روند قیمت، حجم و ارزش معاملات را در زمان واقعی رصد کنند.
ارائه اطلاعات پایه و تکنیکال
این سایت اطلاعات پایه‌ای مانند قیمت، حجم و ارزش معاملات، سود تقسیمی و غیره را برای هر نماد ارائه می‌دهد. همچنین نمودارهای تکنیکال متنوعی مانند شمعی، خطی و میله‌ای را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
تحلیل موج‌های قیمت
با استفاده از ابزارهای موجود در سایت tsetmc، سرمایه‌گذاران می‌توانند موج‌های قیمتی و روند‌های بازار را شناسایی و بر اساس آن تصمیم‌گیری کنند.
امکان ثبت سفارش
کاربران می‌توانند از طریق این سایت به صورت آنلاین سفارشات خرید و فروش ثبت کنند و به صورت لحظه‌ای روند معاملات خود را رصد کنند.
در مجموع، سایت tsetmc به عنوان یک ابزار جامع و کاربردی در اختیار سرمایه‌گذاران بازار سرمایه ایران قرار دارد و به تحلیل گران و معامله‌گران کمک می‌کند.

مفاهیم مهم تابلو خوانی

در تابلوخوانی بورس چند مفهوم مهم و کلیدی وجود دارد که سرمایه‌گذاران باید به آنها توجه داشته باشند:

• قیمت: قیمت جاری هر نماد در لحظه معامله که نشان‌دهنده آخرین قیمت معامله شده است.
• حجم معامله: تعداد سهام معامله شده در هر نماد در بازه زمانی مشخص.
• ارزش معامله: ارزش ریالی معاملات انجام شده برای هر نماد.
• حراج باز: قیمت شروع معاملات در ابتدای روز که براساس عرضه و تقاضای روز قبل تعیین می‌شود.
• سقف و کف قیمتی: حداکثر و حداقل نوسان مجاز قیمت هر نماد در یک روز معاملاتی.
• روند قیمتی: جهت و شیب تغییرات قیمت یک نماد در بازه زمانی مشخص.
• حجم به قیمت: نسبت حجم معاملات به قیمت که نشان‌دهنده فشار عرضه یا تقاضا است.
• صف خرید و فروش: نمایش میزان تقاضا و عرضه برای هر نماد در قیمت‌های مختلف.
• تابلوی اول و دوم: نمایش صف‌های خرید و فروش به ترتیب بالاترین و پایین‌ترین قیمت‌ها.

منظور از «کد به کد کردن» در تابلوخوانی چیست؟

«کد به کد کردن» یکی از مفاهیم مهم و کاربردی در تابلوخوانی بورس است. این مفهوم به فرآیند بررسی و مقایسه اطلاعات و شاخص‌های مربوط به چند نماد بورسی در تابلوی معاملاتی اشاره دارد.
در واقع، کد به کد کردن به این معنی است که سرمایه‌گذار با مقایسه اطلاعات مختلف بین چند نماد، به درک بهتری از ارتباطات و روابط میان آنها دست پیدا می‌کند. این فرآیند به طور خاص شامل موارد زیر است:

مقایسه قیمت، حجم و ارزش معاملات چند نماد در یک بازه زمانی مشخص. این امر به درک روند و الگوهای قیمتی کمک می‌کند.
بررسی و مقایسه نسبت‌های مهم مانند حجم به قیمت، پیش‌گشایش و غیره میان چند نماد مختلف.
تجزیه و تحلیل وضعیت صف‌های خرید و فروش و تغییرات آنها در چند نماد همزمان.
شناسایی عوامل و الگوهای مشترک در رفتار قیمتی و معاملاتی نمادها.

این رویکرد تحلیلی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از ارتباطات و روابط میان اوراق بهادار مختلف داشته باشند. این امر به نوبه خود به اتخاذ تصمیمات معاملاتی آگاهانه‌تر منجر خواهد شد. در حقیقت، کد به کد کردن یکی از ارکان اصلی تابلوخوانی در بازار سهام محسوب می‌شود.

