اوراق خزانه اسلامی اخزا چیست؟ اوراق خزانه اسلامی (Islamic Treasury Bills) یک نوع اوراق بهادار اسلامی است که توسط دولت جمهوری اسلامی ایران منتشر می‌شود. این اوراق در انطباق با اصول و ضوابط شریعت اسلام طراحی و منتشر می‌شوند. و به‌منظور تأمین مالی پروژه‌های عمومی و کاهش کسری بودجه به کار می‌روند. یکی از ویژگی‌های اصلی این اوراق، نحوه پرداخت سود به سرمایه‌گذاران است.در ادامه با سبدگردان نوویرا همراه باشید تا جزئیات دقیقتری را بیان کنیم.
ویژگی‌های بارز اسناد خزانه اسلامی
اوراق خزانه یکی از انواع اوراق بهادار درآمد ثابت است که توسط دولت ها منتشر می‌شود. این اوراق دارای ویژگی های زیر هستند:
- اوراق خزانه یکی از کم‌ریسک‌ترین اوراق بهادار محسوب می‌شوند، زیرا پشتوانه آنها دولت است و احتمال عدم بازپرداخت اصل و سود آنها بسیار پایین است.
- این اوراق با نرخ بهره ثابتی منتشر می‌شوند و سود آنها نیز به صورت دوره‌ای پرداخت می‌شود.
- اوراق خزانه با سررسیدهای مختلف مانند ۳ ماه، ۶ ماه، ۱ سال و بیشتر منتشر می‌شوند.
- اوراق خزانه در بازار ثانویه قابل معامله هستند و نقدشوندگی بالایی دارند.
- در برخی کشورها سود اوراق خزانه از پرداخت مالیات معاف است.
- پشتوانه این اوراق، آمیزه‌ای از داراییهای واقعی و مشهود دولت است.
- به جای پرداخت سود ثابت، سود این اوراق متغیر است و بر اساس بازدهی داراییهای پشتوانه تعیین می‌شود.
- این اوراق صرفاً در بازارهای مالی اسلامی قابل معامله هستند.
- انتشار و معامله این اوراق باید کاملاً در چارچوب موازین شرعی انجام گیرد. بنابراین، اوراق خزانه اسلامی یک گزینه مناسب برای سرمایه‌گذاران مسلمان است که به دنبال ابزارهای سرمایه‌گذاری در انطباق با اصول اسلامی هستند.
چرا اسناد خزانه اسلامی بدون ریسک هستند؟
دولت به این اوراق اولویت بالایی مانند حقوق و مزایای کارمندان خود می‌دهد و به آن عنوان “بدهی ممتاز” می‌دهد. این نشان می‌دهد که دولت این اوراق را به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی پرداخت خود در نظر می‌گیرد.
وزارت خزانه‌داری کشور متعهد می‌شود که اصل و سود این اوراق را در سررسید بپردازد. این تعهد رسمی و قراردادی است که به اعتبار امضای وزیر امور اقتصادی و دارایی صورت می‌گیرد. به دلیل این تعهدات دولت، اوراق خزانه اسلامی ریسک عدم پرداخت (ریسک نکول) ندارند. سرمایه‌گذاران می‌توانند با اطمینان کامل به بازگشت اصل و سود اوراق، در این نوع اسناد سرمایه‌گذاری کنند. اولویت بالای دولت در پرداخت این اوراق و تعهد رسمی وزارت خزانه‌داری برای بازپرداخت آنها، ریسک این نوع اسناد را به حداقل می‌رساند و آنها را به یک گزینه سرمایه‌گذاری بدون ریسک تبدیل می‌کند.
آیا اوراق اخزا ریسک نقد شوندگی دارند؟
نقد شوندگی اوراق اخزا به طور کلی بالا است، زیرا این اوراق در بازار ثانویه بورس اوراق بهادار معامله می‌شوند و سرمایه‌گذاران می‌توانند آنها را به سهولت خرید و فروش کنند. با این حال، در شرایطی مانند بحران‌های مالی یا کاهش شدید نقدینگی در بازار، ممکن است نقد شوندگی این اوراق کاهش یابد. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران ممکن است با کاهش قیمت اوراق یا تأخیر در زمان فروش آنها مواجه شوند. همچنین در مواردی که حجم معاملات اوراق اخزا در بازار ثانویه محدود باشد، ممکن است نقد شوندگی این اوراق نسبتاً پایین باشد.
