سبد سهام یا پرتفوی چیست؟

پرتفوی یا سبد سهام همان دارایی هایی است که سهامداران در بورس با آنها سرمایه گذاری کرده اند. دارایی های افراد بنا به دلایل مختلفی صرف خرید سهام، اوراق قرضه، کالا ارز و غیره می شود. به طور کلی سبد دارایی یا سبد سهام به مجموعه ای از دارایی های بورسی اشاره دارد که سهامداران سعی دارند با ترکیب آنها سود بیشتر و بالاتری ببرند. در این مطلب از سبدگردان نوویرا سعی برآن داریم این مفهوم را بیشتر شرح دهیم. در ادامه همراه ما باشید.

سبد سهام چیست؟

همانطور که می دانید سهامداران برای کسب سود بیشتر وارد بورس شده و با هر میزان دارایی که دارند متناسب آن خریدهایی را انجام می دهند. یعنی پول خود را صرف خرید سهام، اوراق قرضه، سهام کالا، ارز و بسیاری موارد از این قبیل می کنند.

شاید شما با مثال ( همه تخم مرغ های خود را در یک سبد قرار ندهید) آشنا باشید. با این مثال بهتر می توانید متوجه مفهوم سبد سهام شوید. سهامداران بورسی سعی می کنند با تنوع بخشیدن به دارایی های خود ریسک ناشی از سرمایه گذاری را کاهش دهند و به سود بالاتری دست پیدا کنند. به این ترتیب اگر در یک دارایی ضرر کنند و نتوانند به سوددهی خوبی برسند با سود قسمت دیگری از دارایی خود، می توانند این ضرر را جبران کنند.

در بین سهامداران سبد سهام به سبد پرتفوی نیز مرسوم است. یعنی افراد در سبد سهام خود مجموعه ای از چندین سهم مختلف از شرکت ها را خریداری کرده اند. پرتفوی سهامی اشاره به مجموعه ای از سهام های مناسب از شرکت ها و صنایع مختلف در بازار است که منجر به کاهش ریسک غیرسیستماتیک شده و بازدهی مناسبی را برای سهامدار فراهم می کند.

ما قبلا در مطلب انواع ریسک سرمایه گذاری در مورد اهمیت این موضوع در بازار مالی بورس صحبت کرده ایم.

چرا باید سبد سهام تشکیل دهیم؟

اگر بخواهیم به زبان ساده مفهوم و دلیل ایجاد سبد سهام یا پرتفوی را توضیح دهیم باید بگویم برای اینکه بتوانیم ریسک ناشی از سرمایه گذاری را کاهش داده و آن را مدیریت کنیم نیاز به تشکیل پرتفوی داریم. پرتفوی به ترکیبی از دارایی ها گفته می شود که سهامدار آنها را برای سرمایه گذاری انتخاب می کند. ایجاد تنوع در دارایی ها در بین سهامداران بورسی به عنوان یک قانون شناخته می شود و اهمیت بسیار زیادی دارد. مدیریت دارایی برای کسب سود موضوع بسیار با اهمیتی است به همین دلیل سهامدار باید بتواند با تنوع بخشیدن به سبد پرتفوی خودش ضرر حاصل از یک دارایی را با سود دارایی دیگری جبران کند.

اگر فردی بخواهد همه دارایی خودش را در یک دارایی صرف کند، با کاهش ارزش آن دارایی چه اتفاقی می افتد؟ بدیهی است که همه سرمایه خودش را از دست می دهد و ضرر بسیار بزرگی می کند. اما اگر این فرد بتواند دارایی را در بخش های مختلفی تقسیم کند با نوسان بازار و کاهش یا افزایش قیمت ها، جلوی ضرر هنگفت را می گیرد. برای کاهش ریسک سیستماتیک خصوصا برای افراد ریسک گریز، تشکیل سبد سهام یک ضرورت به حساب می آید.

مزیت های مهم تشکیل سبد سهام چیست؟

به غیر از اینکه تشکیل سبد سهام یا پرتفوی ریسک سرمایه گذاری را کاهش می دهد چه مزیت مهم دیگری دارد؟ آیا افرادی هم که در سطح خرد وارد بازار بورس شده و می خواهند سرمایه گذاری داشته باشند باید سبد سهام تشکیل دهند؟ این سوالی است که اغلب تازه واردان بورسی می پرسند. مدیریت دارایی ها امر بسیار مهمی است که برای داشتن سرمایه گذاری مناسب چه در سطح کلان و چه در سطح خرد به آن نیاز خواهید داشت. کسی که سرمایه گذاری می کند می تواند با بررسی بازارهای مختلف  یک پرتفوی مناسب از همه بازارها داشته باشد. بازارهای مختلفی مثل بازار طلا، مسکن، خودرو و غیره در بورس وجود دارند. حال در هر کدام از این بازارها می توان پرتفوی متنوعی را انتخاب کرد. صنایع مختلف را بررسی کرده و نمادهای خوب را انتخاب کرد. در این شرایط پرتفوی متنوع می تواند بازدهی بسیار مناسبی را برای افراد ایجاد کند.