نکات مهم در تابلوخوانی سهم

عدم توجه به سفارشات ترس: سفارشات ترس (stop loss) به سفارشاتی گفته می‌شود که سرمایه‌گذاران برای محدود کردن زیان خود در نظر می‌گیرند. اما این سفارشات ممکن است باعث تغییرات شدید قیمتی شود که به تحلیل تابلو آسیب برساند.
عدم توجه به P/E و EPS منفی: P/E (نسبت قیمت به سود هر سهم) و EPS (سود هر سهم) از شاخص‌های مهم بنیادی هستند. اما در برخی موارد، توجه صرف به این شاخص‌ها ممکن است تحلیل واقعی را تحت تأثیر قرار دهد.
عدم توجه به سهام شناور برای مبالغ پایین: در سهام با مبالغ پایین، حجم سهام شناور (آزاد شده برای معامله) نقش مهمی در تغییرات قیمتی دارد که نباید نادیده گرفته شود.
عدم توجه به صفوف خرید و فروش: صفوف خرید و فروش در تابلو، اطلاعات ارزشمندی درباره فشار عرضه و تقاضا ارائه می‌دهند که باید در تحلیل سهام مورد توجه قرار گیرند.
بررسی کد به کد با توجه به تکنیکال و موقعیت قیمت: مقایسه اطلاعات و الگوهای تکنیکال چند سهم همزمان (کد به کد) می‌تواند به درک بهتر روندها و ارتباطات بین سهام کمک کند.

به طور کلی، تابلوخوانی موفق نیازمند توجه به همه این نکات و استفاده از آنها در کنار یکدیگر است. این رویکرد جامع به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات معاملاتی آگاهانه‌تری اتخاذ کنند.

جمع بندی

تابلوخوانی در بورس به معنای تحلیل و بررسی دقیق اطلاعات نمایش داده شده در تابلوی نمادها است. این اطلاعات شامل قیمت‌ها، حجم‌ها، صفوف خرید و فروش و سایر شاخص‌های مرتبط می‌باشد. تحلیل دقیق این اطلاعات به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا الگوها و روندهای قیمتی را شناسایی کرده و در زمان مناسب تصمیمات معاملاتی مناسب اتخاذ کنند. اما باید توجه داشت که تنها به برخی شاخص‌های خاص مانند P/E و EPS توجه نکرده و به سایر عوامل مؤثر بر قیمت سهم نیز توجه کرد.
همچنین در تابلوخوانی باید به عوامل دیگری مانند سفارشات ترس، حجم سهام شناور و روابط بین قیمت‌های چند سهم نیز توجه کرد. این رویکرد جامع به تابلوخوانی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تحلیل‌های دقیق‌تری انجام داده و تصمیمات معاملاتی مبتنی بر اطلاعات کامل‌تری اتخاذ کنند.

ریسک سیستماتیک چیست؟

by عاطفه فرحناکی | تیر 20, 1403 | مطالب آموزشی

ریسک سیستماتیک (Systematic Risk) یکی از انواع ریسک در سرمایه‌گذاری است که به طور کلی بر سبد سرمایه‌گذاری تأثیر می‌گذارد. این ریسک ناشی از عوامل کلان اقتصادی و سیاسی است که سراسر بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد و بر تمام سهام و داراییها تأثیر می‌گذارد. در این مبحث از نوویرا به بررسی این نوع ریسک می پردازیم. با ما همراه باشید.

تعریف ریسک سیستماتیک

ریسک سیستماتیک به ریسکی اطلاق می‌شود که بر کل بازار یا بخشی از آن تأثیر می‌گذارد. این نوع ریسک همچنین به عنوان «ریسک غیرقابل‌حذف»، «نوسان‌پذیری» یا «ریسک بازار» نیز شناخته می‌شود. ریسک سیستماتیک بر تمام بازار و نه فقط سهام یک شرکت یا صنعت خاص اثرگذار است. این ریسک غیرقابل‌پیش‌بینی بوده و امکان اجتناب کامل از آن نیز وجود ندارد. متنوع‌سازی سبد سهام یا پرتفوی هم نمی‌تواند ریسک سیستماتیک را حذف کند، بلکه تنها راه کاهش آن استفاده از راهبردهای پوشش ریسک یا استراتژی تخصیص دارایی است.