نحوه خرید اوراق خزانه
اوراق اسناد خزانه اسلامی (اخزا) قابل معامله در بازار فرابورس هستند. برای خرید و فروش این اوراق با قیمت روز، می‌توان از طریق کارگزاری‌های معتبر اقدام کرد. برای این منظور، ابتدا باید کد بورسی خود را از طریق سامانه سجام دریافت کنید. سپس می‌توانید با جستجوی نماد “اخزا” در سایت tsetmc.com، لیست این اوراق را مشاهده کنید. ارقام نمایش داده شده در مقابل هر نماد، بیانگر تاریخ سررسید آن اوراق است.
پس از شناسایی نماد مورد نظر، می‌توانید از طریق کارگزاری‌های معتبر اقدام به خرید و فروش اوراق اخزا با قیمت روز آنها کنید. بنابراین اوراق خزانه، اسنادی هستند که توسط دولت برای تأمین مالی پروژه‌های عمومی و کاهش کسری بودجه منتشر می‌شوند. این اوراق معمولاً دارای نرخ بهره ثابت و زمان سررسید مشخص هستند.
از ویژگی‌های بارز این اوراق این است که به‌طور معمول دارای ریسک پایین و اعتبار بالا هستند، زیرا توسط دولت تضمین می‌شوند. برای خرید اوراق خزانه اسلامی به ترتیب مراحل زیر را دنبال کنید.
خرید اوراق خزانه اسلامی مرحله به مرحله
اگر برای شما هم سوال است که اوراق خزانه اسلامی را از کجا بخریم؟ در ادامه با ما همراه باشید.
دریافت کد بورسی
برای خرید اوراق خزانه، باید به یکی از کارگزاری‌های معتبر بورس مراجعه کنید. مدارک شناسایی مانند کارت ملی و شناسنامه را به همراه داشته باشید. برخی کارگزاری‌ها ممکن است مدارک اضافی مانند آدرس محل سکونت را هم درخواست کنند. تحقیق کنید و یک کارگزاری معتبر با خدمات مناسب و هزینه‌های کارمزد معقول انتخاب کنید. هنگام انتخاب کارگزاری، به خدمات آنلاین، مشاوره و پشتیبانی آنها توجه کنید. پس از انتخاب کارگزاری، در سایت آن ثبت‌نام کنید و مراحل احراز هویت را انجام دهید.
احراز هویت
پس از ارائه مدارک، مراحل احراز هویت انجام می‌شود و شما یک کد بورسی دریافت خواهید کرد که برای معاملات بورسی ضروری است.
معامله اخزا از طریق سامانه‌های آنلاین
پس از ثبت‌نام، به حساب کاربری خود در سامانه آنلاین کارگزاری وارد شوید. با محیط کاربری آشنا شوید و بخش مربوط به خرید اوراق خزانه را پیدا کنید.
بررسی اطلاعات اوراق خزانه
در این بخش، می‌توانید لیست اوراق خزانه موجود را مشاهده کنید. اطلاعاتی مانند نرخ بهره، تاریخ سررسید، و شرایط فروش مجدد این اوراق را بررسی کنید. شما باید بر اساس نیازها و اهداف مالی خود، اوراق مناسب را انتخاب کنید.
صدور سفارش خرید
پس از انتخاب اوراق خزانه، به بخش ثبت سفارش بروید. در این مرحله، باید اطلاعات زیر را وارد کنید:
- مبلغ سرمایه‌گذاری: تعیین کنید که چه مقدار از اوراق را می‌خواهید خریداری کنید.
- تعداد اوراق: تعداد اوراق خزانه‌ای که قصد خرید آنها را دارید، مشخص کنید.
- تأکید بر جزئیات: قبل از ارسال سفارش، جزئیات و اطلاعات را به دقت بررسی کنید.
تأیید و پرداخت
پس از ثبت سفارش، باید آن را تأیید کنید. در این مرحله، کارگزاری معمولاً هزینه‌های مربوط به خرید اوراق را محاسبه کرده و به شما اطلاع می‌دهد. هزینه خرید اوراق خزانه را از طریق روش‌های موجود (مانند انتقال بانکی) پرداخت کنید. پس از تأیید پرداخت، اوراق به حساب شما اضافه خواهد شد.
