علی‌اصغر آموخته در سال ۱۲۸۴ (معادل ۱۹۰۵ میلادی) در بندرانزلی به دنیا آمد. او در خانواده‌ای فرهنگی بزرگ شد، جایی که پدرش در وزارت معارف وقت مشغول به کار بود. آموخته تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه هدایت و دوره متوسطه را در مدرسه علمیه تهران گذراند. علی‌اصغر آموخته یک شخصیت فرهیخته و متخصص بود که با تحصیل، مطالعه و تجربه کاری گسترده، به عنوان یک متخصص بانکی و اقتصادی در تاریخ ایران شناخته می‌شود.
درباره علی اصغر آموخته
در سن ۱۶ سالگی، یعنی از سال ۱۳۰۰، وارد خدمات دولتی شد و به مدت ۶ سال در اداره فرهنگ گیلان مشغول به کار بود. از سال ۱۳۰۶ تا ۱۳۱۵، در بانک شاهنشاهی ایران در تهران به کار پرداخت.
علی‌رغم این تجربیات کاری، آموخته همچنان به مطالعه و گسترش دانش خود ادامه داد. او به صورت مکاتبه‌ای دانشجوی انجمن بانکداری لندن شد و در زمینه‌های حسابداری تجاری، صنعتی، بانکی و اقتصاد ارز خارجی تحصیلات عالی خود را پیگیری کرد. همچنین در این دوره، زبان‌های انگلیسی، فرانسه و روسی را فرا گرفت.
در ادامه، آموخته فرصتی پیدا کرد تا با کار کردن در بانک فلاحتی و صنعتی ایران، وزارت بازرگانی و شهرداری تهران، خود را برای ورود به مهم‌ترین محل کارش آماده‌تر کند. این موارد نشان از تلاش و پشتکار فوق‌العاده او در راستای توسعه دانش و تجربه خود دارد.
پست‌ها و سمت های موفق آموخته
آموخته فردی بسیار فعال و موفق بود که در طول چندین دهه در سمتهای مهم و تأثیرگذار در بخشهای مختلف اقتصادی و مالی کشور مشغول به فعالیت بود.
- مهر ۱۳۱۸: رئیس اداره دوم اداره حسابداری کل بانک ملی ایران. در این سمت، وی مسئولیت حسابداری کل بانک ملی را برعهده داشت.
- آذر ۱۳۱۸: انتقال به وزارت دارایی به عنوان رئیس اداره کل حسابداری قسمت اقتصادی. در این سمت، وی مسئولیت حسابداری بخش اقتصادی وزارت دارایی را برعهده داشت.
- دی ۱۳۲۱: رئیس اداره کل حسابداری بانک ملی ایران. وی در این سمت، مسئولیت حسابداری کل بانک ملی را برعهده گرفت.
- مهر ۱۳۲۷: رئیس نمایندگی بانک ملی ایران در لندن. در این سمت، وی نمایندگی بانک ملی ایران را در لندن برعهده داشت.
- تیر ۱۳۳۲: نماینده بانک ملی ایران در کمیسیون ارز. در این سمت، وی نماینده بانک ملی در کمیسیون مربوط به امور ارزی بود.
- فروردین ۱۳۳۴: عضویت در هیئت مدیره بانک رهنی. وی در این سمت، عضو هیئت مدیره بانک رهنی بود.
- بهمن ۱۳۳۸: پس از ۳۸ سال خدمت دولتی بازنشسته شد. آموخته پس از ۳۸ سال فعالیت در بخشهای مختلف اقتصادی و مالی کشور، در این سال بازنشسته شد.
تالیفات ارزشمند علی اصغر آموخته
وی در دوره مسئولیت خود در سمت ریاست اداره کل حسابداری بانک ملی ایران، دو اثر ارزشمند از خود به جای گذاشته است که تا به امروز در نظر صاحبنظران همچنان برجسته و ممتاز محسوب می‌شوند:
کتاب “علم حسابداری دوره اول”
کتاب “علم حسابداری دوره دوم” که مشتمل بر معاملات ارزی و عملیات حسابداری آنها است، همراه با فصلی مشروح در تنظیم ترازنامه‌ها
این دو کتاب که به ترتیب در سال‌های ۱۳۲۴ و ۱۳۲۶ چاپ و منتشر شده‌اند، گویای دلسوزی، دقت نظر و عمق بینش فردی هستند که این آثار را به رشته تحریر درآورده است. این کتاب‌ها همچنان مرجع ارزشمندی برای فعالان حوزه حسابداری محسوب می‌شوند و نشان‌دهنده توانمندی و تخصص نویسنده در این زمینه هستند.
حضورآموخته به عنوان نماینده بانک ملی ایران در کشور انگلستان
فاصله بین چاپ و انتشار کتاب‌های “علم حسابداری دوره اول” و “علم حسابداری دوره دوم” نتیجه ماموریت آموزشی بود که از سوی بانک ملی ایران به وی محول شده بود. در این ماموریت، وی به انگلستان و آمریکا اعزام شد تا عملیات بانک‌های نوین را در شرکت‌های معتبری چون آیروینگ تراست، چیس نشنال بانک و فدرال رزرو از نزدیک مشاهده کند (در سال ۱۳۲۵). در طی این ماموریت، وی چنان دقت و توجه قابل ملاحظه‌ای از خود نشان داد که نتیجه آن، انتصاب وی به عنوان اولین نماینده بانک ملی ایران در کشور انگلستان در سال ۱۳۲۷ بود.