مفهوم ریسک سیستماتیک به زبان ساده

ریسک سیستماتیک یعنی نوعی ریسک که نمی‌توان آن را پیش‌بینی کرد و تقریبا غیرممکن است که از آن اجتناب کرد. این ریسک را نمی‌توان با متنوع کردن سبد سهام کاهش داد یا مدیریت کرد. برای مدیریت این نوع ریسک، باید از استراتژی های صحیح تخصیص دارایی و استفاده از هج فاندها کمک گرفت.
به طور کلی، ریسک سیستماتیک تحت تأثیر عوامل کلان اقتصادی مانند نرخ بهره، تورم، رکود اقتصادی، جنگ و تغییرات ساختاری بزرگ قرار دارد. تغییرات در این حوزه ها، کل بازار را متأثر می‌کنند و نمی‌توان با تغییر ترکیب سبد سهام عمومی، میزان این ریسک را کاهش داد.
به طور خلاصه، ریسک سیستماتیک یک ریسک فراگیر و غیرقابل کنترل است که باید با ابزارهای پیشرفته مدیریت سرمایه گذاری مانند تخصیص دارایی و هج فاندها مدیریت شود. ( هج فاند ها اشاره به صندوق های پوشش ریسک دارند.)

ویژگی‌های ریسک سیستماتیک

1. ریسک سیستماتیک ناشی از عوامل کلان اقتصادی و سیاسی است که بر کل بازار تأثیر می‌گذارند. این ریسک را نمی‌توان با تنوع‌بخشی در سبد سرمایه‌گذاری حذف کرد، زیرا تمام سهام و داراییها تحت تأثیر این عوامل قرار می‌گیرند. سرمایه‌گذاران باید این ریسک را مدیریت کنند و راهکارهایی برای کاهش آن پیدا کنند.
2. ریسک سیستماتیک با نوسانات کلی بازار مرتبط است و با شاخص‌های بازار همبستگی دارد.
   افزایش ریسک سیستماتیک، به طور کلی باعث افزایش بازدهی مورد انتظار از سبد سرمایه‌گذاری می‌شود. سرمایه‌گذاران به ازای پذیرش ریسک سیستماتیک بیشتر، انتظار بازدهی بالاتری را دارند.
3. این ریسک از عواملی مانند نرخ تورم، نرخ بهره، نوسانات ارز، سیاست‌های دولتی و غیره ناشی می‌شود. با توجه به ماهیت عوامل کلان اقتصادی و سیاسی، این ریسک به‌طور کامل قابل پیش‌بینی نیست و سرمایه‌گذاران باید به دنبال مدیریت آن باشند.

در مقابل، ریسک غیرسیستماتیک (Unsystematic Risk) ناشی از عوامل خاص یک شرکت یا صنعت است و می‌توان آن را از طریق تنوع‌بخشی در سبد سرمایه‌گذاری کاهش داد. ما در بحث انواع ریسک سرمایه گذاری این موارد را شرح داده ایم.

چند مثال از منابع ریسک سیستماتیک

تغییرات در شرایط کلی اقتصادی مثل رکود اقتصادی، تورم، نرخ بهره، نوسانات نرخ ارز و سایر شاخص‌های کلان اقتصادی می‌توانند بر همه بخش‌های بازار تأثیر بگذارند.
تغییرات در سیاست‌های دولتی مثل تغییرات در سیاست‌های مالی، پولی، تجاری و قوانین و مقررات دولت می‌تواند بر سرتاسر بازار اثر بگذارد.
جنگ، بحران‌های سیاسی و تنش‌های بین‌المللی: چنین رویدادهای ژئوپلیتیکی می‌توانند ریسک‌های سیستماتیک را افزایش دهند.
تغییرات فناوری: نوآوری‌ها و اختراعات فناورانه که بر صنایع مختلف تأثیر می‌گذارند، نوعی ریسک سیستماتیک محسوب می‌شوند.
بلایای طبیعی مثل سوانح طبیعی مانند سیل، زلزله، همه‌گیری بیماری‌ها و غیره نیز ریسک‌های سیستماتیک به شمار می‌روند.
همه این موارد نمونه‌هایی از منابع ریسک سیستماتیک هستند که بر کل بازار یا بخش‌های بزرگی از آن تأثیر می‌گذارند.

