بانک سرمایه گذاری، به‌عنوان یک بانک واسطه‌گر مالی، نقش مهمی در سیستم مالی جهانی ایفا می‌کند. این بانک‌ها به ارائه خدمات متنوعی می‌پردازند که شامل معاملات کلان و پیچیده مالی هستند. برخی از این خدمات شامل پذیره نویسی (underwriting)، که به معنی تأمین مالی برای انتشار اوراق بهادار است، و واسطه‌گری میان صادرکنندگان اوراق بهادار و سرمایه گذاران می‌باشد.
بانک‌های سرمایه گذاری به تسهیل قراردادهای ادغام و اکتساب شرکت‌ها نیز تخصص دارند. به عبارت دیگر، این بانک‌ها به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا با یکدیگر ادغام شوند یا شرکت‌های جدیدی را خریداری کنند. این فرآیندها نیاز به تحلیل‌های دقیق و مشاوره‌های مالی دارند که بانک‌های سرمایه گذاری به‌خوبی از عهده آن‌ها برمی‌آیند. علاوه بر این، بانک‌های سرمایه گذاری به‌عنوان مشاور مالی برای مشتریان بزرگ و مهم، از جمله صندوق‌های بازنشستگی، ارگان‌های دولتی و نهادهای خصوصی، فعالیت می‌کنند. این مشاوره‌ها شامل تحلیل بازار، ارزیابی ریسک و طراحی استراتژی‌های سرمایه گذاری است.
به طور کلی، بانکداری سرمایه گذاری به‌عنوان یک پل ارتباطی میان سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها عمل می‌کند و با ارائه خدمات متنوع، به بهبود کارایی بازارهای مالی کمک می‌کند. این بانک‌ها با تسهیل تأمین مالی و ارائه مشاوره‌های تخصصی، نقش کلیدی در رشد اقتصادی و توسعه صنایع مختلف دارند.
بانک سرمایه گذاری چیست؟ (Investment Bank )
بانک سرمایه گذاری نوعی مؤسسه مالی است که به‌طور خاص در زمینه خدمات مالی و مشاوره‌ای به شرکت‌ها، دولت‌ها و دیگر نهادهای بزرگ فعالیت می‌کند. این بانک‌ها به‌عنوان واسطه گر مالی عمل کرده و نقش مهمی در تأمین مالی پروژه‌ها، معاملات بزرگ و مدیریت ریسک ایفا می‌کنند.
وظایف بانکداری سرمایه گذاری
مهم‌ترین وظیفه شرکت‌های تأمین سرمایه، انتشار اوراق بهادار جدید برای شرکت‌های متقاضی سرمایه و فروش این اوراق در بازار سرمایه است. برای درک بهتر این فعالیت، می‌توان آن را به دو بخش اصلی تقسیم کرد:
انتشار اوراق بهادار در بازار اولیه: این بخش شامل عرضه اولیه سهام شرکت‌ها، انتشار اوراق مشارکت برای اولین بار و سایر انواع اوراق بهادار است. در این مرحله، شرکت‌های تأمین سرمایه به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا اوراق خود را به سرمایه‌گذاران معرفی کرده و آن‌ها را در بازار اولیه به فروش برسانند.
بازارگردانی اوراق و سهام در بازار ثانویه: در این مرحله، شرکت‌های تأمین سرمایه به مدیریت و بازارگردانی اوراق بهادار و سهام در بازار ثانویه می‌پردازند. این فعالیت شامل تسهیل معاملات و حفظ نقدشوندگی اوراق در بازار است تا سرمایه‌گذاران بتوانند به‌راحتی اوراق خود را خرید و فروش کنند.
نقش شرکت های تأمین سرمایه در مدیریت دارایی
یکی از فعالیت‌های کلیدی شرکت‌های تأمین سرمایه، مدیریت دارایی برای شرکت‌ها و نهادهای دیگر است. این مدیریت می‌تواند شامل مدیریت صندوق‌های سرمایه گذاری باشد، مانند صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های مختلط و صندوق‌های سرمایه گذاری در سهام. این صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند و هدفشان افزایش سرمایه و ارائه بازده مطلوب به سرمایه‌گذاران است.
شرکت های تأمین سرمایه دارای تیمی از کارشناسان با تخصص‌های مختلف در بازار سرمایه هستند. این تخصص به آن‌ها این امکان را می‌دهد که استراتژی‌های متنوعی برای مدیریت منابع مالی تدوین کنند. در شرایط مختلف بازار، می‌توانند از استراتژی‌های متفاوتی استفاده کنند تا ریسک را کاهش دهند و بازده را افزایش دهند.