بنابراین با تشکیل سبد علاوه بر کاهش ریسک سرمایه گذاری به مزایای دیگری نیز دست پیدا خواهید کرد. از جمله این مزایا:

• کسب بازدهی مناسب با توجه به میزان ریسک پذیری سرمایه گذار
• داشتن آرامش ذهنی  و خیال آسوده تر با توجه به نوسانات و شرایط مختلف بازار
• امکان جابجایی دارایی ها با توجه به شرایط
• کاهش اشتباهات در سرمایه گذاری

به طور کلی فردی که  سبد سهامی تشکیل می دهد می تواند خیال خود را از چندین جهت آسوده کند و مدیریت سرمایه گذاری خوبی داشته باشد. بهتر است افراد تنوع بخشیدن به دارایی ها را به عنوان یک اصل بپذیرند تا بتوانند در بازار مالی به سود برسند. در این شرایط افراد به راحتی می توانند دارایی خود را جابه جا کرده سهام مورد نظر را خرید و فروش کنند. بخشی از دارایی را از بورس خارج کنند یا دارایی بیشتری را در یک دارایی خاصی اضافه کنند و به این ترتیب نقدینگی بالاتری دارند، ریسک سرمایه گذاری کمتری را پذیرا می شوند. به این ترتیب می توانند منطقی تر عمل کرده و با کاهش هیجانات بازار مدیریت قوی تری بر روی دارایی خود داشته باشند.

مدیریت سبد سهام

بهینه سازی سبد سهام از جمله مهمترین اموری است که افراد باید در نظر داشته باشند. در هنگام تشکیل سبد سهام این امر را به خاطر داشته باشید و به مرور زمان در بازه های زمانی مختلف باید این مورد را بررسی کنید. این طور نیست که گمان کنید در ابتدا باید چینش بسیار قوی داشته باشید. با منطق پیش بروید و سعی کنید دارایی خود را برای مواردی اختصاص دهید که عملکرد بالاتری از خودشان نشان داده اند. به این ترتیب به مرور زمان کل بازدهی سبد پرتفوی خود را بررسی کرده و می توانید در خصوص تعویض سهم ها و دارایی خود تصمیم گیری کنید.

 یک سبد سهام می تواند شامل سهام، اوراق مشتقه، گواهی سپرده کالایی، اوراق بدهی، اوراق با درآمد ثابت و بسیاری از موارد دیگر باشد. بسیاری از اوراق مشتقه مثل اختیار معامله یا قراردادهای آتی هم می تواند بخشی از دارایی سبد پرتفوی شما را تشکیل دهید. انتخاب هوشمندانه و مدیریت قوی سبد می تواند برگ برنده شما در معاملات بورسی باشد.

حال برای اینکه بتوانید سبد سهامی خودتان را به صورت بهینه تنظیم کنید، نکاتی را به شما خاطر نشان می کنیم.

نکات مهم در بهینه سازی سبد سهام

ترکیب دارایی ها با تنوع مناسب می تواند کارایی و عملکرد بسیار مناسبی را به شما بدهد. در ادامه این نکات را در هنگام چینش سبد سهامی تان در نظر داشته باشید:

سعی کنید انواع اوراق بهادار را انتخاب کنید.

برای تنوع بخشیدن به سبد سهامی خوشبختانه در بورس گزینه های مختلفی پیش روی شماست. خرید اوراق یا سهام یک شرکت به تنهایی پیشنهاد نمی شود و ریسک بالایی دارد. برای مدیریت ریسک بهتر سعی کنید از انواع اوراق بهادار مثل اوراق با درآمد ثابت یا خرید صندوق کالایی یا انواع ابزار مشتقه که کمک میکنند ریسک معاملات به حداقل برسد، به صورت ترکیبی استفاده کنید. یعنی چند درصد از دارایی خود را صرف خرید انواع مختلف اوراق بهادار کنید.

از همه فرصت های ریسک استفاده کنید.