چند عامل دیگر که می‌توانند به عنوان منابع ریسک سیستماتیک در نظر گرفته شوند:

• تغییرات در سبک زندگی، الگوهای مصرف و ترجیحات اجتماعی می‌تواند بر صنایع مختلف تأثیر بگذارد.
• تغییرات در روند جمعیت‌شناختی مانند سرعت رشد جمعیت، میزان مهاجرت و ساختار سنی می‌توانند ریسک‌های سیستماتیک ایجاد کنند.
• تغییرات در قوانین و مقررات مرتبط با محیط زیست، سلامت عمومی، حقوق کارگران و غیره می‌توانند بر سرتاسر بازار اثر بگذارند.
• تغییرات در ساختار بازار و فضای رقابتی از جمله ورود رقبای جدید یا تغییر در قدرت بازاریابی بازیگران اصلی می‌تواند ریسک‌های سیستماتیک ایجاد کند.
• تحولات در روابط تجاری بین‌المللی، تغییرات در سیاست‌های تجاری و توافقات بین‌المللی نیز می‌توانند منبع ریسک سیستماتیک باشند.

ارتباط ضریب بتا با ریسک‌های سیستماتیک

ما در مقالات قبلی در مورد اینکه ضریب بتا چیست توضیحات مفصلی را ارائه کردیم. ضریب بتا (β) یک شاخص کلیدی برای ارزیابی ریسک سیستماتیک است و بیان‌کننده ارتباط بین بازده یک دارایی و بازده کل بازار است. این ضریب به شرح زیر با ریسک‌های سیستماتیک در ارتباط است:

ضریب بتای بالاتر از یک (β > 1):

نشان‌دهنده دارایی با ریسک سیستماتیک بیشتر از بازار است. بازده این دارایی در مواقع رونق بازار بیشتر از بازار و در مواقع رکود کمتر از بازار است. این دارایی در مقابل نوسانات بازار بسیار حساس‌تر است.
ضریب بتای کمتر از یک (β < 1):

نشان‌دهنده دارایی با ریسک سیستماتیک کمتر از بازار است. بازده این دارایی در مواقع رونق بازار کمتر از بازار و در مواقع رکود بیشتر از بازار است. این دارایی در مقابل نوسانات بازار کم‌تر حساس است.

ضریب بتای برابر با یک (β = 1):
نشان‌دهنده دارایی با ریسک سیستماتیک مشابه بازار است. بازده این دارایی هماهنگ با بازده کل بازار است.

ضریب بتا چگونه در مدیریت ریسک‌های سیستماتیک مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

ضریب بتا به عنوان یک ابزار مهم در مدیریت ریسک‌های سیستماتیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این زمینه، ضریب بتا به شرح زیر کاربرد دارد:

تنوع‌بخشی پرتفوی:
با انتخاب دارایی‌های با ضرایب بتای متفاوت، می‌توان به تنوع‌بخشی پرتفوی کمک کرد. این امر به کاهش ریسک سیستماتیک کل پرتفوی منجر می‌شود.
تعیین اندازه موقعیت‌گیری:
ضریب بتا می‌تواند به سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری برای اندازه موقعیت‌گیری در هر دارایی کمک کند. دارایی‌های با ضریب بتای بالا باید با اندازه موقعیت‌گیری کوچک‌تری در پرتفوی گنجانده شوند.
ارزیابی عملکرد سبد سرمایه‌گذاری:
ضریب بتا می‌تواند برای ارزیابی عملکرد مدیران سبد سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار گیرد.
مقایسه بازده پرتفوی با بازده بازار و ضریب بتای پرتفوی، به ارزیابی عملکرد کمک می‌کند.

قیمت‌گذاری داراییِ سرمایه‌ای:
در مدل ارزش‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (CAPM)، ضریب بتا نقش اساسی دارد. این مدل برای محاسبه نرخ بازده مورد انتظار یک دارایی، از ضریب بتا استفاده می‌کند.
بنابراین، ضریب بتا به عنوان یک شاخص کلیدی در مدیریت ریسک‌های سیستماتیک سبد سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و به سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری‌های مربوط به پرتفوی کمک می‌کند.