به همین دلیل، اگر صندوق‌های سرمایه گذاری تحت نظارت یک شرکت تأمین سرمایه معتبر فعالیت کنند، می توانند گزینه‌ای مناسب برای سرمایه گذاری افراد عادی باشند. این افراد معمولاً تخصصی در حوزه سرمایه گذاری ندارند و ممکن است وقت کافی برای بررسی بازارهای مالی نداشته باشند. با سپردن سرمایه گذاری‌های خود به این صندوق‌ها، آن‌ها می توانند از دانش و تجربه کارشناسان استفاده کنند و در عین حال ریسک کمتری را متحمل شوند. بنابراین مدیریت دارایی توسط شرکت‌های تأمین سرمایه نه تنها به بهینه سازی سرمایه گذاری‌ها کمک می‌کند، بلکه به افراد عادی این امکان را می‌دهد که در دنیای پیچیده سرمایه گذاری فعال باشند، حتی اگر تخصص خاصی در این زمینه نداشته باشند.
نقش بانک‌های سرمایه گذاری در اقتصاد چیست؟
بانک‌های سرمایه گذاری با تسهیل جریان سرمایه و تأمین مالی پروژه‌های بزرگ، به رشد اقتصادی و توسعه صنایع مختلف کمک می‌کنند. آن‌ها به شرکت‌ها و دولت‌ها در تأمین منابع مالی نیازشان کمک کرده و به این ترتیب به ایجاد شغل و افزایش تولید ناخالص داخلی (GDP) کمک می کنند.
بانک‌های سرمایه گذاری نقش بسیار مهمی در اقتصاد دارند و با تسهیل جریان سرمایه و تأمین مالی پروژه‌های بزرگ، به رشد اقتصادی و توسعه صنایع مختلف کمک می‌کنند. در ادامه، بیشتر به این موضوع می پردازیم:
- تسهیل جریان سرمایه
- تأمین مالی پروژه های بزرگ
- ایجاد شغل
- افزایش تولید ناخالص داخلی (GDP)
- حمایت از نوآوری و توسعه فناوری
１. تسهیل جریان سرمایه
بانک‌های سرمایه گذاری به‌عنوان واسطه‌های مالی عمل می‌کنند که سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها را به هم متصل می‌کنند. آن‌ها منابع مالی را از سرمایه‌گذاران جمع‌آوری کرده و این منابع را به پروژه‌ها و شرکت‌هایی که به تأمین مالی نیاز دارند، تخصیص می‌دهند. این فرآیند به جریان آزاد سرمایه کمک می‌کند و اطمینان می‌دهد که پول به‌طور مؤثری در بخش‌های مختلف اقتصادی استفاده می‌شود.
２. تأمین مالی پروژه های بزرگ
بانک‌های سرمایه گذاری به شرکت ها و دولت‌ها کمک می کنند تا پروژه‌های بزرگی را که نیاز به سرمایه گذاری قابل توجهی دارند، تأمین مالی کنند. این پروژه‌ها می‌توانند شامل ساخت زیرساخت‌های عمومی، توسعه فناوری‌های نوین، یا راه اندازی کارخانه‌های تولیدی جدید باشند. با تأمین مالی این پروژه‌ها، بانک‌های سرمایه گذاری به رشد و گسترش صنایع مختلف کمک می‌کنند.
３. ایجاد شغل
تأمین مالی پروژه‌های بزرگ به طور مستقیم با ایجاد شغل مرتبط است. هنگامی که یک پروژه بزرگ راه‌اندازی می‌شود، نیاز به نیروی کار برای انجام آن پروژه وجود دارد. این به معنای استخدام افراد جدید و افزایش فرصت‌های شغلی در بخش‌های مختلف اقتصادی است. بنابراین، بانک‌های سرمایه گذاری با تأمین منابع مالی برای پروژه‌ها، به‌طور غیرمستقیم به کاهش نرخ بیکاری کمک می‌کنند.
４. افزایش تولید ناخالص داخلی (GDP)
تأمین مالی پروژه‌های بزرگ و ایجاد شغل به‌طور مستقیم بر تولید ناخالص داخلی (GDP) تأثیر می‌گذارد. هنگامی که صنایع جدید راه‌اندازی می‌شوند و تولید افزایش می‌یابد، این امر به افزایش GDP کمک می‌کند. همچنین، با افزایش اشتغال، درآمد خانوارها نیز افزایش می‌یابد و این امر باعث افزایش مصرف و تقاضا در اقتصاد می‌شود. در نتیجه، بانک‌های سرمایه گذاری با تأمین مالی پروژه‌های بزرگ و ایجاد شغل، به رشد اقتصادی و افزایش تولید ناخالص داخلی کمک می‌کنند.
