نرخ بازده مورد نیاز (RRR) به حداقل سودی اشاره دارد که یک سرمایه‌گذار انتظار دارد از سرمایه‌گذاری خود کسب کند. این نرخ به عنوان معیاری برای ارزیابی و مقایسه گزینه‌های سرمایه‌گذاری مختلف عمل می‌کند و به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در مورد تخصیص منابع مالی خود بگیرند. اگر بازده یک سرمایه‌گذاری کمتر از این نرخ باشد، سرمایه‌گذار آن را گزینه مناسبی نمی‌داند. در ادامه با نوویرا همراه باشید.
اهمیت نرخ بازده مورد نیاز
نرخ بازده مورد نیاز به دلایل مختلفی اهمیت دارد. در ادامه به چند مورد اشاره می کنیم.
با تعیین حداقل سود مورد انتظار، سرمایه‌گذاران می‌توانند گزینه‌های نامناسب را از ابتدا حذف کنند و از سردرگمی جلوگیری کنند.
RRR به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا گزینه‌های مختلف را بر اساس ریسک و بازده مقایسه کنند و تصمیم بگیرند که آیا بازده بالای یک گزینه، ریسک آن را توجیه می‌کند یا خیر.
محاسبه RRR به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا اهداف خود را مشخص کنند، مانند اینکه آیا به دنبال سود ناگهانی هستند یا درآمد ثابت.
سرمایه‌گذاران با تحمل ریسک پایین معمولاً RRR کمتری را انتخاب می‌کنند، در حالی که سرمایه‌گذاران با تحمل ریسک بالا ممکن است RRR بالاتری را ترجیح دهند. به همین دلیل شناخت فرد سرمایه گذار از خود بسیار با اهمیت است.
بیشتر بدانید: بازده سرمایه گذاری چیست؟
عوامل مؤثر در محاسبه RRR
محاسبه نرخ بازده مورد نیاز (RRR) یک فرآیند پیچیده است که باید به عوامل مختلفی توجه شود. این عوامل به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در زمینه سرمایه‌گذاری اتخاذ کنند. در ادامه به بررسی این عوامل می‌پردازیم:
تحمل ریسک: سرمایه‌گذاران با تحمل ریسک بالا ممکن است RRR بالاتری را بپذیرند.
بازه زمانی سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت معمولاً نیاز به RRR بالاتری دارند.
اهداف سرمایه‌گذاری: اهداف مختلف می‌توانند بر RRR تأثیر بگذارند.
تورم: برای جبران اثرات تورم، سرمایه‌گذاران به RRR بالاتری نیاز دارند.
نقدشوندگی: دارایی‌های با نقدشوندگی پایین معمولاً نیاز به RRR بالاتری دارند.
۱. تحمل ریسک
تحمل ریسک یکی از مهم‌ترین عوامل در تعیین RRR است. سرمایه‌گذاران مختلف ممکن است سطوح متفاوتی از ریسک را بپذیرند. به طور کلی:
سرمایه‌گذاران با تحمل ریسک پایین: این دسته از سرمایه‌گذاران معمولاً به دنبال سرمایه‌گذاری‌های با ثبات و کم‌ریسک هستند و بنابراین RRR کمتری را تعیین می‌کنند. آن‌ها بیشتر به سرمایه‌گذاری‌های با ضمانت بازدهی ثابت مانند اوراق قرضه توجه دارند.
سرمایه‌گذاران با تحمل ریسک بالا: این افراد ممکن است به دنبال سودهای بالاتر از طریق سرمایه‌گذاری در سهام و دارایی‌های با ریسک بالا باشند. آن‌ها RRR بالاتری را برای جبران ریسک‌های بیشتر در نظر می‌گیرند.
۲. اهداف سرمایه‌گذاری
اهداف سرمایه‌گذاری هر فرد یا شرکتی می‌تواند تأثیر زیادی بر RRR داشته باشد:
سرمایه‌گذاری برای بازنشستگی: افرادی که به دنبال تأمین مالی برای دوران بازنشستگی هستند، معمولاً RRR پایین‌تری را انتخاب می‌کنند زیرا آن‌ها به ثبات و حفظ سرمایه بیشتر از کسب سود سریع اهمیت می‌دهند.
سرمایه‌گذاری برای خرید یک خانه: سرمایه‌گذارانی که به دنبال خرید خانه هستند، ممکن است RRR بالاتری را در نظر بگیرند تا بتوانند در زمان مناسب پول کافی جمع‌آوری کنند.