جمع بندی

ریسک سیستماتیک یک نوع ریسک است که غیرقابل پیش‌بینی و تقریباً غیرقابل اجتناب است. این ریسک تحت تأثیرعوامل کلان اقتصادی مانند نرخ بهره، تورم، رکود اقتصادی، جنگ و تغییرات ساختاری بزرگ قرار دارد و تمام بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل، نمی‌توان با متنوع‌سازی سبد سهام عمومی، این نوع ریسک را کاهش داد. برای مدیریت ریسک سیستماتیک، باید از استراتژی‌های پیشرفته مدیریت سرمایه‌گذاری مانند تخصیص دارایی و استفاده از هج فاندها کمک گرفت. در مجموع، ریسک سیستماتیک یک ریسک فراگیر و غیرقابل کنترل است که باید با روش‌های هوشمندانه مدیریت شود.

سواد مالی چیست؟ چگونه آن را افزایش دهیم؟

by عاطفه فرحناکی | تیر 19, 1403 | مطالب آموزشی

توانایی و مهارت در فهم و درک مفاهیم مالی و به کارگیری آنها جهت اتخاذ تصمیمات آگاهانه در مدیریت و بهره‌برداری صحیح از منابع مالی، به عنوان سواد مالی شناخته می‌شود. این دانش و مهارت، فرد را قادر می‌سازد تا با شناخت کامل از موضوعات مرتبط با حوزه مالی، نسبت به اداره و تخصیص بهینه این سرمایه اقدام نماید. مهارت‌هایی مانند بودجه‌بندی، مدیریت استفاده از کارت‌های اعتباری، پرداخت بدهی‌ها و سرمایه‌گذاری برای آینده مواردی از سواد مالی است. متأسفانه، آموزش سواد مالی در مدارس معمول نیست. بنابراین، افراد باید به صورت خودآموز یا با کمک افراد باتجربه، این مهارت‌ها را کسب کنند. این مسیر یادگیری می‌تواند چالش‌برانگیز باشد و با پیچ و خم‌های غیرمنتظره همراه باشد.

سواد مالی یعنی چه و اهمیت آن چیست؟

تعاریف متعددی برای سواد مالی ارائه شده است که ممکن است ابتدا کمی پیچیده به نظر برسند. اما با اندکی تلاش و انتخاب منابع مناسب، می‌توانید دانش خوبی در این زمینه کسب کرده و به موفقیت‌های مالی بیشتری دست یابید. به طور کلی، سواد مالی به معنای توانایی درک مباحث مالی، بودجه‌بندی و سرمایه‌گذاری است. همچنین شامل برنامه‌ریزی برای دوران بازنشستگی و دستیابی به امنیت مالی نیز می‌شود.
امروزه، اقتصاد دیگر به سادگی گذشته نیست و مسائل مالی پیچیده‌تر شده‌اند. مفاهیمی مانند خرید اعتباری، سرمایه‌گذاری، انواع وام‌ها و بیمه‌های درمانی جزئی از زندگی انسان مدرن شده‌اند. برای اتخاذ تصمیمات درست در امور مالی، درک صحیح این موضوعات ضروری است.
با تلاش و استفاده از منابع معتبر، می‌توانید مهارت‌های سواد مالی خود را تقویت و به ثبات و موفقیت مالی بیشتری دست یابید.
در شرایط اقتصادی پرنوسان کنونی که هزینه‌ها روزانه تغییر می‌کند، داشتن سواد مالی بسیار حائز اهمیت است. این دانش مالی این امکان را می‌دهد که فرد بتواند برای ماه‌ها و سال‌ها پیش‌بینی‌های مالی انجام داده و با آرامش بیشتری به مدیریت امور مالی بپردازد.

عدم داشتن سواد مالی و عدم تقویت آن می‌تواند اثرات منفی بر بعد مالی زندگی افراد داشته باشد. به‌طور مثال، ممکن است به خاطر تصمیمات اشتباه در مدیریت و سرمایه‌گذاری، مبالغ زیادی از دست رفته باشد.
بنابراین، کسب و تقویت سواد مالی به‌عنوان یک مهارت کاربردی در زندگی، می‌تواند فرد را در مدیریت بهتر امور مالی و دستیابی به وضعیت مالی مطلوب یاری دهد.