５. حمایت از نوآوری و توسعه فناوری
بانک‌های سرمایه گذاری به‌ویژه در تأمین مالی پروژه‌های فناوری و نوآوری نقش مهمی دارند. آن‌ها به استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپا کمک می‌کنند تا منابع مالی لازم برای توسعه محصولات و خدمات جدید را به‌دست آورند. این حمایت از نوآوری و تکنولوژی‌های نوین نه‌تنها به رشد و توسعه صنایع کمک می‌کند، بلکه به بهبود کیفیت زندگی و افزایش رقابت‌پذیری اقتصاد نیز می‌انجامد.
مشاوره‌های شرکت‌های تأمین سرمایه
شرکت‌های تأمین سرمایه در زمینه های مختلفی مشاوره ارائه می کنند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روش‌های بهینه برای تأمین مالی: شامل مبلغ منابع مورد نیاز و زمان بندی تأمین مالی.
- پیشنهاد روش و زمان‌بندی مناسب برای عرضه اوراق بهادار.
- قیمت گذاری اوراق بهاداری که ناشر قصد عرضه آن را دارد.
- ثبت اوراق بهادار و دریافت مجوزهای لازم برای عرضه.
- ادغام، تملک و تجدید ساختار مالی و سازمانی شرکت‌ها.
- مدیریت ریسک: کمک به شناسایی و کاهش ریسک‌های مالی. (مدیریت ریسک در بورس به چه معناست؟)
- سرمایه گذاری: ارائه مشاوره در زمینه انتخاب گزینه‌های سرمایه گذاری مناسب.
- زمینه های دیگر: شامل خدمات مشاوره ای در حوزه‌های مختلف مالی و اقتصادی.
تفاوت بانک سرمایه گذاری با بانک معمولی
بانک‌ها و شرکت‌های تأمین سرمایه نقش‌های متفاوتی در سیستم مالی دارند که به شرح زیر است:
- نوع فعالیت
- منابع مالی
- منابع درآمدی
- نیاز به سرمایه اولیه
- نقش در بازار سرمایه
نوع فعالیت
بانک‌ها به‌عنوان مؤسسات سپرده پذیر، پول را از افراد حقیقی و حقوقی به‌صورت سپرده جذب کرده و سپس وام می‌دهند.
شرکت‌های تأمین سرمایه سپرده پذیر نیستند و تنها به تأمین مالی برای شرکت‌ها و افراد حقوقی می‌پردازند.
منابع مالی
بانک‌ها به‌طور عمده با پول سر و کار دارند و فعالیت‌هایشان بر اساس نرخ بهره و سود سپرده‌ها است.
شرکت‌های تأمین سرمایه به بازارهای مالی مرتبط هستند و با انواع سرمایه، از جمله اوراق بهادار، سروکار دارند.
منابع درآمدی
بانک‌ها عمدتاً درآمد خود را از طریق نرخ بهره و سود وام‌ها و سپرده‌ها به دست می‌آورند.
شرکت های تأمین سرمایه درآمد خود را از کارمزدها و مشاوره های سرمایه گذاری کسب می‌کنند.
نیاز به سرمایه اولیه
برای تأمین سرمایه از شرکت‌های تأمین سرمایه، نیازی به سرمایه اولیه نیست، در حالی که بانک‌ها معمولاً شرایط خاصی برای اعطای وام دارند.
نقش در بازار سرمایه
بانک‌های سرمایه گذاری، که نوعی خاص از شرکت‌های تأمین سرمایه هستند، به انتشار اوراق بهادار و تأمین سرمایه برای شرکت‌های بزرگ می پردازند.
شرکت‌های تأمین سرمایه همچنین مشاوره‌هایی برای بهبود منابع مالی شرکت‌ها ارائه می‌دهند و به آن‌ها در انتخاب بهترین روش های تأمین مالی کمک می کنند.
شرکت‌های تأمین سرمایه در ایران
شرکت‌های تأمین سرمایه در واقع معادل بانک‌های سرمایه گذاری (Investment Banks) در سطح جهانی هستند و به عنوان یکی از بخش‌های سیستم بانکی فعالیت می‌کنند. اما در ایران، این شرکت‌ها تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند و به‌صورت مستقل عمل می کنند. برای انجام فعالیت‌های تأمین سرمایه، این شرکت‌ها باید حداقل سرمایه ای معادل هزار میلیارد تومان داشته باشند.
برای مشاهده لیست نهادهای مالی مجاز در ایران، می‌توانید به وب‌سایت www.seo.ir مراجعه کنید. در این درگاه، اطلاعاتی از جمله نوع نهاد مالی، شماره ثبت سازمان، تاریخ ثبت، ایمیل، نام مدیرعامل، آدرس و تلفن دفتر مرکزی، شناسه ملی و شماره ثبت در دسترس است.
از جمله لیست شرکت های تامین سرمایه در ایران می توان به تأمین سرمایه بانک مسکن، تأمین سرمایه بانک ملت، تأمین سرمایه تمدن، تأمین سرمایه سپهر، تأمین سرمایه کاردان، تأمین سرمایه لوتوس پارسیان ، تأمین سرمایه نوین اشاره کرد.