سرمایه‌گذاری برای رشد سریع: شرکت‌هایی که به دنبال رشد سریع و افزایش درآمد هستند، معمولاً RRR بالاتری را برای جذب سرمایه‌گذاران و تأمین مالی پروژه‌های جدید تعیین می‌کنند.
۳. بازه زمانی سرمایه‌گذاری
مدت زمان سرمایه‌گذاری نیز می‌تواند بر RRR تأثیر بگذارد:
سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت: سرمایه‌گذاران با افق زمانی کوتاه‌تر معمولاً RRR بالاتری را در نظر می‌گیرند تا بتوانند از نوسانات بازار بهره‌برداری کنند.
سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت: سرمایه‌گذاران با افق زمانی بلندمدت ممکن است RRR کمتری را انتخاب کنند، زیرا آن‌ها می‌توانند از نوسانات بازار عبور کنند و بر روی رشد پایدار سرمایه‌گذاری تمرکز کنند.
بیشتر بدانید: در مورد دامنه نوسان معاملاتی در بورس چه میدانید؟
۴. تورم
تورم یکی از عوامل مهم در محاسبه RRR است. سرمایه‌گذاران باید نرخ تورم را در نظر بگیرند تا مطمئن شوند که بازده واقعی سرمایه‌گذاری آن‌ها از نرخ تورم بیشتر است.
نرخ تورم بالا: در دوره‌های تورم بالا، سرمایه‌گذاران به RRR بالاتری نیاز دارند تا از قدرت خرید خود محافظت کنند.
نرخ تورم پایین: در دوره‌های با تورم پایین، RRR ممکن است پایین‌تر باشد، زیرا سرمایه‌گذاران نگران از دست دادن قدرت خرید خود نخواهند بود.
۵. نقدشوندگی
نقدشوندگی به سهولت تبدیل یک دارایی به وجه نقد بدون کاهش قابل توجه قیمت اشاره دارد. دارایی‌های با نقدشوندگی پایین معمولاً نیاز به RRR بالاتری دارند:
دارایی‌های با نقدشوندگی بالا: مانند سهام شرکت‌های بزرگ، معمولاً RRR کمتری را نیاز دارند زیرا سرمایه‌گذاران می‌دانند که به راحتی می‌توانند آن‌ها را به فروش برسانند.
دارایی‌های با نقدشوندگی پایین: مانند املاک یا سرمایه‌گذاری‌های خاص، ممکن است RRR بالاتری را نیاز داشته باشند تا سرمایه‌گذاران را برای پذیرش ریسک‌های مربوط به عدم نقدشوندگی ترغیب کنند.
۶. شرایط بازار و اقتصاد
وضعیت کلی اقتصاد و بازار نیز می‌تواند بر RRR تأثیر بگذارد:
بازار صعودی: در شرایطی که بازار در حال رشد است، سرمایه‌گذاران ممکن است RRR کمتری را تعیین کنند زیرا انتظار دارند که بازده‌های بالاتری از سرمایه‌گذاری‌های خود کسب کنند.
بازار نزولی: در شرایط رکود اقتصادی یا بازار نزولی، سرمایه‌گذاران معمولاً RRR بالاتری را تعیین می‌کنند تا از ریسک‌های بیشتری که ممکن است با آن مواجه شوند، جبران کنند.
نحوه محاسبه نرخ بازده مورد نیاز (RRR)
نرخ بازده مورد نیاز (RRR) را می‌توان با استفاده از دو روش اصلی محاسبه کرد، که بسته به شرایط و اطلاعات موجود، یکی از آن‌ها انتخاب می‌شود. یکی از این روش‌ها، مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه (CAPM) است. این مدل به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با توجه به سطح ریسک سرمایه‌گذاری خود نسبت به بازار، میزان بازده اضافی مورد انتظار را تعیین کنند. فرمول CAPM به شکل زیر است:
فرمول اول
در این فرمول، نرخ بدون ریسک به بازدهی اشاره دارد که از سرمایه‌گذاری‌های بدون ریسک مانند اوراق قرضه دولتی انتظار می‌رود. ضریب بتا (β) نمایانگر ریسک سرمایه‌گذاری در مقایسه با کل بازار است؛ به‌طوری‌که بتای ۱ نشان‌دهنده نوسانات مشابه با بازار است، بتای بالاتر از ۱ نشان‌دهنده نوسانات بیشتر و بتای کمتر از ۱ نشان‌دهنده نوسانات کمتر نسبت به بازار است. بازده بازار نیز به بازده مورد انتظار کل بازار سهام اشاره دارد.