بیشتر بخوانید: دانش مالی رفتاری یا behavioral finance چیست؟

مزایای سواد مالی چیست؟

سواد مالی دارای مزایای مهمی است که به شرح زیر است:

مدیریت بهتر مالی
سواد مالی به افراد کمک می‌کند تا بودجه بندی، پس‌انداز و هزینه‌کرد خود را به شکل مؤثرتری مدیریت کنند. این امر به آن‌ها امکان می‌دهد تا از پس هزینه‌های روزمره برآیند و پول کافی برای نیازهای آینده خود داشته باشند.
کاهش بدهی
افراد با سواد مالی بهتر می‌توانند از تله‌های بدهی پرهیز کرده و قادر به مدیریت بهتر وام‌ها و اعتبارات خود باشند. به این ترتیب این امر به آن‌ها کمک می‌کند تا بدهی‌های خود را کاهش داده و امنیت مالی بیشتری کسب کنند.
برنامه‌ریزی برای دوران بازنشستگی
سواد مالی به افراد امکان می‌دهد تا با داشتن درک صحیح از مفاهیم مالی، برای دوران بازنشستگی خود برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشند و از زندگی پس از بازنشستگی اطمینان خاطر داشته باشند.
دستیابی به اهداف مالی
افراد با سواد مالی قادر خواهند بود که اهداف مالی خود را به طور موفقیت‌آمیزتری دنبال کنند، خواه آن اهداف کوتاه‌مدت مانند پس‌انداز برای سفر یا بلندمدت مانند خرید خانه باشد.
کاهش استرس مالی
سواد مالی می‌تواند به کاهش اضطراب و نگرانی‌های مالی افراد کمک کند. زیرا آن‌ها می‌توانند تصمیمات مالی آگاهانه‌تری اتخاذ کنند و احساس امنیت بیشتری داشته باشند.
تصمیم‌گیری آگاهانه تر
سواد مالی به افراد امکان می‌دهد تا در زمینه‌های مالی مانند سرمایه‌گذاری، وام گرفتن، خرید بیمه و غیره تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرند. این امر به آن‌ها کمک می‌کند تا از دام تصمیمات ناآگاهانه که ممکن است آن‌ها را به مشکلات مالی بکشاند، دوری کنند.

بیشتر بخوانید: صندوق سرمایه گذاری چیست؟

محافظت در برابر کلاهبرداری
افراد با سواد مالی قادر خواهند بود تا شناسایی و پیشگیری از انواع کلاهبرداری‌های مالی را بهتر انجام دهند. این امر به آن‌ها کمک می‌کند تا از خسارات مالی احتمالی ناشی از این کلاهبرداری‌ها محافظت شوند.
سازگاری بهتر با تغییرات اقتصادی: در دنیای امروز که تغییرات اقتصادی سریع و متنوع هستند، سواد مالی به افراد کمک می‌کند تا در برابر این تغییرات پذیرش و انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشند و بتوانند تصمیمات مناسب‌تری بگیرند.
افزایش فرصت‌های شغلی
داشتن سواد مالی می‌تواند به افزایش فرصت‌های شغلی و شانس پیشرفت در حرفه منجر شود، به‌ویژه در مشاغلی که مدیریت مالی بخش مهمی از آن‌ها است.
حفظ استقلال مالی
سواد مالی به افراد کمک می‌کند تا استقلال و خودکفایی مالی خود را حفظ کنند و وابستگی مالی به دیگران را کاهش دهند. این امر به آن‌ها احساس آرامش و امنیت بیشتری می‌بخشد.
در مجموع، سواد مالی نقشی کلیدی در بهبود وضعیت مالی و زندگی افراد ایفا می‌کند. هر چه افراد دانش و مهارت‌های مالی بیشتری داشته باشند، می‌توانند تصمیمات بهتری اتخاذ کنند و از آینده مالی امن‌تری برخوردار شوند.

