با گسترش فعالیت‌های عمرانی و ساخت‌وساز در سراسر کشور، سیمان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مصالح ساختمانی، نقشی کلیدی در توسعه زیرساخت‌ها ایفا می‌کند. اما یکی از چالش‌های مهم این بازار، مدیریت کارآمد عرضه و تقاضا، شفافیت در معاملات، و کاهش واسطه‌گری بوده است. در این راستا، گواهی سپرده کالایی سیمان معرفی شده است که نقش مؤثری در بهبود روند معاملات این محصول ایفا می‌کند. گواهی سپرده سیمان، سندی است که نشان‌دهنده مالکیت مقدار مشخصی سیمان ذخیره‌شده در انبارهای استاندارد و مورد تأیید بورس کالاست. این گواهی، امکان خرید و فروش سیمان را فراهم می‌آورد و به فعالان بازار این فرصت را می‌دهد که به‌صورت شفاف و رقابتی در یک محیط سازمان‌یافته معامله کنند.
این گواهی، علاوه بر تسهیل در معاملات، مزایایی مانند کاهش هزینه‌های انبارداری و حمل‌ونقل، افزایش سرعت دسترسی به محصول، و بهبود نقدشوندگی را برای خریداران و فروشندگان به همراه دارد. همچنین، این ابزار زمینه‌ای را برای کشف قیمت عادلانه و شفاف فراهم می‌کند و می‌تواند به کاهش تأثیرات منفی واسطه‌ها در بازار سیمان کمک کند.
در این مقاله، به بررسی سازوکار گواهی سپرده سیمان، فرآیندهای اجرایی آن، مزایا و چالش‌های مرتبط با این ابزار مالی پرداخته خواهد شد. با نگاهی دقیق‌تر، درمی‌یابیم که گواهی سپرده سیمان می‌تواند نقطه عطفی در بهبود عملکرد بازار سیمان و افزایش شفافیت اقتصادی در این حوزه باشد.
راهنمای خرید حداقل و حداکثر میزان سیمان از بورس کالا
برای خرید سیمان از بورس کالا، رعایت برخی شرایط الزامی است. نخستین شرط، دریافت کد معاملاتی بورس کالا است که بدون آن امکان خرید وجود ندارد. علاوه بر این، حداقل مقدار سفارش برای خرید سیمان از بورس کالا، ۱۰۰ تن تعیین شده است. بنابراین، این روش مناسب خریدهای عمده سیمان است و افرادی که به دنبال خرید خرد هستندباید به میزان حداقل سفارش دقت کنند. توجه داشته باشید که حداقل سفارش روزانه گواهی سپرده کالایی به ازای هر کد معاملاتی ۱۰ تن و حداکثر میزان سفارش نیز ۱۰۰ تن در نظر گرفته شده است.
محدودیت حداکثر ۱۰۰ تن منحصر به هر نماد معاملاتی است. بنابراین معامله‌گران می‌توانند روزانه بیش از ۱۰۰ تن سیمان از نمادهای مختلف خریداری نمایند.
به علت مسائل مربوط به بارگیری سیمان، امکان خرید کمتر از ۱۰ تن سیمان در بورس وجود ندارد. در ماشین‌های زیر ۱۰ تن، فاصله بین دستگاه بارگیری و ماشین بیش از حد استاندارد شده و در صورت بارگیری، کیسه‌های سیمان دچار آسیب می‌شوند. به همین دلیل امکان خرید کمتر از ۱۰ تن سیمان از بورس وجود ندارد.
بورس کالا فرصتی را برای معامله‌گران عمده فراهم می‌کند تا سیمان را در محیطی شفاف و سازمان‌یافته خریداری کنند و با استفاده از مزایای این بستر، نیازهای خود را برطرف سازند.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید گواهی سپرده نخود
خرید گواهی سپرده سیمان با کد بورسی
برای خرید گواهی سپرده کالایی سیمان، تنها داشتن کد بورسی سهام کافی است. به عبارت دیگر، در این روش نیازی به دریافت کد بورس کالا وجود ندارد و فرآیند خرید برای سرمایه‌گذاران ساده‌تر و دسترس‌پذیرتر شده است. بنابراین برای خرید گواهی سپرده سیمان باید اقدامات زیر را به ترتیب انجام دهید:
- ثبت‌نام در کارگزاری و دریافت کد بورسی:
اولین گام، ثبت‌نام در یک کارگزاری معتبر و دریافت کد بورسی است. این کد به شما اجازه می‌دهد در سامانه‌های معاملاتی فعالیت کنید. - جستجوی نماد مربوط به سیمان:
پس از ورود به سامانه معاملاتی کارگزاری، کافی است کلمات کلیدی مانند «تیپ» یا «گواهی سیمان» را در بخش جستجوی نماد وارد کنید تا نمادهای معاملاتی مرتبط با سیمان را ببینید. - انتخاب نماد مورد نظر:
از میان نمادهای نمایش‌داده‌شده، نماد موردنظر خود را انتخاب کنید. به‌عنوان مثال، نماد «سی تیپ۲ن۴۲» می‌تواند نشان‌دهنده نوع خاصی از سیمان باشد. - تعیین تعداد و قیمت:
در این مرحله، تعداد سیمان موردنظر خود را مشخص کنید.همانطور که بالاترعنوان کردیم حداقل مقدار خرید ۱۰ تن است. همچنین، قیمت پیشنهادی خود را تعیین کرده و درخواست خرید را ثبت کنید.
