شاخص قیمت بورس اوراق بهادار تهران یکی از مهم‌ترین ابزارهای اندازه‌گیری و تحلیل عملکرد کلی بازار سرمایه ایران است. این شاخص منعکس‌کننده تغییرات قیمتی مجموعه‌ای از سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای اینکه با این مفهموم بیشتر آشنا شوید در این مطلب از نوویرا با ما همراه باشید.
تعریف شاخص قیمت بازار بورس
این شاخص تنها تغییرات قیمتی سهام شرکت‌ها را بدون در نظر گرفتن سود نقدی تقسیم‌شده محاسبه می‌کند. شاخص قیمت از اهمیت بالایی برای سرمایه داران برخوردار است. این شاخص اطلاعاتی را به سرمایه گذاران ارائه می کند و به این واسطه افراد می توانند در خصوص نحوه خرید و فروش سهام و نحوه چیدمان سبد سرمایه گذاری خود تفکر بیشتری کرده و با تحلیل منطقی تر و دقیق تر پیش بروند. برای اینکه از اهمیت شاخص های بازار اطلاع بیشتری کسب کنید، در ادامه با همراه باشید تا انواع شاخص های بورس را عنوان کنیم.
انواع شاخص‌های بورس اوراق بهادار تهران
شاخص کل بورس (TEDPIX):
این شاخص نشان‌دهنده تغییرات قیمتی تمامی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است و علاوه بر تغییرات قیمت سهام، سود نقدی تقسیم‌شده توسط شرکت‌ها را نیز در نظر می‌گیرد.
شاخص قیمت (TEPIX):
این شاخص تنها تغییرات قیمتی سهام شرکت‌ها را بدون در نظر گرفتن سود نقدی تقسیم‌شده محاسبه می‌کند.
شاخص کل هم‌وزن:
در این شاخص، تمامی شرکت‌ها با وزن یکسان در محاسبات در نظر گرفته می‌شوند، به طوری که تغییرات قیمت هر یک از شرکت‌ها به‌طور مساوی بر شاخص تأثیر می‌گذارد.
شاخص قیمت هم‌وزن:
مشابه شاخص کل هم‌وزن است اما تنها تغییرات قیمتی سهام شرکت‌ها را محاسبه می‌کند و سود نقدی را در نظر نمی‌گیرد.
اهمیت شاخص‌های بورس
شاید برای شما این سوال مطرح باشد که چرا شاخص های بورس اهمیت دارد و اینقدر مورد توجه سرمایه داران و فعالان بازار سرمایه قرار گرفته است. با هم چند مورد از عوامل مهم و اثرگذار که باعث می شود شما به عنوان سرمایه گذار به شاخص اهمیت دهید را بررسی می کنیم.
ارزیابی عملکرد کلی بازار: شاخص‌ها به سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران کمک می‌کنند تا عملکرد کلی بازار را درک کنند.
مقایسه عملکرد: با استفاده از شاخص‌ها می‌توان عملکرد یک سهم خاص را با عملکرد کلی بازار مقایسه کرد.
پیش‌بینی روند بازار: تحلیل روند شاخص‌ها می‌تواند به پیش‌بینی آینده بازار کمک کند.
نحوه محاسبه شاخص قیمت
شاخص قیمت بر اساس تغییرات قیمت سهام شرکت‌های موجود در بورس محاسبه می‌شود. فرمول محاسبه به‌طور کلی به صورت زیر است:
در این فرمول:
𝑡
t زمان فعلی است.
زمان پایه معمولاً زمان شروع محاسبه شاخص است.
منابع معتبر برای پیگیری شاخص‌ها
وب‌سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران: tse.ir
سامانه کدال: codal.ir
درک و پیگیری شاخص‌های بورس برای هر سرمایه‌گذار و تحلیل‌گری که به دنبال تصمیم‌گیری‌های آگاهانه است، ضروری و بسیار حائز اهمیت است.
چگونه تغییرات شاخص‌های بورس بر سرمایه‌گذاری افراد تأثیر می‌گذارد؟
تغییرات شاخص‌های بورس می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر سرمایه‌گذاری‌های شما داشته باشد.