درآمد شرکت‌های تأمین سرمایه
شرکت‌های تأمین سرمایه درآمد خود را از چند منبع مختلف به دست می آورند. یکی از اصلی ترین روش‌ها، دریافت دستمزد برای خدماتی است که ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، وقتی این شرکت‌ها به یک سازمان در مورد مدیریت دارایی هایش مشاوره می‌دهند، هزینه‌ای به عنوان حق مشاوره دریافت می‌کنند.
اما مهم ترین منبع درآمد آن‌ها از پذیرش ریسک‌های مالی در فرآیند پذیره نویسی اوراق بهادار است. این شرکت‌ها برای پذیره‌نویسی اوراق (که یعنی انتشار و فروش اوراق برای اولین بار) و همچنین بازارگردانی این اوراق (که به معنی واسطه‌گری برای خرید و فروش در بازار ثانویه است) کارمزد دریافت می‌کنند. سازمان بورس و اوراق بهادار میزان این کارمزدها را تعیین می‌کند.
به‌طور کلی، درآمدهای شرکت‌های تأمین سرمایه شامل موارد زیر است:
- کارمزد پذیره نویسی: درآمد ناشی از انتشار اوراق در بازار اولیه.
- کارمزد بازارگردانی: درآمد از خدمات مرتبط با خرید و فروش اوراق در بازار ثانویه.
- حق مشاوره: درآمد حاصل از مشاوره برای عرضه و پذیرش اوراق.
- معاملات با سرمایه خود: درآمد از خرید و فروش اوراق با سرمایه خود شرکت.
- مدیریت دارایی: درآمد از مدیریت صندوق‌های سرمایه گذاری و دارایی‌ها.
آیا شرکت‌های تامین سرمایه می‌توانند وام بدهند؟
شرکت های تأمین سرمایه به‌طور مستقیم وام نمی دهند. وظیفه اصلی آن‌ها تأمین مالی برای شرکت ها و نهادهای حقوقی از طریق روش‌هایی مانند پذیرش اوراق بهادار، مشاوره سرمایه گذاری و بازارگردانی است. آن‌ها معمولاً به انتشار اوراق بهادار می پردازند تا سرمایه مورد نیاز سازمان‌ها را تأمین کنند، اما نقش بانک‌ها در اعطای وام را ندارند.
آیا شرکت‌های تأمین سرمایه می‌توانند به بورس ورود کنند؟
بله، شرکت‌های تأمین سرمایه می‌توانند به بورس ورود کنند. در حال حاضر، از ۹ شرکت تأمین سرمایه ایرانی، سهام ۶ شرکت در بورس معامله می‌شود:
- تأمین سرمایه ملت (نماد: تملت)
- تأمین سرمایه سپهر (نماد: وسپهر)
- تأمین سرمایه لوتوس پارسیان (نماد: لوتوس)
- تأمین سرمایه امین (نماد: امین)
- تأمین سرمایه امید (نماد: امید)
- تأمین سرمایه نوین (نماد: تنوین)
به طور کلی، این شرکت‌ها به‌عنوان سهامی خاص تأسیس می‌شوند، اما برای ورود به بورس، باید ابتدا به سهامی عام تبدیل شوند و سپس مراحل پذیره‌نویسی و ورود به یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را طی کنند (که به این فرایند، عرضه اولیه گفته می‌شود).
جمع بندی
بانکداری سرمایه گذاری به مجموعه ای از خدمات مالی و مشاوره ای اطلاق می‌شود که به شرکت‌ها، دولت‌ها و نهادهای دیگر در زمینه تأمین مالی، مدیریت دارایی و انجام معاملات مالی کمک می‌کند. این نوع بانکداری از طریق روش‌های مختلفی مانند انتشار اوراق بهادار، مشاوره در زمینه ادغام و تملیک، و تأمین مالی پروژه‌ها فعالیت می‌کند. بانک‌های سرمایه گذاری به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا از طریق انتشار اوراق بهادار، سرمایه مورد نیاز خود را جذب کنند و در زمینه‌های مختلف همچون ادغام و تملیک به مشتریان مشاوره می‌دهند. آن‌ها همچنین ابزارهای مالی را برای مدیریت ریسک‌های مالی و نوسانات بازار ارائه می‌دهند و در خرید و فروش اوراق بهادار در بازار ثانویه نقش دارند. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل‌های عمیق بازار و تحقیقات مالی که توسط این بانک‌ها انجام می‌شود، به سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری کمک می‌کند. در کل، بانکداری سرمایه گذاری بخشی حیاتی از نظام مالی جهانی است و با تسهیل دسترسی به سرمایه و مشاوره‌های مالی، به رشد و توسعه اقتصادی کمک می‌کند.