دریافت سود اوراق
سود دوره‌ای: اوراق خزانه معمولاً به صورت دوره‌ای (ماهیانه یا سه‌ماهه) سود پرداخت می‌کنند. که اطلاعات مربوط به تاریخ‌های پرداخت و میزان سود در مشخصات اوراق درج شده است. سودها معمولا به طور خودکار به حساب بانکی شما واریز می‌شود.
نظارت بر سرمایه‌گذاری
پس از خرید، وضعیت اوراق خزانه خود را به‌طور منظم بررسی کنید. که شامل مشاهده نرخ بهره، تاریخ‌های پرداخت سود و شرایط بازار است. اگر بخواهید قبل از تاریخ سررسید اوراق را بفروشید، می‌توانید از طریق سامانه کارگزاری خود اقدام کنید.
نحوه انتشار اسناد اخزا
اسناد خزانه اسلامی (اخزا) به نمایندگی از دولت توسط وزارت اقتصاد و دارایی منتشر می‌شوند. این فرآیند به‌صورت زیر انجام می‌گیرد:
• ابتدا بانک اطلاعات لازم را از پیمانکاران جمع‌آوری می‌کند و هویت آنها را تأیید می‌نماید.
• پس از تأیید هویت پیمانکاران، لیست آنها به فرابورس ارسال می‌شود. این مرحله مهم است زیرا اطلاعات مربوط به پیمانکاران باید به‌دقت بررسی و تأیید شود.
• حداکثر ظرف ۱۰ روز کاری، اطلاعات مربوط به اوراق در سامانه معاملات ثبت می‌شود. این زمان برای اطمینان از صحت اطلاعات و آماده‌سازی برای عرضه اوراق ضروری است.
• اوراق اخزا به‌صورت الکترونیکی صادر می‌شوند و در سامانه‌های معاملاتی بازار سرمایه به پیمانکاران ارائه می‌گردند. این روش به‌خصوص برای تسهیل فرآیند خرید و فروش اوراق مفید است.
روش‌های عرضه اولیه اوراق بهادار
عرضه اولیه اوراق بهادار در بازار اولیه فرابورس به دو روش اصلی انجام می‌شود:
روش اول :ثبت سفارش (بوک بیلدینگ)
در این روش، خریداران قیمت‌ها را به‌صورت نزولی ارائه می‌دهند. به این معنا که خریداران قیمتی را که مایل به پرداخت آن هستند، اعلام می‌کنند و این قیمت‌ها از بالاترین به پایین‌ترین ترتیب داده می‌شوند.
برای موفقیت در این روش، حداقل ۸۰ درصد از اوراق عرضه‌شده باید به فروش برسد. این شرط به اطمینان از موفقیت عرضه اولیه کمک می‌کند.
روش دوم: حراج
در این مدل، یک قیمت پایه برای اوراق اعلام می‌شود. سپس خریداران بر اساس رقابت، پیشنهادات خود را ارائه می‌دهند و از طریق این فرآیند به قیمت نهایی می‌رسند. در اینجا، نرخ سود مورد انتظار اوراق به‌عنوان عامل اصلی تعیین‌کننده قیمت عمل می‌کند. این نرخ تأثیر زیادی بر تصمیم‌گیری خریداران دارد و به آنها کمک می‌کند تا قیمت مناسب برای خرید اوراق را تعیین کنند.
به‌طور کلی، فرایند انتشار اسناد خزانه اسلامی و عرضه اولیه آنها در بازار سرمایه، شامل مراحلی است که هدف آن تأمین مالی دولت و تسهیل سرمایه‌گذاری برای پیمانکاران است. با استفاده از روش‌های ثبت سفارش و حراج، دولت می‌تواند به‌طور مؤثری اوراق را به بازار عرضه کند و سرمایه‌گذاران نیز از فرصت‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری بهره‌مند شوند.
آموزش نحوه محاسبه سود اخزا
نرخ سود اوراق خزانه اسلامی، درصدی است که دولت به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کند. این نرخ معمولاً ثابت و به‌صورت سالیانه تعیین می‌شود. نرخ سود بر اساس شرایط بازار و نیازهای مالی دولت تعیین می‌شود. این نرخ می‌تواند تحت تأثیر عواملی مانند نرخ تورم و سیاست‌های پولی قرار گیرد.
