نسبت شارپ یکی از مهم‌ترین معیارهای ارزیابی عملکرد سرمایه‌گذاری است که به تناسب بازده و ریسک یک سرمایه‌گذاری اشاره دارد. این نسبت توسط ویلیام شارپ در سال ۱۹۶۶ ابداع شد و به‌طور گسترده‌ای در تحلیل‌های مالی مورد استفاده قرار میگیرد. نسبت شارپ به‌صورت میزان بازده مازاد یک سرمایه‌گذاری بر انحراف معیار آن محاسبه می‌شود. بنابراین، هرچه این نسبت بالاتر باشد، به معنای کسب بازده بیشتر در مقایسه با ریسک آن سرمایه‌گذاری است. این معیار به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا بتوانند سرمایه‌گذاری‌های مختلف را با هم مقایسه و بهترین فرصت را انتخاب کنند.
کاربرد نسبت شارپ چیست؟
در شرایط تورمی که در کشور ما وجود دارد، استفاده از معیارهایی مانند نسبت شارپ برای تصمیم‌گیری در حوزه سرمایه‌گذاری بسیار مهم است. این معیار به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا ریسک و بازده سرمایه‌گذاری های مختلف را به‌درستی ارزیابی کرده و سرمایه خود را به‌طور مؤثرتری مدیریت کنند.
نسبت شارپ معمولاً برای ارزیابی و مقایسه عملکرد مدیران سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. این نسبت میزان بازده را در مقابل میزان ریسک سرمایه‌گذاری یک سبد سهام مورد بررسی قرار می‌دهد. هر چه این نسبت بالاتر باشد، نشان دهنده عملکرد بهتر مدیریت سرمایه‌گذاری در کسب بازده بالاتر در مقابل ریسک است. این نسبت همچنین برای مقایسه سرمایه‌گذاری در سهام با سرمایه‌گذاری بدون ریسک مانند اوراق بهادار کاربرد دارد. اگر نسبت شارپ سهام بالاتر باشد، به این معناست که سرمایه‌گذاری در آن سهام به صرفه‌تر است. بنابراین به طور کلی نسبت شارپ ابزاری مفید برای سنجش و مقایسه عملکرد سرمایه‌گذاری‌ها با توجه به میزان ریسک آنها است.
مثال‌هایی از کاربرد نسبت شارپ در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری در ایران
با توجه به شرایط اقتصادی ایران، می‌توان از نسبت شارپ در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری در زمینه‌های مختلف استفاده کرد. اجازه دهید با چند مثال بیشتر توضیح دهیم:
سرمایه‌گذاری در بازار سهام
در شرایط تورمی، سرمایه‌گذاری در بازار سهام می‌تواند یکی از گزینه‌های مناسب برای حفظ ارزش پول باشد. با محاسبه نسبت شارپ برای شرکت‌های مختلف فعال در بورس، سرمایه‌گذاران می‌توانند سهام‌هایی را انتخاب کنند که بازده بیشتری نسبت به ریسک آنها دارند.
سرمایه‌گذاری در بازار ارز
با توجه به نوسانات قیمت ارز در ایران، استفاده از نسبت شارپ می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا ارزهایی را انتخاب کنند که بازده بیشتری در مقایسه با ریسک آنها ارائه می‌دهند.
سرمایه‌گذاری در بازار طلا
طلا نیز به‌عنوان یک دارایی امن در شرایط تورمی مطرح است. با محاسبه نسبت شارپ برای طلا در مقایسه با سایر داراییهای مالی، سرمایه‌گذاران می‌توانند تصمیم بگیرند که آیا سرمایه‌گذاری در طلا برای آنها مناسب است یا خیر.
با توجه به نکات گفته شده، استفاده از معیارهایی مانند نسبت شارپ می‌تواند به سرمایه‌گذاران در ایران کمک کند تا در شرایط تورمی، ریسک و بازده سرمایه‌گذاری‌های مختلف را به‌درستی ارزیابی کنند و تصمیمات سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌تری اتخاذ نمایند.
بیشتر بخوانید: با انواع ریسک سرمایه گذاری در بورس آشنا شوید.
میزان مناسب نسبت شارپ کدام است؟
معمولاً نسبت شارپ بالاتر از ۱ برای سرمایه‌گذاران قابل قبول است. به طور کلی:
- نسبت شارپ بالاتر از ۲ بسیار خوب ارزیابی می‌شود. این نشان می‌دهد بازده سرمایه‌گذاری بسیار بالاتر از ریسک آن است.
- نسبت شارپ ۳ یا بالاتر بسیار عالی محسوب می‌شود. این یک عملکرد سرمایه‌گذاری بسیار مطلوب را نشان می‌دهد.
- نسبت شارپ کمتر از ۱ ضعیف در نظر گرفته می‌شود. این بدان معنی است که بازده به اندازه کافی بالا نیست و متناسب با ریسک سرمایه‌گذاری نمی‌باشد.
به این ترتیب نسبت شارپ بالاتر از ۱ نشان‌دهنده عملکرد مطلوب سرمایه‌گذاری است و هرچه این نسبت بالاتر باشد، عملکرد بهتر و سودآورتر خواهد بود. این شاخص معیار مهمی برای ارزیابی کارایی مدیریت سرمایه‌گذاری است.
