سبدگردان نوویرا
/
اوراق مرابحه چیست؟
با گسترش بازار و ابزارهای مالی اسلامی بر مبنای اصول قوانین اسلام، فرصت‌های جدیدی برای سرمایه گذاران و بنگاه‌های اقتصادی فراهم آمده است. این ابزارها به ویژه در تأمین مالی و سرمایه گذاری، امکان دستیابی به بازدهی مطلوب را تسهیل می‌کنند. یکی از این ابزارها، اوراق صکوک است که به عنوان جایگزینی برای اوراق قرضه شناخته می‌شود و در این میان، اوراق مرابحه به عنوان یکی از انواع صکوک، نقش ویژه‌ای ایفا می‌کند.
اوراق مرابحه به طور خاص مبتنی بر فروش یک دارایی است و به سرمایه گذاران این امکان را می‌دهد که در فرآیند تأمین مالی و سرمایه گذاری، با رعایت اصول شرعی، مشارکت کنند. در این مقاله، به بررسی جامع اوراق مرابحه خواهیم پرداخت و هر آنچه که برای درک این ابزار مالی ضروری است، تشریح خواهیم کرد.
اوراق مرابحه، نوعی اوراق اسلامی هستند که بر اساس عقد قرارداد مرابحه طراحی شده‌اند و قابلیت نقل و انتقال دارند. این اوراق نشان دهنده مالکیت مشاع دارنده آن نسبت به یک کالا هستند و تحت عنوان اوراق صکوک مرابحه نیز شناخته می‌شوند. در واقع، اوراق مرابحه یکی از انواع صکوک به شمار می‌آید.
پیدایش این نوع اوراق به سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ برمی‌گردد. در سال ۱۳۸۹، چهار نوع اوراق مرابحه توسط کمیته فقهی سازمان بورس مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت، در سال ۱۳۹۱ مجوز اولین اوراق مرابحه که به شرکت گروه صنعتی بوتان اختصاص داشت، صادر شد. این اوراق به سرمایه گذاران این امکان را می دهند که در خرید و فروش کالاها و دارایی‌ها به صورت شرعی مشارکت کنند و از مزایای این روش تأمین مالی بهره‌مند شوند.
اوراق مرابحه می‌تواند برای انواع مختلف دارایی‌ها صادر شود مثل :
به طور کلی، اوراق مرابحه ابزارهایی هستند که به دولت‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کنند تا به سرعت منابع مالی لازم را برای پروژه‌ها و فعالیت‌های خود جمع‌آوری کنند. این اوراق به‌خصوص در زمان‌هایی که نیاز به نقدینگی فوری وجود دارد، بسیار مفید هستند.
گاهی اوقات، دولت‌ها و شرکت‌ها به نقدینگی کافی برای انجام فعالیت‌های خود نیاز ندارند. در این مواقع، آنها از طریق فروش اوراق مرابحه می‌خواهند منابع مالی لازم را جمع‌آوری کنند. این روش به آنها کمک می‌کند تا پروژه‌ها و طرح‌های خود را پیش ببرند.
این نوع اوراق زمانی منتشر می‌شود که وام‌های بانک‌ها و شرکت‌های لیزینگی به اوراق بهادار تبدیل شوند. وقتی بانک‌ها یا شرکت‌های لیزینگی به نقدینگی فوری نیاز دارند، اقدام به انتشار این اوراق می‌کنند تا بتوانند منابع مالی لازم را به سرعت به دست آورند.
این اوراق به منظور تأمین منابع مالی و نقدینگی برای دولت‌ها، سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی استفاده می‌شوند. این نوع اوراق در بازار سرمایه ایران بیشترین کاربرد را دارد و به تأمین مواد اولیه و تکمیل پروژه‌ها کمک می‌کند.
در این نوع اوراق، یک شرکت تجاری به عنوان ناشر، با هدف تأمین سرمایه برای فعالیت‌های خود، اقدام به انتشار این اوراق می‌کند. این شرکت با جذب سرمایه نقدی از سرمایه گذاران، کالاهای مورد نیاز شرکت‌های وابسته به دولت و دیگر سازمان‌ها را خریداری کرده و پس از اضافه کردن سود مشخص، آنها را به صورت اقساط به خریداران می‌فروشد.