سواد مالی خود را از چه راهی افزایش دهیم؟

آموزش سواد مالی باید از همان دوران کودکی آغاز شود. کسانی که در این زمینه آموزش دیده‌اند، در بزرگسالی موفق‌تر خواهند بود. تحقیقات نشان داده فرزندان والدینی که در مدیریت امور مالی خانواده موفق‌تر بوده‌اند، هوش مالی بالاتری دارند. پس بهتر است کودکان را با مفاهیمی مثل ارزش پول، پس‌انداز، انتخاب و خرید آگاهانه، برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی مالی آشنا کنید. برای افزایش سواد مالی خود می‌توانید کتاب‌های مرتبط مثل “ثروتمندترین مرد بابل” را مطالعه کنید. اگر وقت کافی برای مطالعه ندارید، می‌توانید از پادکست‌های مالی و شرکت در دوره‌های آموزشی استفاده کنید تا بینش خود نسبت به بازارهای مالی را گسترش دهید.
همچنین لازم است هزینه‌ها و درآمد ماهانه خود را به دقت ثبت و پیگیری کنید تا بتوانید تصمیمات مالی درستی بگیرید. ابزارهای متعددی برای بودجه‌بندی و ثبت هزینه‌های شخصی وجود دارد که مدیریت مالی خانواده را آسان‌تر و دقیق‌تر می‌کند.

سواد مالی و نقش آن در عملکرد مدیران و کسب‌وکارها

براساس آمارها، ۷۶ درصد از جمعیت ایران افراد ۱۵ ساله و بالاتر هستند، اما فقط ۲۰ درصد از آنها سواد مالی مناسبی داشته و دارایی‌های خود را به خوبی مدیریت می‌کنند. به عبارت دیگر، حدود ۵۳ میلیون نفر از جمعیت بزرگ‌سال کشور از سواد مالی کافی برخوردار نیستند. این افراد شامل صاحبان کسب‌وکارها، مدیران شرکت‌ها و غیره هستند که در حال انجام فعالیت‌های مالی بدون داشتن دانش لازم می‌باشند.
سواد مالی نقش بسیار مهمی در شرکت‌ها ایفا می‌کند. دو عامل مهم در ایجاد بحران‌های مالی عبارتند از:

نقش و تاثیر محیط کلان و نیروهای اقتصادی، طبیعی، تکنولوژیکی، سیاسی و فرهنگی که خارج از کنترل هستند و تنها با شناخت و مدیریت آن‌ها می‌توان بحران‌های مالی را کاهش داد.
نداشتن سواد مالی و موفقیت شغلی، زیرا نبود دانش مالی در مدیران باعث ایجاد بحران‌های مالی در شرکت‌ها و کسب‌وکارها می‌شود.
وجود یک مدیر یا مشاوره مالی خوب می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا صورت‌های مالی را درک و تفسیر کرده، دارایی‌ها را بودجه‌بندی و هزینه‌ها را مدیریت نمایند. به این ترتیب مدیران به اهداف مالی خود در کمترین زمان ممکن دست خواهند یافت و از بحران‌ها نجات خواهند یافت.

مدیرانی که از آگاهی مالی برخوردارند، خواه این آگاهی را خودشان دارا باشند یا از مشاوران مالی خبره کمک بگیرند، کمتر در معرض آسیب عوامل محیطی قرار می‌گیرند و ثبات بیشتری در کارشان دارند. این امر به این دلیل است که آنها تصمیمات هوشمندانه‌تری درخصوص سرمایه‌گذاری‌های خود اتخاذ می‌کنند.
بارها شاهد بوده‌ایم که فروشگاه‌های بزرگ پس از مدتی با ضرر‌های سنگین تعطیل می‌شوند و دوباره در نقطه دیگری ایجاد نمی‌گردند. همچنین شاهد راه‌اندازی شرکت‌ها و کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ با تبلیغات چشمگیر هستیم که پس از چندی، تعطیل می‌شوند. یکی از عوامل کلیدی شکست این کسب‌وکارها، فقدان سواد مالی کافی در میان مدیران است. زیرا بدون داشتن دانش مالی لازم، عدم سرمایه‌گذاری بهتر از سرمایه‌گذاری‌های اشتباه است.

جمع بندی

سواد مالی به توانایی درک و استفاده مؤثر از مفاهیم مالی اشاره دارد. که شامل مهارت‌هایی مانند برنامه‌ریزی مالی، مدیریت بودجه، پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و همچنین آگاهی از حقوق و مسئولیت‌های مالی است. داشتن سواد مالی به افراد کمک می‌کند تا بتوانند تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد مسائل مالی خود اتخاذ کنند و از مدیریت صحیح درآمد، هزینه و سرمایه‌گذاری خود اطمینان حاصل نمایند. در نتیجه، سواد مالی نقش بسیار مهمی در بهبود وضعیت مالی افراد و خانواده‌ها و همچنین ثبات اقتصادی جوامع ایفا می‌کند.