این ماموریت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود، چنانکه در حکم صادره آمده است: “اطمینان دارم در این ماموریت که برای اولین بار بانک ملی ایران، خود را به وسیله نماینده‌ای مستقیماً به دنیای خارج معرفی می‌نماید، با شایستگی و حس میهن‌پرستی از عهده انجام وظایف خواهید برآمد.” این نشان‌دهنده اعتماد و توقع بالای مسئولان بانک ملی از توانمندی و تعهد فرد مذکور در این ماموریت مهم بود.
بیشتر بخوانید: دکتر عزیز نبوی؛ موسس موسسه عالی حسابداری
دوران بازنشستگی علی اصغر آموخته
علی‌اصغر آموخته، برجسته‌ترین استاد حسابداری در ایران در دهه‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰، به رغم بازنشستگی اداری در سال ۱۳۳۸، به فعالیت‌های آموزشی خود ادامه داد و همچنان به عنوان مرجع و مشاور ارزشمند در عرصه‌های مختلف شناخته می‌شد.
بازنشستگی آموخته در سال ۱۳۳۸ تنها در حد ثبت حکمی اداری بود و او همچنان به کار و فعالیت‌های علمی و آموزشی خود ادامه داد. چنانکه در سال ۱۳۴۵، وی به دعوت سازمان تسلیحات ارتش، برای مشورت در امور مالی و تربیت کادر حسابداری این سازمان به همکاری دعوت شد.
آموخته در این سال‌ها همچنان با دقت، جدیت و سختکوشی به ارائه دانش و تجربیات خود در حوزه حسابداری و مالی می‌پرداخت. او به عنوان یک استاد برجسته و صاحب‌نظر در این زمینه‌ها مورد توجه و استفاده نهادهای مختلف بود. این نشان‌دهنده اعتبار و جایگاه علمی والای آموخته در آن دوران است. بنابراین بازنشستگی اداری آموخته در سال ۱۳۳۸ هرگز مانع از ادامه فعالیت‌های آموزشی و مشاوره‌ای ارزشمند وی در سال‌های بعد نشد و او همچنان به عنوان یک چهره برجسته و صاحب‌نظر در عرصه حسابداری و امور مالی در ایران شناخته می‌شد.
تأثیرات علی‌اصغر آموخته بر آموزش حسابداری
علی‌اصغر آموخته نقش بسیار مهمی در توسعه و پیشرفت آموزش حسابداری در ایران ایفا کرد:
- دانشگاهی کردن رشته حسابداری: آموخته از جمله اولین افرادی بود که بر ضرورت دانشگاهی شدن آموزش حسابداری و ارتقای آن به سطح آموزش عالی تأکید داشت. او معتقد بود این امر باعث افزایش کیفیت و اعتبار این رشته خواهد شد.
- توسعه برنامه‌های درسی: آموخته در طراحی و بهبود برنامه‌های درسی حسابداری در مقاطع مختلف تحصیلی نقش بسزایی داشت. او با به‌کارگیری رویکردهای نوین آموزشی، سعی در تطبیق این برنامه‌ها با نیازهای روز جامعه و بازار کار داشت.
- تربیت نسل جدید حسابداران: آموخته در طول سال‌های تدریس خود در دانشگاه‌ها، هزاران دانشجوی حسابداری را تربیت کرد و بسیاری از آنها به‌عنوان حسابداران برجسته در سازمان‌های مهم فعالیت می‌کردند.
- ارتباط با جامعه حرفه‌ای: او برای ارتقای دانش و مهارت‌های حسابداران شاغل، همواره در ارتباط نزدیک با جامعه حرفه‌ای حسابداری بود و فعالیت‌های آموزشی و مشاوره‌ای گسترده‌ای در این زمینه داشت.
بیشتر بخوانید: آشنایی با حروف اختصاری در بورس
درگذشت آموخته
علی‌اصغر آموخته در اول فروردین ماه ۱۳۵۸، همزمان با آغاز بهار و رویش شکوفه‌ها بر شاخه‌های خفته در سرمای زمستان، دار فانی را وداع گفت. اما طراوت و اشتیاق او به شکوفایی علم و رشته تخصصی و حرفه‌ای‌اش که سال‌ها با عشق به آن زیست و خدمت کرد، همچنان باقی است.
یاد این سرو آزاد که با نام علی‌اصغر آموخته در حیطه کار، علم و دانش حرفه‌ای، چه در داخل کشور و چه در خارج از آن، رویید و بالید و برو باری سرشار نثار دوستان، همکاران و شاگردانش کرد، همچنان زنده، مانا و پایدار است. آثار و تلاش‌های ارزشمند او در توسعه و ارتقای آموزش حسابداری در ایران همواره مورد ستایش و تقدیر قرار خواهد گرفت. روان پاک و یاد نیک او جاودانه باد.
جمع بندی
علی‌اصغر آموخته را می‌توان یکی از برجسته‌ترین و نفوذپذیرترین استادان حسابداری در تاریخ ایران دانست. علی‌رغم بازنشستگی اداری وی در سال ۱۳۳۸، او همچنان به فعالیت‌های آموزشی و مشاوره‌ای خود در حوزه‌های مالی و حسابداری ادامه داد و به عنوان یک صاحب‌نظر ارزشمند در این زمینه‌ها شناخته می‌شد. حضور آموخته در نهادهای مختلف از جمله سازمان تسلیحات ارتش برای ارائه مشاوره و نظرات تخصصی، گویای اعتبار و جایگاه والای این استاد فرهیخته در میان همکاران و نهادهای مرتبط بود. آموزه‌ها و تجربیات ارزشمند آموخته در طول دهه‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ همچنان به عنوان مرجعی معتبر در حوزه حسابداری و مدیریت مالی در ایران شناخته می‌شود.