این روش به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا با در نظر گرفتن ریسک و بازده، تصمیمات بهتری در زمینه سرمایه‌گذاری اتخاذ کنند.
بیشتر بدانید: در مورد مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای CAPM بیشتر بدانید
فرمول دوم
مدل تنزیل سود سهام (DDM)
مدل تنزیل سود سهام (Dividend Discount Model یا DDM) یکی از روش‌های متداول برای ارزیابی قیمت سهام است که به تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا ارزش واقعی یک سهم را بر اساس پیش‌بینی سودهای تقسیمی آینده محاسبه کنند. این مدل بر این اصل استوار است که ارزش فعلی یک سهم معادل مجموع ارزش فعلی سودهایی است که شرکت در آینده به سهامداران خود پرداخت خواهد کرد.
فرمول محاسبه نرخ بازده مورد نیاز در این مدل به شکل زیر است:
در این فرمول:
- پرداخت سود سهام: به مبلغی اشاره دارد که انتظار می‌رود شرکت در دوره آینده به ازای هر سهم توزیع کند. این مقدار معمولاً بر اساس عملکرد گذشته و پیش‌بینی‌های مالی شرکت تعیین می‌شود.
- قیمت فعلی سهام: به قیمت جاری سهم در بازار اشاره دارد. این قیمت نشان‌دهنده ارزشی است که سرمایه‌گذاران برای خرید سهم در حال حاضر آماده پرداخت آن هستند.
- نرخ رشد سود مورد انتظار: به نرخی اشاره می‌کند که پیش‌بینی می‌شود سود سهام شرکت در طول زمان افزایش یابد. این نرخ معمولاً بر اساس تحلیل‌های تاریخی و شرایط بازار تعیین می‌شود.
- مدل DDM به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با در نظر گرفتن سودهای آتی و نرخ رشد آن‌ها، ارزیابی دقیقی از ارزش واقعی یک سهم داشته باشند و بر اساس آن تصمیمات بهتری در زمینه سرمایه‌گذاری اتخاذ کنند. این مدل به‌ویژه برای شرکت‌هایی که به صورت منظم سود تقسیم می‌کنند، بسیار کاربردی است.
محدودیت‌های نرخ بازده مورد نیاز چیست؟
نرخ بازده مورد نیاز (RRR) به عنوان معیاری برای ارزیابی سودآوری سرمایه‌گذاری‌ها شناخته می‌شود، اما محدودیت‌هایی نیز دارد که باید به آن‌ها توجه کرد. یکی از اصلی‌ترین محدودیت‌ها، وابستگی RRR به پیش‌بینی‌های آینده است. سرمایه‌گذاران معمولاً برای محاسبه RRR از داده‌های تاریخی و مدل‌های اقتصادی استفاده می‌کنند، اما این پیش‌بینی‌ها ممکن است تحت تأثیر تغییرات غیرمنتظره اقتصادی، سیاسی یا اجتماعی قرار گیرند. همچنین، RRR به نرخ بدون ریسک و بازده بازار مرتبط است که خود تحت تأثیر نوسانات بازار قرار دارد. علاوه بر این، رفتارهای سرمایه‌گذاران و شرایط روانی بازار نیز می‌تواند بر نرخ بازده مورد نیاز تأثیر بگذارد، به‌طوری که در شرایط بحرانی، سرمایه‌گذاران ممکن است به دنبال نرخ‌های بازده بالاتر باشند، حتی اگر این نرخ‌ها منطقی نباشند. در نهایت، RRR نمی‌تواند تمامی عوامل مؤثر بر سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرد، مانند ریسک‌های غیرمالی و محیطی، که این امر می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های نادرست و ارزیابی‌های نادرست از ارزش واقعی سرمایه‌گذاری‌ها شود. بنابراین، در استفاده از نرخ بازده مورد نیاز، باید به این محدودیت‌ها توجه ویژه‌ای داشت.