سعی کنید از همه فرصت هایی که بازار در اختیار شما قرار می دهد استفاده کنید تا به بازدهی مطلوبی دست پیدا کنید. ترکیب مناسب از سهام کم ریسک نقد شونده و سهام بزرگ و کوچک در بازار می تواند سبد شما را بهینه کند.

صنایع مختلف و پیش رو را بشناسید و بر روی آنها سرمایه گذاری کنید.

در دوره های زمانی مختلف صنایع گوناگون فرصت رشد بالایی دارند. مثلا دوران تحریم یا نوسان نرخ دلار باعث میشود در برخی صنایع که خرید و فروش دلاری است و تاثیر مستقیمی بر کسب و کار آنها دارد، بازدهی و رونق بیشتری وجود داشته باشد.مثلا اگر دلار با رشد همراه باشد، صنایع دلاری موفق تر عمل می کنند.

ایجاد تناسب و وزن متناسب دارایی ها

به عنوان مثال سهمی را خریداری نکنید که نزدیک به ۸۰ درصد از دارایی شما را به خود اختصاص دهد. در این صورت ریسک سبد شما بالاست و تمام پرتفوی شما تحت تاثیر این عامل قرار خواهد گرفت. چینش مناسب و تناسب بیین سهام های مختلف یک ترکیب برنده را برای شما رقم خواهد زد.

ریسک پرتفوی سهام

همواره ریسک ریزش قیمت یا افزایش قیمت وجود دارد. سهامداران با توجه به میزان ریسک پذیری خود می توانند بسیار محافظه کارانه اقدام کنند یا بسیار جسور باشند. اما در این بین مدیریت ریسک و رعایت بحث مالی رفتاری یا behavioral finance باعث می شود از هیجانات کاذب دوری کنید و بتوانید پرتفوی مناسبی را برای خودتان تشکیل دهید. با تنوع بخشیدن به سبد سهام می توانید ریسک پرتفوی خود را کاهش دهید. در نظر داشته باشید که اگر همه دارایی خود را به یک نوع سهام اختصاص دهید و با توجه به شرایط جامعه آن صنعت با ریزش همراه باشد. مثلا در صنعت املاک سرمایه گذاری کرده اید و خرید و فروش ملک در بازار با رکود همراه شده است. در این صورت نقدینگی شما با چالش جدی روبه رو خواهد شد و ارزش سهامتان نیز کاهش پیدا می کند. با ترکیب و تخصیص دارایی به موارد مختلف ریسک پرتفوی را مدیریت می کنید.

انواع پرتفوی سهام

همانطور که تا به اینجا متوجه شده اید، چینش دارایی و ترکیب دارایی در سبد سهام شما می تواند برگ برنده یا سقوط شما در بازار باشد. بنابراین بسیار مهم است که با توجه به ویژگی های شخصیتی خودتان سبد پرتفوی را به خوبی ایجاد کنید. برخی از انواع رایج سبدهای سهامی شامل موارد زیر است:

• پرتفوی ترکیبی
• پرتفوی تهاجمی محور یا جسورانه
• پرتفوی تدافعی محور و محافظه کارانه
• پرتفوی متمرکز بر درآمد حاصل از سهم
• پرتفوی سفته بازانه متمرکز بر سهم

سوالات متداول

جمع بندی

در این بحث به این موضوع پرداختیم که سبد سهام یا پرتفوی چیست و چگونه می توانیم بهترین پرتفوی را برای خودمان تشکیل دهیم. خوشبختانه در بازار بورس انواع مختلف صنایع حضور فعال دارند و ترکیب مختلفی از بازارهای پرریسک و پربازده و کم ریسک و محافظه کارانه وجود دارد. با این شرایط افراد می توانند با ترکیب مناسبی از دارایی ها سبد سهامی قوی برای خودشان تشکیل دهند.

خبر خوب این است که سهامداران در این بازار تنها نیستند. با سرمایه گذاری و همکاری با شرکت های سبد گردان می توانید بهترین سبدسهامی را برای خودتان تشکییل دهید. مدیریت قوی و شناخت بازار برای بازدهی بالا حرف اول را می زند. مدیران صندوق های سرمایه گذاری و سبدگردانی بهترین گزینه برای ورود به بازار بورس و آشنایی شما با این نحوه سوددهی از بازار مالی است. درباره سبدگردانی نوویرا می توانید از این صفحه به اطلاعات مهم تری دست پیا کنید. اگر نمیدانید سبدگردانی چیست این موضوع را از دست ندهید.