عرضه اولیه یک روش برای تبدیل کردن یک شرکت خصوصی به شرکت عمومی است تا سرمایه شرکت با فروش سهام تامین شود. و باعث نقدینگی بیشتر برای ادامه روند رشد شرکت شود. با استفاده از این روش سهام یک شرکت خصوصی برای عموم مردم منتشر شده و سرمایه گذاران می توانند با خرید سهام آن شرکت، باعث تامین نقدینگی و همچنین افزایش سرمایه خودشان شوند. به این ترتیب شرکت خصوصی، به یک شرکت عمومی تبدیل شده و با فروش سهام شرکت به سرمایه گذاران می تواند سرمایه مورد نیاز خود را بدست آورد. ما در این مطلب به شرح موضوع عرضه اولیه خواهیم پرداخت. با ما در سبدگردان نوویرا همراه شوید.
عرضه اولیه چیست؟
عرضه اولیه Initial Public Offering که به طور مخفف IPO نامیده می شود، بدین معناست که اولین عرضه عمومی سهام یک شرکت عمومی، از طریق بورس یا فرابورس به مردم ارائه می شود. معمولا درصد مشخصی از سهام شرکت بین ۵ تا ۱۰ درصد، به صورت عرضه اولیه ارائه می شود. در این شرایط شرکت مذکور، به عنوان یک شرکت سهامی عام معرفی می شود. افراد می‌توانند با خرید سهام چنین شرکتی، سهامدار آن شرکت شوند.
تاریخچه عرضه اولیه یا IPO
اصطلاح عرضه اولیه از ده ها سال پیش در وال استریت رایج بوده و هلندی ها اولین کسانی بودند که سهام شرکت هلندی هند شرقی را برای عموم مردم به عرضه گذاشتند. بعد از آن مردم از این روش استقبال کردند و برای جذب سرمایه به شرکت ها از صدور مالکیت سهام عمومی استفاده کردند. در ایران نیز این روش از ابتدای شکل گیری فعالیت بورس وجود داشت . در ابتدا عرضه اولیه به صورت حراج عرضه می شدند و هرکس که زودتر سفارش خرید می‌داد، می‌توانست سهام شرکت را بخرد. اما عرضه اولیه به شکل امروزی از سال ۱۳۹۶ رایج شد. الان سهامداران باید ثبت سفارش کنند. اکنون همه افراد در بازه زمانی مشخص شده می‌توانند سهام عرضه شده را به طور مساوی خریداری کنند.
ورود یک شرکت به بورس
زمانی که یک شرکت به مرحله ای از رشد برسد که بتواند سرمایه اولیه مشخص شده از سوی سازمان بورس را فراهم کند و به طور کلی شرایط سازمان بورس را داشته باشد می تواند به بورس وارد شود. به طور کلی شرکت های خصوصی که قصد دارند به بورس وارد شوند، باید بتوانند پتانسیل سودآوری خود را به اثبات برسانند. شرایط رقابتی بازار و توانایی شرکت برای اثبات در تامین نیازها و شرایط اولیه بورس در نظر گرفته می شود و بدین ترتیب اگر شرکتی بتواند همه این موارد لزوم را فراهم کند، واجد شرایط ورود به بازار بورس است.
عرضه اولیه یک گام بزرگ برای شرکت‌ها
زمانی که یک شرکت به بازار بورسی ورود پیدا می کند، امکان جمع آوری هزینه زیادی برای آن شرکت فراهم می شود. در این شرایط شرکت می تواند پتانسیل رشد و گسترش بیشتری داشته باشد و هم لیست سهام باعث اعتبار بیشتر این شرکت خواهد شد.
قیمت گذاری سهام عرضه اولیه شرکت از طریق تامین هزینه پذیره نویسی انجام می شود. هنگامی که شرکت خصوصی وارد بورس می شود به شرکت سهامی عام تبدیل خواهد شد. در این شرایط سهام سهامداران خصوصی که از قبل متعلق به آنها بود، به ارزش معاملات عمومی تبدیل می شود. پذیره نویسی سهام می تواند شامل مقررات و قوانین ویژه برای مالکیت سهام خصوصی به عمومی باشد.
نکته: زمانی که یک شرکت به شرکت سهامی عام تبدیل می شود، بهترین فرصت برای سرمایه گذاران خصوصی است تا با استفاده از این شرایط بتوانند بازدهی مورد انتظار را به دست بیاورند. سهامداران خصوصی هم می توانند سهام خود را نگه دارند و هم با سود بیشتر در آینده بخشی یا همه آن را بفروشند. هر فرد یا سازمانی که تمایل به سرمایه گذاری در شرکت خاصی را داشته باشد می‌تواند برای خرید سهام آن اقدام کند.
مزایای عرضه اولیه برای شرکت ها
در ابتدای مطلب گفتیم که برای افزایش و جذب سرمایه، شرکت ها اقدام به عرضه اولیه و فروش سهام خود می کنند. اما این کار مزایای دیگری نیز دارد.