تفاوتهای نرخ بازده مورد نیاز (RRR) با هزینه سرمایه (Cost of Capital) در چیست؟
نرخ بازده مورد نیاز (RRR) و هزینه سرمایه (Cost of Capital) دو مفهوم کلیدی در تحلیل مالی و سرمایه‌گذاری هستند که هر یک نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های مالی ایفا می‌کنند، اما از جنبه‌های مختلفی با یکدیگر تفاوت دارند. نرخ بازده مورد نیاز به عنوان حداقل بازدهی که سرمایه‌گذاران انتظار دارند از یک سرمایه‌گذاری خاص کسب کنند، تعریف می‌شود. این نرخ معمولاً بر اساس ریسک سرمایه‌گذاری و شرایط بازار تعیین می‌شود و به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در زمینه انتخاب دارایی‌ها اتخاذ کنند.
از سوی دیگر، هزینه سرمایه به هزینه‌ای اشاره دارد که یک شرکت برای تأمین مالی پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های خود باید پرداخت کند. این هزینه شامل هزینه‌های بدهی (نرخ بهره وام‌ها) و هزینه‌های حقوق صاحبان سهام (سود مورد انتظار سهامداران) است. در حقیقت، هزینه سرمایه نشان‌دهنده نرخ بازدهی است که شرکت باید به سرمایه‌گذاران خود ارائه دهد تا بتواند تأمین مالی کند و از جذب سرمایه‌گذاران بیشتر اطمینان حاصل کند.
در نتیجه در حالی که RRR بیشتر به دیدگاه سرمایه‌گذاران و انتظارات آن‌ها از بازدهی مربوط می‌شود، هزینه سرمایه به نیازهای مالی و الزامات شرکت برای تأمین مالی پروژه‌های خود مرتبط است. در عمل، RRR باید با هزینه سرمایه مقایسه شود تا به شرکت‌ها کمک کند تصمیم بگیرند که آیا پروژه‌های مختلف از نظر مالی توجیه‌پذیر هستند یا خیر؛ به‌طوری‌که اگر RRR از هزینه سرمایه بالاتر باشد، پروژه ممکن است ارزش سرمایه‌گذاری داشته باشد. این مقایسه به شرکت‌ها کمک می‌کند تا راهبردهای مالی خود را بهینه‌سازی کرده و از منابع مالی به طور مؤثر استفاده کنند.
نرخ بازده مورد نیاز، بیشترباشد بهتر است یا کمتر؟
در مورد نرخ بازده مورد نیاز می‌توان گفت که هرچه این نرخ بالاتر باشد، به طور کلی مطلوب‌تر است. دلیل این امر این است که نرخ بالاتر نشان‌دهنده انتظار سرمایه‌گذاران برای دریافت بازده بیشتر در ازای ریسک‌های بیشتری است که متقبل می‌شوند.
به عبارت دیگر، اگر RRR بالاتر از هزینه سرمایه باشد، این نشان می‌دهد که پروژه یا سرمایه‌گذاری احتمالاً سودآور خواهد بود و می‌تواند ارزش افزوده ایجاد کند. در این صورت، شرکت‌ها می‌توانند با اطمینان بیشتری در پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کنند و از جذب سرمایه‌گذاران بیشتر بهره‌مند شوند.
اما باید توجه داشت که RRR بسیار بالا نیز می‌تواند نشانه‌ای از ریسک‌های زیاد یا عدم اطمینان در بازار باشد. اگر نرخ بازده مورد نیاز به قدری بالا باشد که به سختی قابل دستیابی باشد، ممکن است سرمایه‌گذاران از سرمایه‌گذاری در آن پروژه‌ها منصرف شوند.
به طور کلی ایده‌آل این است که RRR در یک محدوده منطقی و متناسب با ریسک سرمایه‌گذاری قرار گیرد. بنابراین، در حالی که نرخ بالاتر معمولاً بهتر است، باید به شرایط و ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری توجه ویژه‌ای داشت.
نتیجه گیری
نرخ بازده مورد نیاز ابزاری کلیدی برای سرمایه‌گذاران است که به آن‌ها کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در مورد سرمایه‌گذاری‌های خود بگیرند. با درک و محاسبه صحیح RRR، سرمایه‌گذاران می‌توانند ریسک‌ها و فرصت‌های موجود در بازار را بهتر مدیریت کنند. هنگام محاسبه نرخ بازده مورد نیاز (RRR)، باید به عوامل مختلفی مانند تحمل ریسک، اهداف سرمایه‌گذاری، بازه زمانی، تورم، نقدشوندگی و شرایط بازار توجه شود. درک این عوامل به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کنند و از منابع مالی خود به طور مؤثر استفاده کنند.
