ضریب بتا بورس چیست؟ و چه کاربردی دارد؟

شاخص‌های مختلفی برای اندازه گیری و محاسبه میزان بازدهی صندوق‌های سرمایه گذاری در بورس وجود دارد که از جمله رایج‌ ترین آنها ضریب آلفا و ضریب بتا است. در مقاله قبلی در خصوص ضریب آلفا توضیحاتی دادیم و در این مطلب به شرح ضریب بتا یا Beta Coefficient  خواهیم پرداخت.

تعریف ضریب بتا

افرادی که اطلاعات چندان زیادی از نحوه عملکرد بازار بورس ندارند، اما می خواهند در این بازار سرمایه گذاری کنند و به کسب درآمد برسند، می‌توانند از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری که راهی مطمئن تر برای کسب درآمد است، به راحتی و آسانی سرمایه گذاری کنند. در مطالب قبلی توضیح داده ایم که صندوق سرمایه گذاری چیست و چه می کند، اما به بیان ساده صندوق‌ها واسطه ای هستند بین خریدار و فروشنده که کار خرید و فروش سهم‌های مختلف را برای سرمایه گذار انجام می‌دهند و کارمزد می‌گیرند. به این ترتیب سرمایه گذاران بدون داشتن دانش و مهارت خاصی می‌توانند به کسب درآمد برسند. اما نکته‌ای که حائز اهمیت است انتخاب نوع صندوق سرمایه گذاری است. صندوق‌ها به روش‌های مختلفی عمل می کنند و کسب سود از بازار به طور دائمی و قطعی میسر نیست. بنابراین همواره باید شاخص بورس در نظر گرفته شود و معیارهای مختلفی که عملکرد صندوق‌ها را بررسی می کند را در نظر گرفت و مورد تحلیل قرارداد.

ضریب بتا یکی از شاخص هایی است که عملکرد صندوق را نشان می‌دهد. بتا نوسانات نسبی صندوق را اندازه گیری کرده و در واقع ریسک سیستماتیک صندوق یا سبد سرمایه گذاری را نسبت به بازار می سنجد. در واقع ضریب آلفا بازده نسبی را در نظر می‌گیرد و ضریب بتا نوسانات نسبی را اندازه گیری می‌کند.

مفهوم ضریب بتا

همانطور که میدانید بازار مالی بورسی همواره دچار تغییرات و نوسان است و سوددهی به یک اندازه و مقدار مشخص ندارد. همه چیز بر اساس احتمالات و شرایط بازار سنجیده می شود. بتا کمک می کند تغییر ارزش دارایی به نسبت نوسانات بازار در طول زمان مشخص شود. ضریب بتا نشان دهنده این است که چه ریسکی را قبول کرده اید و نسبت به کل بازار حساسیت سرمایه گذاری‌تان در چه حدی است.

برای محاسبه ساده تر هرچه عدد بتا بیشتر باشد، ریسکی که سرمایه گذار پذیرفته است بیشتر است. میزان ریسک و بازده رابطه مستقیمی با هم دارند. بنابراین بتا می تواند یک ملاک برای در نظر گرفتن بازده سرمایه گذاری باشد.

هرگاه خواستید ریسک و بازده یک سهم خاص در بازار یا سبد سرمایه گذاری را ارزیابی کنید، از ضریب بتا می توانید بهره ببرید. ضریب بتا در برآورد بازده مورد انتظار دارایی‌ها کمک می کند و معیاری برای قیمت گذاری اوراق بهادار ریسک پذیر است. نوسانات قیمت سبد خرید در مقایسه با کل بازار با معیاری به نام ضریب بتا مشخص می شود. ضریب بتا یک معیار برای قیمت گذاری دارایی هاست که رابطه بین ریسک سیستماتیک و بازده را توصیف می کند.

چگونگی محاسبه ضریب بتا

گفتیم که ضریب بتا ریسک سیستماتیک سبد سهام را نسبت به ریسک پرتفوی بازار محاسبه می کند. این ضریب نوسان قسمتی سهم را نسبت به شرایط کلی بازار نشان می دهد. محاسبه ضریب بتا از طریق فرمول به دست می آید. اما به ساده ترین شکل نحوه محاسبه ضریب بتا از مقایسه دو مقدار مشخص بدست می آید. بازدهی سهام شرکت های بورسی نسبت به بازدهی شاخص بازار.

ضریب بتای بازار همواره روی عدد یک است.

تفسیر ضریب بتا

حالا که با نحوه محاسبه ضریب بتا آشنا شدیم، باید بدانیم که عددی که بتا نشان می دهد به چه معنی است

پس با توجه به توضیحات ارائه شده هرگاه سهمی دارای بتای بزرگتری باشد دارای پتانسیل رشد بیشتری است و البته ریسک سیستماتیک بالاتری نیز دارد. زمانی که قیمت های سهام کاهش پیدا میکند، سهامی که بتای بالاتری دارد بهترین گزینه برای معامله است چون با کاهش ریسک قیمت سهم رشد چشمگیری دارد.

سوالات متداول

جمع بندی

شاخص‌های مختلفی برای ارزیابی عملکرد صندوق های سرمایه گذاری وجود دارد. برای اینکه بدانید در کدام صندوق یا سبد سرمایه گذاری، سهیم شوید بهتر است با اطلاعات پایه در بازار بورس آشنا شوید. این شاخص‌های کلیدی کمک می‌کنند تا نحوه عملکرد صندوق‌های مختلف در بازار را بهتر متوجه شوید. و در انتخاب صندوق سرمایه گذاری هوشیارتر عمل کنید. ضریب بتا تنها یکی از شاخص های کلیدی و تاثیرگذار در بازار سرمایه برای فعالان این بازار است. سرمایه گذاران برای اینکه بتوانند به سود بیشتری دست پیدا کنند باید شاخص های مختلف بازار را بررسی کنند و تحلیل نمایند. بدین ترتیب بهتر می توانند ریسک های ناشی از سرمایه گذاری را کنترل کنند. محاسبه ضریب بتای سبد سرمایه گذاری و شرکت های مختلف به تشکیل سبد سهام بهتر کمک می کند و برای مدیریت بهتر سبد لازم و ضروری است.