- ارزیابی عملکرد کلی بازار
شاخص‌های بورس مانند شاخص کل یا شاخص قیمت، وضعیت کلی بازار را نشان می‌دهند. اگر شاخص‌ها در حال افزایش باشند، به‌طور کلی نشان‌دهنده رشد و رونق بازار است و می‌تواند نشانه‌ای از فرصت‌های سرمایه‌گذاری بیشتر باشد. برعکس، اگر شاخص‌ها در حال کاهش باشند، ممکن است نشان‌دهنده رکود یا نوسانات منفی در بازار باشد که می‌تواند بر تصمیمات سرمایه‌گذاری شما تأثیر بگذارد. - مقایسه عملکرد سبد سرمایه‌گذاری
با استفاده از شاخص‌ها می‌توانید عملکرد سبد سرمایه‌گذاری خود را با عملکرد کلی بازار مقایسه کنید. اگر سبد شما بهتر از شاخص‌ها عمل می‌کند، نشان‌دهنده عملکرد موفق و انتخاب‌های درست سرمایه‌گذاری است. اما اگر عملکرد سبد شما کمتر از شاخص‌ها باشد، ممکن است نیاز به بازنگری در استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خود داشته باشید. - شناسایی روندهای بازار
تحلیل روندهای شاخص‌های بورس می‌تواند به شما در شناسایی روندهای بازار کمک کند. برای مثال، اگر شاخص کل در حال صعود است، ممکن است نشان‌دهنده بازار گاوی (Bull Market) باشد، که زمان مناسبی برای خرید سهام است. برعکس، اگر شاخص کل در حال نزول است، ممکن است بازار خرسی (Bear Market) باشد و زمان مناسبی برای فروش یا احتیاط در سرمایه‌گذاری‌های جدید باشد. - تأثیر روانی و تصمیم‌گیری
تغییرات شاخص‌های بورس می‌توانند تأثیرات روانی قابل‌توجهی بر سرمایه‌گذاران داشته باشند. افزایش شاخص‌ها معمولاً باعث ایجاد خوش‌بینی و اعتماد به نفس در سرمایه‌گذاران می‌شود، در حالی که کاهش شاخص‌ها می‌تواند منجر به نگرانی و عدم اطمینان شود. این تأثیرات روانی می‌توانند تصمیم‌گیری‌های شما را تحت تأثیر قرار دهند. - تنوع‌بخشی و مدیریت ریسک
شاخص‌های مختلف مانند شاخص کل هم‌وزن یا شاخص‌های صنایع خاص می‌توانند به شما در تنوع‌بخشی سبد سرمایه‌گذاری کمک کنند. با پیگیری شاخص‌های مختلف، می‌توانید فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف بازار را شناسایی کنید و ریسک سبد خود را کاهش دهید و به مدیریت ریسک در بورس برسید. - استفاده از شاخص‌ها برای تحلیل تکنیکال
شاخص‌های بورس ابزارهای مهمی در تحلیل تکنیکال هستند. با استفاده از نمودارها و الگوهای شاخص‌ها، می‌توانید نقاط ورود و خروج مناسب را شناسایی کنید و تصمیمات بهتری در مورد زمان خرید و فروش سهام بگیرید.
بنابراین با توجه به توضیحات گفته شده ، تغییرات شاخص‌های بورس ابزارهای ارزشمندی برای ارزیابی بازار، مقایسه عملکرد، شناسایی روندها، مدیریت ریسک و تصمیم‌گیری‌های آگاهانه در سرمایه‌گذاری هستند. پیگیری دقیق این شاخص‌ها و تحلیل درست آنها می‌تواند به شما در بهبود عملکرد سرمایه‌گذاری‌هایتان کمک کند.
شاخص قیمت با شاخص کل چه تفاوتی دارد؟
شاخص قیمت و شاخص کل دو نوع شاخص متفاوت در بورس اوراق بهادار تهران هستند که هر یک ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه تفاوت‌های اصلی این دو شاخص توضیح داده شده است:
- شاخص قیمت (TEPIX)
شاخص قیمت نشان‌دهنده تغییرات قیمتی سهام شرکت‌های موجود در بورس است و تنها تغییرات قیمت سهام را بدون در نظر گرفتن سود نقدی تقسیم‌شده محاسبه می‌کند.
فرمول محاسبه این شاخص بر اساس قیمت پایانی سهام شرکت‌ها محاسبه می‌شود و فرمول آن در بالا توضیح داده شد. - از شاخص قیمت برای ارزیابی تغییرات قیمتی سهام بدون تأثیر سود نقدی استفاده می‌شود.
- شاخص کل بورس (TEDPIX)
شاخص کل بورس نه تنها تغییرات قیمت سهام شرکت‌ها را در بر می‌گیرد، بلکه سود نقدی تقسیم‌شده توسط شرکت‌ها را نیز در نظر می‌گیرد. این شاخص به عنوان یک معیار جامع‌تر برای ارزیابی عملکرد کلی بازار بورس استفاده می‌شود.
فرمول محاسبه شاخص کل بر اساس قیمت پایانی سهام و سود نقدی تقسیم‌شده محاسبه می‌شود. فرمول به صورت زیر است:
شاخص کل به‌عنوان یک معیار جامع برای ارزیابی عملکرد کلی بازار و بازدهی سرمایه‌گذاری‌ها استفاده می‌شود، زیرا علاوه بر تغییرات قیمت، سود نقدی را نیز در نظر می‌گیرد.
تفاوت‌های کلیدی شاخص کل و شاخص قیمت:
شمول سود نقدی:
شاخص قیمت: فقط تغییرات قیمتی سهام را در نظر می‌گیرد و سود نقدی را محاسبه نمی‌کند.
شاخص کل: سود نقدی تقسیم‌شده توسط شرکت‌ها را نیز علاوه بر تغییرات قیمت سهام در نظر می‌گیرد.
کاربرد:
شاخص قیمت: برای ارزیابی تغییرات قیمتی سهام بدون تأثیر سود نقدی مناسب است.
شاخص کل: به عنوان معیار جامع‌تر برای ارزیابی بازدهی کلی بازار و سرمایه‌گذاری‌ها استفاده می‌شود.
دامنه تأثیر:
شاخص قیمت: تأثیر مستقیم تغییرات قیمت سهام را نشان می‌دهد.
شاخص کل: علاوه بر تغییرات قیمت، تأثیر سود نقدی تقسیم‌شده را نیز نشان می‌دهد.
در نتیجه، هر دو شاخص قیمت و شاخص کل ابزارهای مهمی برای تحلیل و ارزیابی بازار بورس هستند، اما هر یک به جنبه‌های متفاوتی از عملکرد بازار توجه دارند. شاخص قیمت بر تغییرات قیمتی تمرکز دارد، در حالی که شاخص کل یک دیدگاه جامع‌تر از بازدهی کلی بازار ارائه می‌دهد. انتخاب بین این دو شاخص بستگی به نیاز و هدف تحلیل شما دارد.