نسبت شارپ چگونه محاسبه می‌شود؟
نسبت شارپ (Sharpe Ratio) یک معیار مهم در ارزیابی عملکرد سرمایه‌گذاری است که به صورت زیر محاسبه می‌شود:
نسبت شارپ = (متوسط بازده سرمایه‌گذاری – نرخ بازده بدون ریسک) / انحراف معیار بازده سرمایه‌گذاری
در این فرمول:
- متوسط بازده سرمایه‌گذاری: میانگین بازده سرمایه‌گذاری در دوره مورد نظر
- نرخ بازده بدون ریسک: بازده داراییهای بدون ریسک مانند اوراق قرضه دولتی
- انحراف معیار بازده سرمایه‌گذاری: نوسانات یا ریسک بازده سرمایه‌گذاری
نسبت شارپ نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری مورد نظر در ازای هر واحد ریسک (انحراف معیار)، چه میزان بازده اضافی نسبت به داراییهای بدون ریسک ایجاد کرده است. به عبارت دیگر، این نسبت میزان پاداش به ازای هر واحد ریسک را اندازه‌گیری می‌کند.
هرچه این نسبت بالاتر باشد، نشان‌دهنده عملکرد بهتر سرمایه‌گذاری و مدیریت مطلوب ریسک است. به طور کلی، نسبت شارپ بالاتر از ۱ مطلوب تلقی می‌شود.
آیا نسبت شارپ محدودیت هم دارد؟
نسبت شارپ هر چند یک معیار بسیار مهم و کاربردی در ارزیابی عملکرد سرمایه‌گذاری است، اما دارای برخی محدودیت‌ها و نکات قابل توجه است که باید در نظر گرفته شود:
فرض نرمال بودن توزیع بازده‌ها: نسبت شارپ فرض می‌کند که توزیع بازده‌های سرمایه‌گذاری نرمال است. اما در واقعیت، توزیع بازده‌ها اغلب چوله یا دارای دنباله‌های سنگین هستند که این فرض را نقض می‌کند.
حساسیت به ریسک نقدشوندگی: نسبت شارپ نمی‌تواند ریسک نقدشوندگی را به خوبی لحاظ کند. داراییهای با نقدشوندگی کم ممکن است نسبت شارپ بالاتری داشته باشند.
حساسیت به افق زمانی: نسبت شارپ به افق زمانی سرمایه‌گذاری حساس است و با افزایش افق زمانی، مقدار آن تغییر می‌کند.
تفاوت در سطوح ریسک: نسبت شارپ فقط یک عدد واحد است و ممکن است دو سرمایه‌گذاری با سطوح ریسک متفاوت، نسبت شارپ یکسانی داشته باشند.
عدم توجه به ریسک سیستماتیک: این نسبت تنها به ریسک کل (systemic and unsystematic risk) توجه می‌کند و ریسک سیستماتیک را نادیده میگیرد.
پس متوجه شدیم که نسبت شارپ باید همراه با سایر معیارها و تحلیل‌های جامع‌تر مورد استفاده قرار گیرد تا بتوان ارزیابی کامل‌تری از عملکرد سرمایه‌گذاری داشت.
آیا نسبت شارپ برای ارزیابی ریسک سرمایه‌گذاری‌های با ریسک بالا مناسب است؟
خیر، نسبت شارپ برای ارزیابی ریسک سرمایه‌گذاری‌های با ریسک بالا چندان مناسب نیست. این محدودیت به دلایل زیر است:
نسبت شارپ فرض می‌کند که بازده‌های سرمایه‌گذاری دارای توزیع نرمال هستند. اما سرمایه‌گذاری‌های پر ریسک معمولاً دارای توزیع‌های با دنباله‌های سنگین هستند که این فرض را نقض می‌کند.
نسبت شارپ از انحراف معیار به عنوان معیار ریسک استفاده می‌کند. اما برای سرمایه‌گذاری‌های پر ریسک، انحراف معیار یک معیار ناکافی است و معیارهای ریسک دیگری مانند ریسک نقدشوندگی و ریسک دنباله‌ها نیز باید در نظر گرفته شوند.
نسبت شارپ به افق زمانی سرمایه‌گذاری حساس است. برای سرمایه‌گذاری‌های پر ریسک با افق زمانی کوتاه، این نسبت ممکن است نتایج گمراه‌کننده ای ارائه دهد.
نسبت شارپ فقط به ریسک کل توجه می‌کند و ریسکهای خاص هر سرمایه‌گذاری را در نظر نمی‌گیرد. اما برای سرمایه‌گذاری‌های پر ریسک، ریسکهای خاص بسیار مهم است.
بنابراین، برای ارزیابی دقیق سرمایه‌گذاری‌های پر ریسک، استفاده از نسبت شارپ به تنهایی کافی نیست و باید از معیارهای تکمیلی دیگر مانند ریسک نقدشوندگی، ریسک دنباله‌ها و … نیز استفاده کرد.
سوالات متداول
جمع بندی
نسبت شارپ یکی از مهم‌ترین معیارهای ارزیابی عملکرد سرمایه‌گذاری است که به تناسب بازده و ریسک یک سرمایه‌گذاری اشاره دارد. این نسبت توسط ویلیام شارپ در سال ۱۹۶۶ ابداع شد و به‌طور گسترده‌ای در تحلیل‌های مالی مورد استفاده قرار میگیرد. نسبت شارپ به عنوان یک معیار ریسک-بازده، برای ارزیابی سرمایه‌گذاری‌های با ریسک بالا چندان مناسب نیست. این محدودیت به دلیل فرضیات محدود این نسبت (فرض توزیع نرمال، تمرکز صرف بر انحراف معیار) و همچنین حساسیت آن به افق زمانی و عدم توجه به ریسکهای خاص هر سرمایه‌گذاری است. در چنین شرایطی، استفاده از معیارهای تکمیلی دیگر مانند ریسک نقدشوندگی و ریسک دنباله‌ها برای ارزیابی دقیق‌تر ضروری است.
