صندوق سرمایه گذاری شاخصی یکی از انواع صندوق های سرمایه گذاری است. عملکرد این صندوق بر اساس سرمایه گذاری روی سهم هایی است که در اصطلاح سهم های شاخص ساز هستند. سهم های شاخص ساز سهام شرکت های بزرگ و معتبری هستند که دارایی بسیار بالاتری نسبت دیگر شرکت ها دارند و تاثیر بسزایی بر تغییرات شاخص بازار دارند. شاخص کل بورس یکی از اصطلاح هایی است که رقم آن را به طور روزانه از شبکه های خبری زیاد شنیده اید. شاخص بورس به میانگین فعالیت نمادهایی در بورس اشاره دارد که فعال هستند. در این بین شرکت های بزرگ تاثیر بیشتری بر رقم شاخص بورس دارند. بنابراین از اهمیت بالاتری نیز برخوردار هستند. حال در صندوق های سرمایه گذاری شاخصی تلاش مدیران صندوق بر سرمایه گذاری روی یکی از این شاخص های مهم است. برای این صندوق ها مدیران تلاش می کنند سبدی از اوراق بهادار ایجاد کنند که ترکیبی متناسب از وزن های مختلف یک شاخص مبنا باشد. بعضی از این شاخص های بزرگ که مورد نظر مدیران صندوق های سرمایه گذاری شاخصی در بازار بورس ایران است شامل شاخص کل بورس، شاخص کل هم وزن شاخص ۵۰ شرکت برتر و شاخص ۳۰ شرکت برتر است. بنابراین پرتفوی صندوق شاخص شامل اوراقی است که با یکی از شاخص های مهم بازار مطابقت دارد.
هدف صندوق سرمایه گذاری شاخصی
هدف صندوق های شاخصی انطباق پرتفوی سرمایه گذاری با شاخص بازار سهام است. آنها سعی دارند بیشتر سرمایه شان را در بازارهای شاخص سازی سرمایه گذاری کنند که مورد نظرشان است. بنابراین منابع سرمایه در صندوق شاخصی، بر اساس الگوی تعیین شده برای یکی از شاخص های موجود در بازار اعمال می شود. در حال حاضر صندوق های شاخصی فعال در ایران ۴ صندوق هستند. در صندوق های شاخصی سود سهام و سود سرمایه به سرمایه داران به طور منظم پرداخت می شود. این صندوق ها از اطمینان بالایی برخوردار هستند. در این صندوق ها به طور کلی ۸۰ درصد از دارایی روی سهم هایی که شاخص ساز و بزرگ هستند سرمایه گذاری می شود. و مابقی دارایی به اوراق با درآمد ثابت یا اوراق قرضه تعلق دارد. به طور کلی مدیران صندوق های شاخصی می توانند روی هر نوع شاخصی ورود کنند اما آنچه در ایران شانس ورود پیدا کرده است، شاخص بازار بورس است که اکثر صندوق های شاخصی روی آن تمرکز کرده اند.
انواع صندوقهای شاخصی در ایران
صندوق های شاخصی فعال در ایران کم هستند و تعداد آنها به ۴ صندوق محدود است. سه صندوق شاخصی و یک صندوق مبتنی بر شاخص در ایران فعال هستند.
صندوق های شاخصی در ایران بر مبنای شاخص کل بورس فعال هستند و سرمایه گذاری آنها از طریق سامانه معاملات آنلاین سهام انجام می گیرد.
- صندوق سرمایه گذاری شاخصی کارآفرین (صدور و ابطال)
- صندوق سرمایه گذاری شاخصی کاردان (ETF)
- صندوق سرمایه گذاری شاخصی بازار آشنا (ETF)
- صندوق سرمایه گذاری شاخص ۳۰ شرکت بزرگ فیروزه (ETF)
ترکیب دارایی صندوق های شاخصی
هر صندوق سرمایه گذاری دارای استراتژی مربوط به خود است. در صندوق های شاخصی بیشتر سهام شرکت های بزرگ خریداری می شود و از این جهت بیشتر شبیه به صندوق های سهامی هستند. در اصل تفاوت صندوق های سهامی و صندوق های شاخصی در سهامی است که خریداری می کنند. برای صندوق های سهامی هر سهامی که سودآور باشد برای خرید مناسب است و روی آن سرمایه گذاری می کنند و به تاثیر آن سهام بر روی شاخص توجهی نمی کنند. اما در صندوق شاخصی بیشتر تمایل به خرید سهام شرکت های بزرگ است که تاثیر زیادی بر شاخص های اصلی و هم در بازار بورس دارند.
ریسک صندوق های شاخصی نسبت به صندوق های سهامی پایین تر است به همین دلیل مشارکت زیادی برای خرید سهام این صندوق ها وجود دارد. معمولا به افرادی که تمایل به سرمایه گذاری مطمئن در بورس دارند، مشارکت در صندوق های شاخصی پیشنهاد می شود.
نحوه عملکرد صندوق های شاخصی
برخی از صندوق های شاخصی به صورت قابل معامله ETF فعالیت می کنند. یعنی به صورت سهام در بورس ارائه می شوند. برای اینکه بتوانید در این صندوق ها سرمایه گذاری کنید نیاز به داشتن کد بورسی و عضویت در یک کارگزاری معتبر دارید.
برای خرید واحدهای صندوق های شاخصی که به حالت عادی معامله می شوند، از طریق وبسایت رسمی شرکت یا دفتر نمایندگی شرکت باید اقدام کنید.
مزایا و معایب صندوق های شاخصی
بدون شک هر نوع صندوقی می تواند مزایا و معایب خود را به همراه داشته باشد.
مزایا صندوق های شاخصی
کاهش هزینه های سبدگردانی
کاهش هزینه های کارمزد مدیریت صندوق
احتمال کسب سود بالا از نوسانات بازار
معایب صندوق های شاخصی
انعطاف پذیر نبودن به خصوص در شرایط مختلف بازار
احتمال ریسک کاهش قیمت واحدهای صندوق
سوالات متداول
جمع بندی
صندوق های سرمایه گذاری شاخصی که تعداد آنها روبه افزایش است بر مبنای بازدهی برابر با یکی از شاخص های مهم بازار سرمایه فعالیت می کنند. هدف اصلی آنها پیروی از یک شاخص مبنا است. در طول مقاله گفتیم که تفاوت صندوق شاخصی با صندوق سهامی در سهامی است که بر روی آن سرمایه گذاری می شود. در صندوق شاخصی روی سهامی تمرکز می شود که تاثیر زیادی روی شاخص بازار دارد در حالی که در صندوق سهامی توجهی به این موضوع نمی شود.