- ورود به بازار بورس می تواند باعث افزایش اعتبار شرکت شود. بنابراین به رشد و توسعه بیشتر شرکت کمک می شود.
- انجام معاملات با تبدیل سهام راحت تر می شود.
- شرکت برای جذب سرمایه به همه سرمایه داران دسترسی پیدا می کند.
- باعث افزایش شفافیت در کار می شود چرا که نیاز به ارائه گزارش سه ماهه است.
- با دسترسی به بازار عمومی، شرکت می‌تواند وجوه اضافی را در آینده از طریق پیشنهادات ثانویه جمع آوری کند.
- شرکت های دولتی می توانند با مشارکت در سهام نقدینگی، مهارتهای بهتری را جذب کنند و مدیریت بهتری داشته باشند. اغلب شرکت ها می توانند با عرضه اولیه مشکلات مالی را جبران کنند و در عوض مدیران یا کارمندان خود را استخدام کنند.
معایب عرضه اولیه برای شرکت ها
شرکت ها با ارائه عرضه اولیه به یک شرکت عمومی تبدیل می شوند. این شرایط می تواند معایبی برای شرکت ها به همراه داشته باشد. از جمله موارد زیر:
- افزایش هزینه ها: شرکت ها برای عضویت در بورس و ارائه عرضه اولیه باید هزینه کنند بعلاوه نگهداری شرکت عمومی نیز بالاست.
- با عمومی شدن شرکت، باید برخی اطلاعات مثل اطلاعات مالی و تجاری و حسابداری و غیره برای عموم مردم منتشر شود. این انتشار اطلاعات می تواند به رقبا آمار بیشتری را افشا کند.
- ورود شرکت به بازار بورس هزینه بازاریابی و هزینه های حقوقی زیادی به همراه دارد.
- سهامداران جدیدی که به شرکت اضافه می شوند، حق رای دارند و می‌توانند در تصمیمات شرکت سهیم باشند و تصمیمات هیئت مدیره ممکن است با مشکلات بیشتری همراه باشد.
- مدیرانی که چالش پذیر تر هستند ممکن است تحت تاثیر دیگر افراد هیئت مدیره، محدودیت بیشتری داشته باشند.
- نوسانات قیمت سهام شرکت ممکن است مدیران را از مدیریت شرکت دور کند و عملکرد شرکت بیشتر از نظر سهام بورسی ارزیابی شود.
خطر سرمایه گذاری در عرضه اولیه
سرمایه گذاری در عرضه اولیه با خطر افت قیمت سهام همراه است. بهتر است قبل از سرمایه گذاری، به خوبی شرکت مورد نظر را ارزیابی کنید و از پتانسیل های رشد آن آگاه باشید. به طور کلی عرضه اولیه همه شرکت ها به خوبی پایان نمی یابد. نکته ای که می تواند به شما کمک کند این است که شاید بهتر باشد تا بعد از عرضه اولیه صبر کنید و بعد از گذشت مدتی که قیمت سهام آن تثبیت شد اقدام به خریداری کنید.
بهتر است بیش از ده درصد از سبد سرمایه تان را برای عرضه اولیه اختصاص ندهید. به علاوه اگر فکر می کنید شرکتی ارزش سرمایه گذاری بلند مدت را دارد در آن سرمایه گذاری کنید چرا که در بلند مدت نوسانات اولیه قیمت سهام و افت و خیز قیمت ها تعدیل خواهد یافت.
مزایای خرید عرضه اولیه
خرید عرضه اولیه برای سرمایه گذاری طولانی مدت می تواند بسیار جذاب و سودآفرین باشد. شما با سرمایه گذاری در شرکت هایی که گمان می کنید پتانسیل رشد بالایی دارند به اقتصاد کشور و گسترش کسب و کار اینگونه شرکت ها کمک می کنید. برای خرید سهام عرضه اولیه با نحوه خرید آشنا باشید و با مطالعه شرایط شرکت از پتانسیل رشد آن آگاه شوید.
سوالات متداول
جمع بندی
عرضه اولیه سهام شرکت به شرکت ها کمک می کند که بتوانند با عمومی کردن شرکت خود، از مزایای بورس بهره مند شود. از جمله اینکه با عرضه اولیه افراد و سرمایه گذاران می توانند سهام این شرکت ها را خریداری کرده و آورده مالی خوبی را به شرکت داشته باشند. در این شرایط جذب سرمایه به شرکت ها کمک می‌کند که بتوانند اوضاع مالی خوبی کسب کنند و به رشد و توسعه شرکت کمک کنند. خریداران عرضه اولیه نیز با بررسی و آگاهی کامل و ارزیابی پتانسیل رشد شرکت می توانند سهام این شرکت ها خریده و با نگاه سرمایه گذاری طولانی مدت از رشد شرکت سود کسب کنند و افزایش سرمایه داشته باشند.