به طور کلی، برای انتشار اوراق مرابحه، نیاز به چندین نفر و نهاد است که هر کدام نقش خاصی دارند تا فرآیند به درستی انجام شود. مثل بانی، نهاد واسط ، دارندگان اوراق، امین و تامین سرمایه.
اوراق مرابحه به عنوان یک روش مناسب برای سرمایه گذاری، به ویژه برای افرادی طراحی شده است که به دنبال کاهش ریسک هستند. این افراد معمولاً از سرمایه گذاری‌های پرریسک پرهیز می‌کنند و ترجیح می‌دهند در فرصت‌هایی شرکت کنند که سود مشخص و بدون ریسک دارند. ( آشنایی با انواع ریسک سرمایه گذاری)
با استفاده از اوراق مرابحه، این سرمایه گذاران می‌توانند ضمن کسب سود بدون ریسک، به طور غیرمستقیم در پروژه‌ها و محصولات بنگاه‌ها یا نهادهای عرضه کننده اوراق مشارکت کنند. این روش نه تنها به آنها این امکان را می‌دهد که در فعالیت‌های اقتصادی موثر باشند، بلکه به توسعه و پیش‌برد پروژه‌ها نیز کمک می‌کند.
به عبارت دیگر، اوراق مرابحه یک گزینه مطمئن برای افرادی است که می‌خواهند سرمایه گذاری کنند اما نمی‌خواهند با ریسک‌های بالای بازار مواجه شوند.
اوراق مرابحه دارای ویژگی‌های خاصی هستند که آنها را از دیگر ابزارهای مالی متمایز می‌کند:
نقدشوندگی بالا: این اوراق به راحتی در بازار ثانویه قابل خرید و فروش هستند، به همین دلیل سریعاً می‌توان آنها را به پول نقد تبدیل کرد.
شخصی بودن: هر ورقه اوراق مرابحه به نام صاحب آن صادر می‌شود، یعنی مشخص است که هر ورقه متعلق به چه کسی است.
قابلیت انتقال: مالک این اوراق می‌تواند آنها را به دیگران بفروشد یا منتقل کند، که این ویژگی به راحتی در بازار انجام می‌شود.
نقد یا نسیه: اوراق مرابحه می‌توانند به صورت نقدی یا نسیه تنظیم شوند، به این معنا که در قرارداد مشخص می‌شود که آیا پول به صورت فوری پرداخت می‌شود یا به صورت اقساط.
بازدهی ثابت: سرمایه گذاران می‌توانند انتظار دریافت سود مشخص و ثابتی از این اوراق را داشته باشند.
سررسیدهای کوتاه: در شرایط خاص، این اوراق ممکن است برای دوره‌های زمانی کوتاه مدت نیز منتشر شوند.
مالکیت مستقیم: صاحبان اوراق مرابحه به طور مستقیم مالک دارایی‌های مربوطه هستند و در نتیجه از مزایای آن بهره‌مند می‌شوند.
برای انتشار اوراق مرابحه، مراحل زیر باید دنبال شود:
معاملات اوراق مرابحه در بورس مشابه سایر اوراق مالی است. برای خرید یا فروش این اوراق، نیاز به داشتن کد بورسی و کد معاملاتی دارید. پس از آن، می‌توانید از طریق پنل معاملاتی کارگزاری خود درخواست خرید یا فروش را ثبت کنید.
قبل از عرضه این اوراق در بورس، قیمت گذاری انجام می‌شود. قیمت‌ها تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند نوع قرارداد مرابحه، نرخ بازده اوراق و نرخ تورم تغییر می‌کنند. به همین دلیل، قیمت معاملات ممکن است بالاتر یا پایین تر از ارزش اسمی اوراق باشد.
خریداران این اوراق می‌توانند از دو راه سود کنند: یکی از طریق دریافت بازده اوراق و دیگری از طریق تفاوت قیمت خرید و فروش.
بنابراین باید دانست که معاملات اوراق مرابحه به راحتی در بورس انجام می‌شود و خریداران می‌توانند هم از سود ثابت اوراق بهره مند شوند و هم از تغییرات قیمت‌ها سود ببرند.