روش‌های پرداخت سود اخزا
پرداخت سود دوره‌ای: اوراق خزانه اسلامی معمولاً دارای پرداخت سود دوره‌ای هستند. این پرداخت‌ها معمولاً به‌صورت سه‌ماهه یا شش‌ماهه انجام می‌شود. به‌عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران به‌طور منظم و در فواصل زمانی مشخص، سود خود را دریافت می‌کنند.
سود انباشته: در برخی موارد، ممکن است سرمایه‌گذاران تصمیم بگیرند که به‌جای دریافت دوره‌ای سود، آن را انباشته کرده و در پایان دوره سررسید اوراق، مبلغ کل سود را دریافت کنند.
محاسبه سود اخزا
فرمول محاسبه سود اخزا: سود هر اوراق خزانه اسلامی بر اساس فرمول زیر محاسبه می‌شود. برای محاسبه سود اوراق اخزا (اوراق خزانه اسلامی)، مراحل زیر را باید در نظر داشته باشید:
تعیین تاریخ سررسید اوراق: هر نماد اخزا با یک تاریخ سررسید مشخص شده است که در سامانه معاملاتی tsetmc قابل مشاهده است.
محاسبه مبلغ اسمی اوراق: مبلغ اسمی هر ورقه اخزا معمولاً ۱,۰۰۰,۰۰۰ ریال است.
محاسبه نرخ بازده تا سررسید: نرخ بازده به پارامترهای مختلفی همچون تاریخ خرید، تاریخ سررسید و قیمت خرید بستگی دارد. این نرخ بازده معمولاً توسط کارگزاری ارائه می‌شود.
محاسبه سود اوراق: با داشتن مبلغ اسمی و نرخ بازده، میزان سود را می‌توان از فرمول زیر محاسبه کرد:
سود = مبلغ اسمی × نرخ بازده تا سررسید × (تعداد روزهای باقی مانده تا سررسید / ۳۶۵)
مثال: اگر مبلغ اسمی یک اوراق خزانه ۱۰۰ میلیون تومان باشد و نرخ سود آن ۲۰ درصد باشد، در صورت پرداخت سود سالانه، سرمایه‌گذار در پایان سال ۲۰ میلیون تومان سود دریافت خواهد کرد.
آدرس سایت اسناد خزانه اسلامی چیست؟
برای مشاهده اطلاعات مربوط به اوراق خزانه اسلامی باید به سایت فرابورس ایران مراجعه کنید.
همچنین جهت مشاهده لیست اسناد خزانه اسلامی از طریق این لینک می توانید اقدام کنید.
به عنوان مثال با کلیک روی هرکدام از اسناد( کلیک روی نمادها مثلا اخزا ۲۱۱) ، به صفحه اطلاعات آن هدایت خواهید شد
اوراق خزانه یا صندوق با درآمد ثابت؟
اوراق خزانه اسلامی یا اخزا یکی از اوراق با درآمد ثابت است که توسط دولت منتشر می‌شود. این اوراق دارای بازده مشخص و ثابتی هستند تا سررسید.
طبق مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار، صندوق‌های با درآمد ثابت موظفند حداقل ۸۵% از داراییهای خود را در اوراق با درآمد ثابت مانند اخزا سرمایه‌گذاری کنند.
در نتیجه، اوراق خزانه اسلامی به عنوان یکی از مهم‌ترین اوراق با درآمد ثابت، بخش قابل توجهی از پرتفوی صندوق‌های با درآمد ثابت را تشکیل می‌دهند. این موضوع ارتباط نزدیک و مکمل بودن اوراق خزانه اسلامی و صندوق‌های با درآمد ثابت در بازار سرمایه را نشان می‌دهد.
جمع بندی
اسناد خزانه اسلامی (Islamic Treasury Bills) یکی از ابزارهای مالی اسلامی هستند که به عنوان جایگزینی برای اوراق قرضه سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اوراق مالی منطبق با اصول و قواعد شریعت اسلامی طراحی شده‌اند و جایگزینی برای سود و بهره در معاملات مالی محسوب می‌شوند. از جمله ویژگی های اخزا این است که به جای پرداخت سود، سود حاصل از انجام معاملات شرعی را دریافت می‌کنند. ریسک‌پذیری کمتری نسبت به اوراق قرضه سنتی دارند، چرا که بر اساس قراردادهای واقعی و معاملات مبتنی بر داراییهای فیزیکی هستند. توسط بانک‌های مرکزی یا سازمان‌های دولتی منتشر می‌شوند و بازدهی و سررسید مشخصی دارند.