الزامی بودن ثبت‌نام در سامانه جامع تجارت برای تحویل سیمان
برای تحویل سیمان خریداری‌شده از طریق گواهی سپرده کالایی، ثبت‌نام در سامانه جامع تجارت و دریافت کد نقش برای برخی از نمادها ضروری است. این نمادها شامل سپاهان، صوفیان، سامان غرب، هگمتان، خوزستان، نهاوند، دشتستان، گیلان سبز، فراز، منددشتی، کویر کاشان، ارومیه، و کرمان هستند. بدون این ثبت‌نام، امکان تحویل سیمان وجود نخواهد داشت.
نکته مهم پیش از خرید گواهی سپرده سیمان
توجه داشته باشید که هر نماد گواهی سپرده کالایی سیمان در تاریخ مشخصی مطابق با اطلاعیه بازگشایی نماد عرضه می‌شود. بنابراین، پیش از اقدام به خرید، لازم است اطلاعیه گشایش انبار و نماد معاملاتی سیمان را در بخش آرشیو اعلانات مالی بورس کالا بررسی کنید تا از جزئیات و شرایط عرضه مطلع شوید.
نحوه انجام معاملات گواهی سپرده سیمان
معاملات گواهی سپرده سیمان به‌صورت ناپیوسته انجام می‌شود. در این فرآیند، پس از ثبت سفارش‌های خرید توسط متقاضیان، عرضه سیمان از طریق حراج تک‌قیمتی آغاز می‌شود.
در این روش، سفارش‌هایی که با قیمت بالاتر و در زمان زودتری ثبت شده‌اند، در اولویت تخصیص گواهی سپرده سیمان قرار می‌گیرند. این شیوه معاملاتی به شفافیت و نظم در تخصیص کمک کرده و امکان رقابت عادلانه میان خریداران را فراهم می‌کند.
آیا می‌توان گواهی سپرده سیمان را دوباره در بورس فروخت؟
خیر، گواهی سپرده سیمان برخلاف بسیاری از گواهی‌های سپرده کالایی دیگر، قابلیت معامله در بازار ثانویه را ندارد. به این معنا که پس از خرید گواهی سپرده سیمان، باید حتماً برای تحویل فیزیکی آن از انبار اقدام کنید و امکان فروش مجدد آن در بورس وجود ندارد.
آیا عدم تحویل سیمان خریداری‌شده جریمه دارد؟
بله، خریدار برای تحویل فیزیکی سیمان از انبار فرصت دارد تا روز شنبه پس از تاریخ انقضای گواهی سپرده اقدام کند. تاریخ انقضای اعتبار گواهی خریداری شده، شنبه تقویمی هفته بعد از معامله است. در صورت عدم مراجعه در این بازه، از آن تاریخ به بعد، هزینه انبارداری به میزان ۰.۵٪ ارزش کالا (بر اساس آخرین قیمت معامله‌شده) به‌صورت روزانه محاسبه و هنگام تحویل از خریدار دریافت می‌شود.
میزان کارمزد معاملات گواهی سپرده سیمان
- کارمزد خرید گواهی سپرده سیمان: ۰.۰۰۲۴
- کارمزد فروش گواهی سپرده سیمان: ۰.۰۰۲۴
- مجموع کارمزد خرید و فروش: ۰.۰۰۴۸
مالیات بر ارزش افزوده در معاملات سیمان بورس
در معاملات سیمان در بورس کالا، ۹٪ مالیات بر ارزش افزوده بر ارزش معامله اعمال می‌شود که باید توسط خریدار پرداخت شود. بنابراین، خریدار باید به اندازه مجموع ارزش معامله، کارمزدها، و مالیات ارزش افزوده در حساب معاملاتی خود موجودی کافی داشته باشد.
دامنه نوسان قیمت گواهی سپرده سیمان چقدر است؟
دامنه نوسان قیمت در تمامی نمادهای گواهی سپرده سیمان (تیپ ۲) مثبت و منفی ۵ درصد است.