اوراق مرابحه در بورس قابل معامله هستند و افرادی که می‌خواهند این اوراق را خریداری کنند، می‌توانند به صورت آنلاین از طریق کارگزاری‌ها اقدام کنند. برای انجام این معاملات، حتماً باید کد بورسی داشته باشید. برای آشنایی با سامانه سجام و نحوه گرفتن کد بورسی به مقاله مرتبط مراجعه کنید.
پذیره نویسی به فرآیندی گفته می‌شود که در آن سهام یک شرکت برای اولین بار به عموم عرضه می‌شود و افراد می‌توانند با خرید سهم، در مالکیت آن شرکت شریک شوند.
اگر یک نهاد یا سازمان قصد داشته باشد اوراق مرابحه را منتشر کند، یک بازه زمانی مشخص برای پذیره نویسی تعیین می‌کند و اطلاعیه مربوط به آن از طریق پیام ناظر در سایت شرکت مدیریت بورس تهران منتشر می‌شود.
به‌طور کلی، خرید اوراق مرابحه بسیار ساده است و به راحتی می‌توان از طریق کارگزاری‌ها این کار را انجام داد. همچنین، پذیره نویسی به معنای فرصت خرید اوراق جدیدی است که به عموم مردم عرضه می‌شود.
اوراق مرابحه به سرمایه گذاران سودی شرعی و مطابق با قوانین اقتصاد اسلامی ارائه می‌دهند. سود این اوراق بر اساس شرایط بازار سرمایه و نرخ بهره بانکی تعیین می‌شود. تمامی این اوراق دارای مبلغ اسمی ۱۰۰ هزار تومان هستند.
نحوه محاسبه سود اوراق مرابحه به این صورت است که تفاوت بین مبلغ خرید اوراق و مبلغ اسمی آن به عنوان سود در نظر گرفته می‌شود. نرخ سود این اوراق در زمان انتشار اعلام می‌شود و در طول مدت اعتبار اوراق ثابت می‌ماند.
بنابراین، اوراق مرابحه سودی مشخص و ثابت دارند که بر اساس شرایط بازار تعیین می‌شود و این سود در تمام مدت اعتبار اوراق تغییر نمی‌کند.
اوراق مرابحه، مانند هر نوع سرمایه گذاری دیگری، ریسک‌هایی را به همراه دارند. شناخت این ریسک‌ها برای داشتن یک سرمایه گذاری هوشمندانه ضروری است. دو ریسک اصلی اوراق مرابحه عبارتند از:ر
یسک تورم: وقتی نرخ تورم بالا باشد، ارزش پول شما در طول زمان کاهش می‌یابد. از آنجا که سود اوراق مرابحه ثابت است، قدرت خرید شما تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
ریسک عدم جمع آوری وجوه مورد نیاز: اگر دولت یا نهاد عمومی نتواند وجوه لازم برای بازپرداخت اصل و سود اوراق را جمع آوری کند، شما ممکن است با خطر عدم دریافت اصل و سود خود روبه رو شوید. اما وجود ضامن تا حد زیادی این ریسک را کاهش می‌دهد.
اوراق مرابحه یکی از ابزارهای مالی در بازار سرمایه هستند که به سرمایه گذاران امکان می‌دهند تا به صورت شرعی و مطابق با قوانین اقتصاد اسلامی سرمایه گذاری کنند. این اوراق به‌وسیله نهادهای دولتی یا خصوصی منتشر می‌شوند و سود آنها معمولاً ثابت است، که بر اساس شرایط بازار و نرخ بهره تعیین می‌شود. سرمایه گذاران می‌توانند از طریق خرید این اوراق از بازده ثابت و همچنین تفاوت قیمت خرید و فروش بهره‌مند شوند. با این حال، مانند هر ابزار سرمایه گذاری دیگری، اوراق مرابحه نیز با ریسک‌هایی همراه است، از جمله ریسک تورم و عدم جمع آوری وجوه مورد نیاز. آگاهی از این ریسک‌ها برای انجام یک سرمایه گذاری آگاهانه ضروری است. در کل، اوراق مرابحه گزینه ای جذاب برای سرمایه گذاران کم ریسک و کسانی است که به دنبال سود پایدار و شرعی هستند.