برای تعیین دامنه نوسان:
- قیمت صفر تابلو، معادل قیمت آخرین عرضه سیمان موردنظر در بازار فیزیکی بورس کالا در نظر گرفته می‌شود.
- اگر عرضه‌ای انجام نشده یا منجر به معامله نشده باشد، قیمت پایه سیمان در بازار فیزیکی به‌عنوان مبنا تعیین می‌شود.
- سیمان موردنظر در این معاملات، سیمان تیپ ۲ بسته‌بندی‌شده در کیسه‌های ۵۰ کیلوگرمی تولیدکنندگان است.
چگونه قیمت سیمان در بورس کالا را مشاهده کنیم؟
برای اطلاع از قیمت سیمان در نمادهای مختلف گواهی سپرده آن، می‌توانید به سایت مدیریت و فناوری بورس تهران به نشانی tsetmc.com مراجعه کنید. در این سایت، از منوی بالای صفحه، ابتدا گزینه «بورس کالا» و سپس «گواهی سپرده کالایی» را انتخاب کنید. با انجام این مراحل، می‌توانید قیمت‌های به‌روز و اطلاعات مرتبط با معاملات سیمان را مشاهده کنید.
ساعت معاملات گواهی سپرده سیمان در بورس
معاملات گواهی سپرده سیمان در بورس کالا به‌صورت ناپیوسته و در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه انجام می‌شود. زمان پیش‌گشایش معاملات از ساعت ۱۲:۴۵ تا ۱۴:۰۰ تعیین شده است. پس از آن، معاملات با روش حراج تک‌قیمتی از ساعت ۱۴:۰۰ آغاز می‌شود. این زمان‌بندی به خریداران و فروشندگان امکان برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای شرکت در معاملات را می‌دهد.
بیشتر بخوانید: ساعت معاملات در بورس چگونه است؟
چرا سیمان در بخش گواهی سپرده کالایی عرضه می‌شود؟
عرضه سیمان در قالب گواهی سپرده کالایی، به دلایل متعددی انجام می‌شود. این روش باعث هدایت مشتریان خُرد به سمت گواهی سپرده کالایی می‌شود و از وارد آمدن فشار مضاعف ناشی از تعداد زیاد درخواست‌ها برای صدور کد بورس کالا جلوگیری می‌کند. همچنین، این شیوه به کاهش بار کاری ناشی از پذیرش مشتریان و حجم بالای معاملات در بازار فیزیکی کمک می‌کند.
از دیگر مزایای این روش، جلوگیری از ایجاد اختلال در فرآیند کشف قیمت سیمان به دلیل حضور مشتریان خُرد است. علاوه بر این، با وجود تعداد زیاد مشتریان و کارمزد پایین معاملات در بازار فیزیکی، کارگزاری‌ها ممکن است نتوانند پاسخگویی مناسبی ارائه دهند. گواهی سپرده کالایی این مشکلات را به میزان قابل توجهی برطرف می‌کند و فرآیند خرید و فروش سیمان را تسهیل می‌کند.
جمع بندی
گواهی سپرده سیمان یکی از امکانات خوب در بازار بورس کالاست که به خریداران این امکان را می‌دهد سیمان را خریداری و به صورت گواهی سپرده در بورس نگهداری کنند. این ابزار معاملاتی به دلیل ویژگی‌های خاص خود، به‌ویژه برای مشتریان عمده و خریداران بزرگ سیمان مناسب است. از جمله مزایای گواهی سپرده سیمان می‌توان به داشتن قیمت شفاف، تسهیل فرآیند خرید و فروش، کاهش بار مالی و اداری در بازار فیزیکی و امکان دسترسی به سیمان در حجم‌های مشخص اشاره کرد.
از آنجا که این گواهی‌ها به‌صورت ناپیوسته معامله می‌شوند، خریداران باید پس از خرید گواهی، برای تحویل فیزیکی سیمان از انبار اقدام کنند. علاوه بر این، برای برخی نمادها، ثبت‌نام در سامانه جامع تجارت و دریافت کد نقش الزامی است. همچنین، گواهی سپرده سیمان به دلیل کارمزدها و مالیات ارزش افزوده باید با دقت خریداری و مدیریت شود.
همانطور که در این مقاله اشاره شد گواهی سپرده سیمان به‌عنوان یک امکان مؤثر در بورس کالا، هم به‌عنوان راهی برای مدیریت بهتر عرضه و تقاضا و هم به‌منظور تسهیل روند معاملاتی، به رشد و بهبود بازار سیمان کمک کرده و برای خریداران و فروشندگان این محصول پرکاربرد مزایای زیادی به همراه دارد.
